צפת

צפת מדינה / טעריטאָריע ישראל ראַיאָן צפון ישראל בירגערמייסטער שוקי אוחנה שטח 40 קוואדראט ק"מ  ‑ אין שטאט 37,797‏  (שטייענדיג 2022)

צפת איז א שטאט אין צפון ישראל. סוף 2003 האט צפת געהאט א באפעלקערונג פון 26,600. עיה"ק צפת איז איינע פון די פיר הייליגע שטעט ביי יידן; די אנדערע זענען ירושלים, חברון און טבריה (פון קבלה ווערט געברענגט אז די דאזיגע פיר הייליגע שטעט זענען אנטקעגן די פיר יסודות אויף וואס די וועלט באשטייט, "אש-פייער" אקעגן ירושלים אוואו מפלעגט מקריב זיין די קרבנות אויפן "פייער", "עפר-ערד" אנטקעגן חברון אוואו עס ליגן די ישיני עפר די אבות הקדושים, "מים-וואסער" אקעגן טבריה וואס שטייט ביים ברעג פונעם ים כנרת, און "רוח-ווינט" אקעגן צפת, צוליב וואס כמעט שטענדיג וועט דארט בלאזן א ווינטל, אפי' אין א גאר הייסע טאג, אזוי אויך טוט "רוח" באדייטן אויף די "גייסטליכקייט" און "העכערקייט" וואס הערשט אין דעם שטאט.

דער נאמען "צפת" טראגט עטליכע באדייטן: "צופה-קוקן" צוליב וואס צפת פארמאגט א הערליכע אויסקוק אויף די גאנצע גליל בערג, ווי אויך "צפיה" א לשון פון "האפן" צוליב די געגועין וואס אירע אמאליגע הייליגע איינוואוינער האבן פארמאגט צו ביאת המשיח.

צפת געפינט זיך אין דעם שטח פון שבט נפתלי. צפת ווערט פארעכנט אלס די הויפטשטאט פונעם העכערן גליל ראיאן.

צפת איז באקאנט אלס דער הויפט וואוינארט פון די אידישע מקובלים, צוליב וואס אין איר האבן געוואוינט א ריזיגע צאל אידישע מקובלים ווי דער רמ"ק, דער אריה"ק און נאך פיל.

אין תקל"ח איז אנגעקומען אין צפת די ערשטע גרופע פון 300 חסידים, וואס ווערט גערעכנט דער אנהייב פונעם "אלטן אשכנזישן יישוב" אין צפת. אין תקנ"ט, גלייך נאך ווען נאפאלעאן האט זיך צוריקגעצויגן פון ארץ ישראל, האבן די אראבער אומגעווארפן דאס יידישע פערטל אן אסאך פון די ארטיקע יידן האט מען געהרגעט. אין תק"ע זענען געקומען קיין צפת פרושים, תלמידים פונעם ווילנער גאון, אונטער דער פירערשאפט פון רבי ישראל שקלאווער. דאס האט פארשטארקט דעם יישוב אין צפת. איינער פון די אימיגראנטן, ר' ישראל ב"ק (וואס האט געצויגן 200 יידן פון בארדיטשוב) האט געגרינדעט דארט די ערשטע יידישע דרוקעריי אין ארץ ישראל.

האר"י גאס אין צפת, אויפן נאמען פון דעם הייליגן אר"י

אין יאר ה'תקצ"ז האט צפת איבערגעפילט א שרעקליכן ערדציטערניש וואס האט געהרגעט 2,000 מענטשן, און חרוב געמאכט די גאנצע שטאט, און אנגעברענגט אונגעהויערע שאדענעס, וואס קען זיך אנזען אין מערערע ערטער אין צפון.

אין יאר ה'תרפ"ט איז פארגעקומען א פאגראם ווי די אראבער האבן אומגעבראכט 19 אידן ל"ע.

היינט צוטאגס פארמאגט צפת א באפעלקערונג פון 33,000.

נאך א געסל אין די "ארטיסטן פערטל" פון אלטשטאט

איינע פון די געסאלאך אין אלטשטאט צפת וואו די ארטיסטן פארקויפן זייערע מעלערייען און האנט געמאכטע שניצונגען

דער אור אלטער בית העלמין אין צפת

זעט דעם הויפּט אַרטיקל – אלטע בית עולם פון צפת

א קליין טייל פונעם בית העלמין אין צפת

צפת פארמאגט א ריזיגע בית החיים וואס געפונט זיך צופיסנס פון דער אלטשטאט, וואו עס ליגן באגראבן דער תנא רבי פנחס בן יאיר, הושע בן בארי, דער בית יוסף, דער אריז"ל, דער רמ"ק, רבי שלמה אלקבץ, רבי לייב בעל יסורים, דער הייליגער אלשי"ך, דער בת עין און נאך פילע.

צווילינג שטעט

• טאלעדא, שפּאַניע
• ליל, פראַנקרײך
• ניקאפאל, בולגאריע

מקורות

פּאַנאָראַמאַ צפת און בארג מירון

א פאנאראמישער בליק פון צפת צו מזרח, מען זעט אויך דעם כנרת.

שטעט אין ישראל