אגודת ישראל

אגודת ישראל (אגו"י) איז א חרדישע ארגאניזאציע געגרינדעט אין קאטאוויץ, פוילן, י"א סיון ה'תרע"ב (1912). דער ציל פון דער ארגאניזאציע איז צו לייזן טאג־טעגלעכע שאלות אין לעבן פונעם יידישן פאלק אין דער גייסט פון תורה און מצווה. אגודת ישראל באשפעטיקט זיך מיט עניינים פון חינוך, כשרות און נאך א סך געביטן, געפירט דורך דער מועצת גדולי התורה (ראַט פון גדולי התורה), וואס איז צוזאמענגעשטעלט פון די חשוב׳ע רבנים צווישן אירע שטיצער. די אגודה ווערט אידענטיפֿיצירט מיטן צענטראלן טייל פון חרדישן יידנטום איבער דער וועלט. אין ישראל האט די ליטווישע דגל התורה פארטיי זיך צעשיידט פון דער אגודה אין די סוף תש״מ יארן, און היינט רעפרעזענטירט די אגודה אין ישראל מערסטנס דעם חסידישן טייל.

אגודת ישראל היסטאריע

אגודת ישראל איז געגרינדעט געווארן אין קאטאוויץ י"א סיון ה'תרע"ב (1912) מיטן ציל צו קעמפֿן פאר תורה'דיגער אידישקייט, בעיקר אין פוילן און דייטשלאנד. פריער איז געווען אין פוילן די ארגאניזאציע אגודת שלומי אמוני ישראל. די אגודת ישראל פארטיי אין פוילן פלעג שטעלן קאנדידאטן סיי פאר'ן סיים (פוילישער פארלאמענט) און סיי פאר די שטאטישע וואלן. פארשטייט זיך אז אגודת ישראל האט געהאט א ליסטע ביי די קהילה-וואלן אין די פארשידענע קהילות. צווישן די אגודת ישראל דעלעגאטן אין סיים זענען געווען אלכסנדער זושיא פרידמאן (מחבר פון דער תורה קוואל), הר"ר מאיר שפירא (לובלינער רב), הר"ר יוסף נחמיה קארניצער (קראקעווער רב) און הר"ר אהרן לעווין (ריישער רב).

צווישן די קריג יארן זענען די פירער פון אגודת ישראל אין לעטלאנד געווען מרדכי דובין און אלחנן ליף.

די פירער פון אגודת ישראל אין ענגלאנד זענען געווען הרב ד"ר שלמה שיינפעלד און הארי גוטמאן.^[1]

דער פירער פון אגודת ישראל אין דער שווייץ איז געווען הרב ד"ר שלמה עהרמאן.

נאָך דער צווייטער וועלט מלחמה איז אגודת ישראל אין דייטשלאַנד געווען זייער פאַרנומען מיט העלפֿן דעם "שארית הפליטה". די פירער פון אגודת ישראל אין דעם חלק פון דייטשלאנד אונטער דער יוריסדיקציע פון גרויסבריטאניע זענען געווען הרב ישראל משה אלעווסקי, הרב שלמה זאב צווייגנהאפט^[2] און אפרים לאנדאנער.^[3] די פירער פון אגודת ישראל אין דעם חלק פון דייטשלאנד אונטער דער יוריסדיקציע פון אמעריקע זענען געווען ה. פאראסול און נ. ברוינפעלד.

היינט צו טאגס פירט אגודת ישראל אן מיט עסקנות פאר פרומע ארטאדאקסישע אידן.

אגודת ישראל פארטיי

אין זייער קאמף קעגן דעם געדאנק פון ציוניזם, נאך ווען מדינת ישראל איז אויפגעשטעלט געווארן, האט אגודת ישראל געגרינדעט א פאליטישע פארטיי אין איר אויף צו באקעמפן די ציוניסטן אין דער פאליטישער ספערע, אונטערטעניג צו דעם פירערשאפט פון דעם מועצת גדולי התורה וועלכע איז צוזאמן געשטעלט געווארן פון אלע קרייזן חסידישע רבי'ס, ראשי הישיבות און גדולי הרבנים אין ארץ ישראל, פון אירע פירער זענען געווען אדמו"ר בעל אמרי אמת פון גער, אדמו"ר רבי אהרן רוקח פון בעלזא, און דער טשעבינער רב. היינט צוטאגס, איז שווער צו זאגן אז די אגודה ווערט נאך געפירט מיט די זעלבע השקפה ווי אירע מייסדים האבן געוואלט, זינט די פאקט אז די אגודה איז אויסגעשפראכן קעגן די מדינה, און אז לוחם זיין מיט די ציונים, איז (געווען) א צענטראלע טייל פון אירע פונקציעס, ווערט זעלטן ווען דערמאנט.