ראבערט אפנהײמער

יוליוס ראָבערט אָפנהײמער (ענגליש : Julius Robert Oppenheimer ; ‏ אפריל , 1904 - 18טן פעברואר , 1967 ) איז געווען אַ יידיש-אָמעריקאַנער פיזיקער פֿונעם בערקלי אוניווערסיטעט אין קאַליפֿאָרניע. בעת דער צווייטער וועלט מלחמה האָט ער געראָטן די נאַציאָנאַלע לאַבאַראַטאָריע אין לאַס אַלאַמאָס און אָנגעפירט מיט די יאָדער וואפן אַנטוויקלונג פראָיעקט אין דער מלחמה (דער ״מאַנהעטן פראָיעקט״). באַדאַנקן צו זיין גרויס השפּעה אויף דער אַנטוויקלונג פון יאָדער ביקסן, ער איז געהאַלטן דער "פאָטער פון דער אַטאָם־באָמבע ". ‏

ראבערט אפנהײמער
Robert Oppenheimer

געבורט	22 אפריל 1904 מאנהעטן, פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע
טויט	18 פעברואר 1967 (אלט 62) פרינסטאן, פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע
דאקטאראט-מענטאר	מאקס בארן

ראָבערט אָפענהײמער איז געבוירן געוואָרן אין ניו יארק דעם 22סטן אפריל 1904, דער זון פון יוליוס אָפענהײַמער, אַ רײַכער יידישער טעקסטיל אימפארטירער וואָס האָט אימיגרירט קיין אַמעריקע פֿון דײַטשלאַנד אין 1888, און עלאַ פֿרידמאַן, די טאָכטער פֿון יידישע אימיגראַנטן פֿון ביייערן, וועלכע האָט געמאָלט און געווען אַ קונסט לערער. ראָבערט האָט געהאַט אַ ברודער מיטן נאָמען פֿרענק, וועלכער איז אויך געוואָרן אַ פֿיזיקער, און נאָך אַ ברודער וואָס איז געשטאָרבן נעבן זיין געבורט. עטניש און קולטורעל זענען די מיטגלידער פֿון דער משפחה אָפענהײַמער געווען יידישע, אָבער זיי האָבן נישט געהערט צו קיין שול . זיי האָבן אויסדערוויילט צו פאָרעם זייער יידענטיטעט ווי אַ טייל פון דער "עטישע קולטור" באַוועגונג, וואָס געהייליקט ווערטן אַזאַ ווי ראַציאַנאַליזאַם, הומאַניזאַם, געזעלשאַפטלעך יושר און סעקולאַריזם.‏

אָפענהײַמער איז געװען אַן אײנגעהילטער קינד, נישט באַאײניקט מיט אַנטװיקלטע ספּאָרט־ און געזעלשאַפֿטלע כּשרונות.

אין סעפּטעמבער 1911 האָט אָפנהײמער אָנגעהויבן גיין אין אַ פּריוואַטער עלעמענטאַר־שול פֿון דער "פֿאַרבאַנד פֿאַר עטישע קולטור", וואָס האָט אויסגעבילט אירע סטודענטן אין אַ ליבעראַלע וועלט־באַשטעלונג און אַ סאָציאַלער פֿאַראַנטוואָרטלעכקייט און איז געגרינדעט געוואָרן פֿון פֿעליקס אַדלער - דער גרינדער פֿון דער עטישע קולטור־באַוועגונג . ‏ נאָך פֿאַרענדיקן זײַנע עלעמענטאַרע שטודיעס, האָט אָפּענהײַמער זיך א.ריבערגעצויגן צו שטודירן אין די מיטלשול פֿון פֿאַרבאַנד. אָפּענהײַמער איז אין די יאָרן אויסגעשטעלט געוואָרן צום געביט פֿון וויסנשאַפֿט, ווען ער האָט אַנגעהויבן שטודירן פיזיק אין י"א קלאַס און אַ יאָר שפּעטער כעמיע . אין 1921 האָט ער פאַרענדיקט זײַן גימנאַזיע שטודיעס ‏ .

ביאָגראַפֿיע

זײַן קינדשאַפט און יוגנט

ראָבערט אָפּענהיימער איז געבוירן געוואָרן אין ניו יארק אויף 22סטן אפריל, 1904, דער זון פֿון יוליוס אָפּנהיימער, אַ רײַכער ייִד טעקסטיל אימפּאָרטער וואס עמיגרירט צו די פאַרייניקטע שטאַטן פון דייטשלאנד אין 1888, און עלאַ פרידמאַן, די טאָכטער פון ייִדישע אימיגראַנטן פֿון באַוואַרע, וואָס האָט געאַרבעט אין מאָלערײַ און איז געווען אַ קונסט לערער. ראָבערט האָט געהאַט אַ ברודער מיטן נאָמען פֿראַנק, וואָס איז אויך געוואָרן אַ פֿיזיקער, און אַן אַנדער ברודער, וואָס איז געשטאָרבן נעבן זײַן געבורט. עטניש און קולטורעל, די אָפּנהיימער משפּחה איז געווען ייִדיש, אָבער זיי האבן ניט געהערן צו קיין שול. זיי האָבן זיך באַשלאָסן צו פֿאָרמירן זייער יידענטיטעט ווי אַ טייל פֿון דער "עטישע קולטור" - באַוועגונג, וואָס האָט געהייליקט ווערטן ווי ראַציאָנאַליזם, הומאַניזם, סאציאלער יושר און סעקולאַריזם.‏

אָפּנהיימער איז געווען אַן אינטראָווערט קינד וואָס האָט נישט געהאַט קיין אַנטוויקלטע ספּאָרט-און געזעלשאַפֿטלעכע מידות. דערצו, ווײַל ער איז אָפֿט געווען קראַנק ווי אַ קינד, איז זײַן מאַמע געוואָרן צופֿיל באַזאָרגט און האָט אים אָפּגעהיט פֿון אַנדערע קינדער, און דאָס האָט אים נאָך שווערער געמאַכט צו דערקוויקלען זײַנע געזעלשאַפֿטלעכע מידות. ווי אַ קינד איז אָפּנהיימער אויפֿגעוואַקסן אין לוקסוס און רײַכקייט, און זײַן מאַמע האָט באַקומען אַן בילדונג פֿאַר דער אויפֿפֿאַרגרעסערקייט און אַדכירענץ צום ציל.‏

אין סעפטעמבער 1911, אָפּפּענהיימער אנגעהויבן אַטענדינג די פּריוואַט עלעמענטאַרער שולע פון דער געזעלשאַפט פֿאַר עטישע קולטור, וואָס געבילדעט זייַן סטודענטן צו אַ ליבעראַל וועלט מײַנונג און געזעלשאַפטלעך פֿאַראַנטוואָרטלעכקייט און איז געגרינדעט דורך פֿעליקס אַדלער, גרינדער פון די עטישע קולטור באַוועגונג.‏ נאָך ער האָט געענדיקט זײַן שטודיום פון עלעמענטאַר שולע, אָפּענהיימער געגאַנגען צו באַהעפטן די אַסאָסיאַטיאָנס הויך שולע. אָפּנהיימער איז געווען געזעצט אויס צו די פעלד פון וויסנשאַפֿט אין די יאָרן, ווען ער אָנגעהויבן שטודירן פֿיזיק אין דעם 11טן קלאַס און כעמיע אַ יאָר שפּעטער. אין 1921, ער איז געגראדירט פון דער הויך שולע.‏

נאָך אַ משפּחה יאַזדע צו דייטשלאנד, אָפּנהיימער איז קראַנק מיט דיזענטעריע, וואָס קאַנפיינד אים צו זיין בעט פֿאַר עטלעכע חדשים. ער האָט אויך געכאַפּט קאָליטיס - אַ אַלסעראַטיוו קאָליטיס דאָס האָט אים באַגלייט במשך פֿון זײַן לעבן.‏ נאָך ריקאַווערינג, אין 1922 ער איז געגאַנגען אויף אַ יאַזדע צו ניו מעקסיקא, וואָס איז שפּעטער געוואָרן זיין אָפּטרעטן און מנוחה אָרט. זיין נסיעות אויף פרייט פערד, געלאזן די דאָרף פון Frijoles, ליגן מערב פון די ריאָ גראַנדע טײַך, געפירט אים צו אַ אָפּגעזונדערט פּלאַץ גערופֿן לאָס אַלאַמאָס, וואָס נעמט זייַן נאָמען פון די שפּאַניש נאָמען פון די טשאָריזיאַ ביימער אַז וואַקסן צוזאמען דעם טייך וואָס לויפט דורך דעם טאָל. אין יענע צייט האָט דער געגנט, וואָס איז געווען אפגעזונדערט און אין גרעסטן טייל אומבאוואוינט, געהאַלטן אַ באָרדינג שולע פֿאַר יינגלעך.‏ 20 יאָר שפּעטער, אָפּענהיימער אויסדערוויילט דעם פּלאַץ ווי דער פּלאַץ פון אַ פֿאַרמאַכטע מיליטערישע לאַגער, וווּ די אַטאָמישע באָמבע איז געווען געאַרבעט אויס און געבויט.‏

אַקאַדעמישע שטודיום

האַרוואַרד

אין סעפּטעמבער 1922, אָפּענהיימער אָנגעהויבן זײַן שטודיום אין האַרוואַרד אוניווערסיטעט. אין די אָנהייב פון זיין שטודיום, אָפּענהײַמער איז נישט זיכער וואָס אַקאַדעמיק קורס צו קלייַבן און ער גענומען פאַרשידענע קאָרסן אחוץ פון יעדער אַנדערער. ער האָט אַ מאָל באַטראַכט צו שטודירן אַרכיטעקטור, אָבער ווײַל ער האָט ליב געהאַט גריכיש אין שול, האָט ער אויך באַטראַכט צו שטודירן קלאַסיקס. מיט דער צײַט, נאָך עטלעכע חדשים, האָט אָפּנהיימער באַשלאָסן צו שטודירן פֿאַר אַ באָכער-דיפּלאָם אין כעמיע.‏ זײַן אינטעלעקטואַל דערגרייכונגען איבער די גראַד געשטאנען אויס, אָבער ער פארבליבן עלנט און האָט אַ שווערקײַט צו אַנטוויקלען אינטימע שייכות מיט פֿרויען. אין 1925, נאָך דרייַ יאָר, ער האָט באַענדיקט , טראָץ אַרײַנגיין פֿון דעפּרעסיע, אָפּגעזונדערטקייט און אָפּגעזונדערטקייט.‏

אין ליכט פון זיינע אַקאַדעמישע דערגרייכונגען, האָט אָפּענהיימער באקומען אַ פאָרשונג סקאַלערשיפּ פון האַרוואַרד צו פאָרזעצן זיין פּאָסטגראַדואַטע שטודיום אויף די Ph. d. קורס. טראָץ דעם האָט אָפּנהיימער געוואָלט זיך ווענדן צו פֿיזיק. אין דעם קאָנטעקסט, האָט אָפּנהיימער געהאָפֿט אַז דער פֿיזיקער ערנעסט ראטערפארד, וואס איז גערעכנט ווי דער פאטער פון נוקלעאַר פיזיק און דער געווינער פון די נאָבעל-פּרעמיע אין כעמיע אין 1908, וואָלט נעמען אים אונטער זיין פליגל און זיין זיין מענטאָר אין אַוואַנסירטע דיגריז. צו דעם ציל, האָט אָפּענהיימער געבעטן זײַן פֿיזיק-לערער אין האַרוואַרד צו שרײַבן אים אַ בריוו פֿון רעקאָמענדאַציע פֿאַר אַרײַנלאָזן צו קיימברידזש אוניווערסיטעט אין ענגלאַנד. ראטערפֿאָרד האָט אָפּגעזאָגט אָפּנהיימערס בקשה, אָבער עס איז געגאַנגען צו פֿיזיקער דזש. דזש. טהאָמסאָן, וואס באקומען די נאָבעל-פּרעמיע אין פֿיזיק אין 1906 פֿאַר זיין אַנטדעקונג פון די עלעקטראָן. טאָמסאָן, וואָס האָט זיך אָפּגעשטעלט פֿון אַלע אַדמיניסטראַטיווע אויפֿזאַכן אין דער אוניווערסיטעט שוין אין 1919, האָט מסכים געווען צו פֿירן אָפּנהיימער אויף דעם וועג צו אַ דאָקטאָראַט.‏

אַריבערגעפֿאָרן קיין ענגלאַנד און שטודיום אין קיימברידזש

אין סעפּטעמבער 1925, אָפּנהיימער אַריבערגעפֿאָרן צו ענגלאַנד ווו ער אָנגעהויבן זײַן שטודיום אין קיימברידזש אוניווערסיטעט.‏ ווי טייל פֿון זײַן שטודיום, ער געאַרבעט אין די קאַווענדיש לאַבאָראַטאָריע, ווו ער מחבר און אַנטוויקלען די טעאָריע פון קוואנטום פיזיק. טראָץ דער געלעגנהייט צו אַרבעטן מיט הויפּט פֿיזיקער, האָט אָפּנהיימער פֿײַנט געהאַט די סיסיפֿישע אַרבעט, וואָס ער האָט באַקומען אין דער לאַבאָראַטאָריע, וואָס האָט אַפעקטירט זײַן גײַסטיקן צושטאַנד, וואָס איז פֿאַרשװײַטערט געוואָרן אין זײַנע ערשטע חדשים אין אוניווערסיטעט. אין דער האַרבסט פֿון יענעם יאָר, בשעת ער האָט געאַרבעט אין דער לאַבאָראַטאָריע, האָט אָפּנהיימער דערלעבט אַ גײַסטיקן קריזיס. זײַן מייסטער, פּאַטריק בלעקעט, ימפּאָוזד מער און מער לאַב אַרבעט אויף אים און אָפּפּענהיימער באַשלאָסן צו באַשטראָפן אים. לויט אָפּנהיימער, צו זײַן נאָענטער חבֿר פֿערגוסאָן, האָט ער געשטעלט אַן עפּל אויף בלעקעטס שרײַבטיש, אין וועלכן מע האָט אַרײַנגעשטעלט אַ טאַקסיקער כעמיקאַל.‏ צום גליק פֿאַר אָפּנהיימער, האָט בלעקעט נישט געגעסן דעם עפּל, אָבער דער אינצידענט איז געווען באַריכטעט צו דער אוניווערסיטעט-אַדמיניסטראַציע. זינט אָפּנהיימערס עלטערן זענען נאָך אין קיימברידזש (נאָך באזוכן ראבערט), די אוניווערסיטעט געמאלדן די אינצידענט צו זיי. ערשט נאָך זײַן טאַטנס אַרײַנגערעגענהייט האָט דער באָרד מסכּים געווען אָפּצוגעבן די פֿאַרפֿאָרשונג, און מען האָט מסכּים געווען, אַז ער וועט ווײַטער לערנען אויף פּראָבאַט, בשעת ער וועט באַקומען באַהאַנדלונג פֿון אַ באַרימטן פּסיכיאַטער אין לאָנדאָן. נאָך אַ תּקופֿה, די באַהאַנדלונג האָט געענדיקט אין ליכט פון די פּסיכיאַטריסטס באַשלוס אַז אָפּענהיימער געליטן פון "דעמעציאַ פּרעעקאָקס" - אַן אַלטע דעפֿיניציע פון שיזאָפֿרענע סינדראָם - און אַז עס איז געווען אַ האָפֿנונג־לאָז פאַל און קיין ווייַטער אַנאַליסיס וואָלט טאָן אים מער שאָדן ווי גוט.‏

אין די קומענדיקע עטלעכע חדשים האָט אָפּנהיימער ווײַטער געזען פֿאַרשיידענע פּסיכיאַטריסטן בעת פֿון זײַן צאָרנדיקן גײַסטיקן צושטאַנד. נאָך אַן אינצידענט אין אָנהייב 1926 אין וועלכן אָפּענהיימער האָט פֿאַרשפּאַרט זײַן מאַמע אין זייער האָטעל-צימער, האָט עלאַ געבעטן ער זאָל גיין צו זען אַ פֿראַנצייזער פּסיכאָאַנאַליסט. נאָך עטלעכע טרעפֿן, האָט דער דאָקטער באַשטעטיקט אַז אָפּנהיימער ליידט פֿון אַ סינדראם וואָס איז פֿאַרבונדן מיט געשלעכט-פרוסטראַציע. באַלד, זיין גייַסטיק קריזיס איז געווען גילוי אין אַן אַנדער גוואַלדיק אינצידענט, אין וואָס ער אלנגעוויקלט אַ זעקל אַרום זיין חבֿר פערגוסאָנ'ס האַלדז (פשוט קנאה פון זיין חבֿריים'ס שייכות מיט אַ פרוי איז מסתּמא וואָס געפֿירט אָפּענהיימערס אויסברוך).‏

געטינגען

נאָך אַ קורץ וואַקאַציע מיט חבֿרים אויף דעם אינזל פון קאָרסיקע אין פֿראַנקרייַך אין מערץ 1926 איז אָפּענהיימער אומגעקערט געוואָרן צו דער קיימברידזשער אוניווערסיטעט, כּדי צו פֿאָרפירן די אַבסטראַקטע געביטן פֿון טעאָרעטישער פֿיזיק. נאָך אַ באַגעגעניש מיט דעם דאַנישער פֿיזיקער ניעלס באָר, וואס איז געווארן זיין לערער, אָפּענהיימער באַשלאָסן אין די זומער פון 1926 צו אַרומפאָרן צו די דייַטש שטאָט פון גאָטינגען, ווו די צענטער פון טעאָרעטיש מען האָט געפֿונען פֿיזיק. אין צענטער האָט אָפּנהיימער באַקענט אַ סך פֿיזיקער, עטלעכע פֿון זיי נאָבעל פּרעמיע געווינער, אַרייַנגערעכנט דייַטש-ייִדיש פיזיקער וואס שפּעטער בײַגעשטייערט צו דער אַנטוויקלונג פון די אַטאָמישע פיסיע אַנטדעקונג, וואָס זענען פֿאַרבעטן דורך אָפּענהיימער אין 1942 צו אַרבעטן מיט אים ווי אַ טייל פֿון דער מאַנהעטן-פּראָיעקט. בעת זײַן געװען אין צענטער האָט אָפּענהײַמער זיך אויך באַקענט ווערנער הייזענבערג, איינער פון די מערסט באַוואוסט דייַטש פיזיקער, וואס שפּעטער באַשטימט די אַטאָמישע פּראָיעקט אין נאַצי דײַטשלאַנד, און זיין אַרבעט איז געווען אַ אינסענטיוו פֿאַר אָפּענהיימער צו באַקומען פאָרויס פֿון אים אין מאַכן די באָמבע.

אַרבעט ווי אַ לעקטאָר אין בערקלי

אין זומער פֿון 1927, נאָך זײַן דאָקטאָראַט אין פֿיזיק, איז אָפּנהיימער אומגעקערט קיין ניו-יאָרק. צוליב זײַן וויסן אין דער געביט פֿון קוואַנטישע מעקאַניק אין דײַטשלאַנד, איז אָפּנהיימער אויפֿגעשטאַנען אין דער קהילה פֿון טעאָרעטישע פֿיזיקער. ווי טייל פון דעם סטאַטוס, די ראָקפֿעלער פֿונדאַציע באַשלאָסן צו פאָנד זיין פּאָסטדאָקטאָראַל פאָרשונג. שפּעטער אין יענעם יאָר, אין עלטער פֿון בלויז פֿינף און צוואַנציק יאָר, איז אָפּנהיימער געווען באַנומען פּראָפֿעסאָר פון פֿיזיק אין די אוניווערסיטעט פון קאליפארניע, בערקלי, און די קאליפארניע אינסטיטוט פון טעכנאָלאָגיע. ער האָט געלערנט קוואנטום מעקאַניק און געלערנט די נאַטור פון פּאַרטיקאַלז.‏

אָפּנהיימער האָט דאָנירט צו דעם פֿאָנד צו העלפֿן פֿיזיקער וואָס זענען אַנטלויפֿן פֿון לאַנד, אַרײַנגערעכנט אַ וויסנשאַפֿטלער וואָס איז געווען זײַן פּראָפֿעסאָר בעת זײַן געװען אין גאָטינגען.

וויסנשאפטלעכע טעטיקייט

אָפּנהיימער האָט דורכגעפֿירט וויכטיקע שטודיום אין טעאָרעטישער אַסטראָנאָמיע (ספּעציעל אין באַציונג צו דער אַלגעמיינער רעלאַטיוויטעט און יאָדערער טעאָריע), יאָדערע פֿיזיק, ספּעקטראָסקאָפּיע און קוואַנטום פֿעלד טעאָריע, אַרײַנגערעכנט איר עקסטענשאַן צו קוואַנטום עלעקטראָדינאַמיק. די פֿאָרמעלע מאַטעמאַטיק פֿון רעלאַטיוויסטיש קוואנטום מעקאַניק אויך געצויגן זיין אופמערקזאַמקייַט, כאָטש ער צווייפל זייַן גילטיקייַט. זיין אַרבעט פֿאָרויסגעזאָגט פילע שפּעטער-אַנודעקונגען אַרטאַפאַקץ, אַרייַנגערעכנט די נעוטראָן, די עסנוואַרג און די נעוטרינאָ.

אָפּנהיימער ערשט פאָקוסט אויף די טעאָריע פון די קעסיידערדיק ספּעקטרום, און זיין ערשטער פּאַפּיר, ארויס אין 1926, באַהאַנדלט די קוואַנטום טעאָריע פון ספּעקטרומען דערייווד פון מאָלעקולאַר קייטן. ער האָט אַנטוויקלט אַ מעטאָד פֿאַר רעכענען די פּראַביאַביליטיז פֿאַר איבערגאַנגען אין דעם ספּעקטרום. ער גערעכנט די פאָטאָעלעקטריק ווירקונג פֿאַר X-רייז שלאָגט הידראָגען אַטאָמס, און דערגרייכט די אַבזאָרפּשאַן קאָאַפישאַנט בייַ די ק גרענעץ. זיין רעכענענגען גלייַכן אָבסערוואַציעס פון רענטגען אינגזאַסטינג פון די זון, אָבער האט נישט גלייַכן אינגזאַסטינג פון העליום. יאָרן שפּעטער איז קלאָר געוואָרן, אַז די זון איז געווען אין גרעסטן טייל באַשטאַנען פֿון הידראָגען און אַז אירע חשבונות זענען געווען ריכטיק.

אָפּנהיימער אויך געמאכט אַ וויכטיק צושטייַער צו די טעאָריע פון קאָסמישער שטראַל דושן, און אָנגעהויבן די אַרבעט אַז צום סוף געפֿירט צו באַשרײַבונגען פון קוואנטום טונעל. אין 1931 האָט ער מיטגעשאַפֿן אַ אַרטיקל וועגן "די רעלאַטיוויסטישע טעאָריע פֿון דער פֿאָטאָעלעקטריקער ווירקונג", אין וואָס, באַזירט אויף איקספּערמענאַל זאָגן, ער ריכטיק אתּגרים פאול דיראקס באַטאָנען אַז צוויי פון די ענערגיע לעוועלס פון אַ הידראָגען אַטאָם האָבן די זעלבע ענערגיע. שפּעטער, איינער פֿון זײַנע דאָקטאָר-סטודענטן, וויליס לעם, באשלאסן אַז דאָס איז געווען דער רעזולטאַט פון וואָס איז געווארן באקאנט ווי די לעם דיווערסיאָן, פֿאַר וואָס לעם איז געווען באַלוינט די נאָבעל פּרעמיע אין פיזיק אין 1955.

צוזאַמען מיט זײַן ערשטן דאָקטאָר-סטודענט, מעלבאַ פֿיליפס, אָפּענהיימער געאַרבעט אויף רעכענענגען פון קינסטלעך ראַדיאָאַקטיוולעך אונטער באָמבאַרדירונג דורך דעוטעריום. ווען ערנסט לאָראַנס און עדווין מעקמילאַן באמבאדירטע דעוטעריום קערנעלס זיי האָבן געפֿונען, אַז די רעזולטאַטן שטימען גאָר מיט דזשאָרדזש גאַמאָווס פֿאָרויסזאָגן. אָבער ווען די עקספּערימענטן האָבן אַרײַנגענומען העכערע ענערגיעס און שווערערע נוקלעעס, האָבן די רעזולטאַטן נישט געפּאַסן מיט דער טעאָריע. אין 1935 האָבן אָפּנהיימער און פֿיליפס אַנטוויקלט אַ טעאָריע - באַקאַנט ווי דער אָפּנהיימער-פֿילליפס – פּראָצעס-וואָס איז געווען ביכולת צו דערקלערן די רעזולטאַטן פֿון די עקספּערימענטן. די טעאָריע איז נאָך אין באַניץ אין דעם 21סטן יאָרהונדערט.

ווי פרי ווי 1930, אָפּענהיימער געשריבן אַ פּאַפּיר אַז נבואה די פּאָזיטראָן איז עקזיסטענץ. דאָס איז געווען נאָך אַ פּאַפּיר דורך Paul Dirac האָט פֿאָרשלאָנגט אַז עלעקטראָנס קענען האָבן ביידע אַ פּאָזיטיוו אָפּצאָל און אַ נעגאַטיוו ענערגיע. דיראק'ס פּאַפּיר האָט פארגעשטעלט א גלייכונג, באקאנט אלס די דיראק גלייכונג, אַז פאַרייניקט קוואנטום מעקאַניק, ספּעציעל רעלאַטיוויטעט און די נייַע באַגריף פון פּאַרטיקל ספּין. צו דערקלערן די זעמאַן ווירקונג. אָפּנהיימער, באַזירט אויף די גאַנץ פון עקספּערימענטאַל זאָגן, אָפּגעווארפן די געדאַנק אַז פּאָזיטיוולי טשאַרדזשד עלעקטראָנס זענען פּראָטאָנס. ער האָט געזאָגט, אַז זיי מוזן האָבן די זעלבע מאַסע ווי אַן עלעקטראָן, בשעת עקספּערימענטן האָבן געוויזן, אַז פּראָטאָנען זענען פיל שווערער ווי עלעקטראָנען. צוויי יאָר שפּעטער, קארל דוד אנדערסאן ער האָט אַנטדעקט דעם פּאָזיטראָן, פֿאַר וועלכן ער האָט באַקומען דעם נאָבעל-פּרעמיע אין פֿיזיק אין 1936.

אין די שפּעט 1930ער יאָרן, האָט אָפּענהיימער זיך אינטערעסירט אין אַסטראָפיזיק, מסתּמא ווייַל פון זיין פרייַנדשאַפֿט מיט ריטשארד , און געפֿירט צו אַ סעריע פון מאמרים. אין דער ערשטער, אַ 1938 פּאַפּיר קאָ-אַוטער מיט ראָבערט סאַרווער וואָס הייסט " אויף די פעסטקייַט פון נעוטראָן שטערן קאָרעס", אָפּענהיימער אויך געלערנט די פּראָפּערטיעס פון ווייסע קוואַלן. דערנאָך, אין אַ פּאַפּיר קאָ-אַטערד מיט איינער פון זיין סטודענטן, באַגרענעץ (דער טאָלמאַן-אָפּענהיימער-וואָלקאָף שיעור) צו די מאַסע פון שטערן ווייַטער פון וואָס זיי וועלן נישט בלייַבן ווי סטאַביל ווי נעוטראָן שטערן און אַנדערגאָו גראַוויטאַציע-קאָלאָלאַפּס. צום סוף, אין 1939, אָפּנהיימער און אַן אַנדער תּלמיד, האַרטלאַנד סניידער, ארויס אַ פּאַפּיר,"אויף כּסדרדיק גראַוויטאַציאָנאַל קאַנטראַקשאַן," וואָס האָט אַ נבֿואה וואָס די עקזיסטענץ פון וואָס זענען יעצט גערופֿן שוואַרץ האָלעס. נאָך דעם באָרנע-אָפּענהיימער אַפּראָקסימאַציע אַרטיקל. די דאָזיקע אַרטיקלען זענען נאָך אַלץ זײַנע מערסט ציטירטע אַרטיקלען, און זיי זענען געווען הויפּט-פֿאַקטאָרן אין דער פֿאַרגרעסערונג פֿון אַסטראָפֿיזיקעלע פֿאָרשונגען אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן אין די 1950ער יאָרן, בפֿרט פֿון דזשאָן אַ.קענעדי. ווילער.

אָפּנהיימערס מאמרים זענען באַטראַכט געוואָרן ווי שווער צו פֿאַרשטיין, אַפֿילו לויט די סטאַנדאַרטן פֿון די אַבסטראַקטע טעמעס, אין וועלכע ער איז געווען אַן עקספּערט. ער האָט ליב געהאַט צו נוצן עלעגאַנטע, אויב גאָר קאָמפּלעצירע, מאַטעמאַטישע טעכניקן צו באַווײַזן גשמיותדיקע פּרינציפּן, כאָטש מע האָט אים צומאָל קריטיקירט פֿאַרן מאַכן מאַטעמאַטישע טעותים, מסתּמא אין גיכקייט. "זייער פֿיזיק איז געווען גוט", האָט סנײַדער געזאָגט,"אָבער זײַן מאַטעמאַטיק איז שרעקלעך."

נאָך דער צווייטער וועלט-מלחמה האָט אָפּנהיימער פֿאַרעפֿנטלעכט בלויז פֿינף וויסנשאַפֿטלעכע אַרטיקלען, פֿון וועלכע איינער איז געווען אין ביאָפיזיק, און נישט קיין איין פּאַפּיר נאָך 1950. מארי געל-מאן, אַ נאָבעל-לויער אין פֿיזיק אין 1969, וואָס האָט געאַרבעט ווי אַ וויזיטינג וויסנשאַפֿטלער מיט אָפּנהיימער אין דעם אינסטיטוט פֿאַר אַוואַנסירטע פאָרשונג אין 1951, האָט אויסגעדריקט דעם מיינונג: מוסטער:ציטוטון

די מאַנהעטן-פּראָיעקט

זעט דעם הויפּט אַרטיקל – פרויקט מנהטן

פּרויעקט אַנטוויקלונג

אויף 18טן סעפּטעמבער, 1942, האָט דער אַמעריקאַנער מיליטער אונטערגענומען אַ סאָף-געהיימישע פּראָיעקט צו אַנטוויקלען אַטאָמישע וואָפן. אָפּנהיימער איז באַטראַכט געוואָרן ווי אַ ווערדיקער קאַנדידאַט צו פֿירן דעם סוד-ביקסן-לאַבאָראַטאָריע, אָבער צוליב זײַנע פּאָליטישע אַקטיוויטעטן, האָט דער מיליטער נישט באַשטעטיקט זײַן זיכערהייט-פֿאַרשטימונג. אויף אַ זיכערהייט-פֿאָרעם, וואָס ער האָט אָנגעפילט, האָט ער דערציילט די נעמען פֿון די אָרגאַניזאַציעס, אין וועלכע ער האָט אָפּערירט, און, אויפֿן בעטן פֿון דער אַרמיי, האָט ער דערקלערט, אַז ער האָט צעבראָכן אַלע פֿאַרבינדונגען מיט דער פּאָליטיק. ער איז געווען באשטימט "קאָראָדינאַטאָר פון די גרויס ברעכן" (די פּרויעקט'ס אָריגינעל ניק שפּעטער געביטן צו "מאַנהאַטאַן פּרויעקט") און אנגעהויבן צו רעקרוט די בעסטער סייאַנטיס, אַרייַנגערעכנט פיזיקער הענס בעט, עדווארד טעלער, אאז " ו ו. די קאַמפּאַרטמענטיאַלאַזיישאַן און סודיקייט פון דעם פּרויעקט איז געווען אַזוי גרויס אַז אַפֿילו הארי ס. טרומען, וואס איז געווען וויצע פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן אין יענע צייט האָט ער גאָרנישט געוווּסט וועגן דעם. טרומען האָט זיך דערוווּסט וועגן דעם פּראָיעקט ערשט נאָך דעם ווי ער איז געוואָרן פּרעזידענט פאלגענדע רוזוועלטאיז געשטאָרבן אין 1945.

אָפּנהיימער האָט פֿאָרגעלייגט די שטאָט לאָס אַלאַמאָס, וואָס ער האָט געקענט בעת זײַנע נסיעות, ווי דעם אָרט פֿאַר דער קאַנסטראַקציע פֿון דער לאַבאָראַטאָריע. אין יענער צײַט זענען די בנינים פֿון אַ שולע פֿאַר ייִנגלעך געפינען געוואָרן אויפֿן שפּיץ פֿון אַ טיש-באַרג, וואָס איז אויפֿגעהויבן געוואָרן צו אַ הייך פֿון 2,200 מעטער. נאָך עטלעכע חדשים פֿון בויען, איז די לאַבאָראַטאָריע געעפֿנט געוואָרן אין מערץ 1943. אין צוויי יאָר איז דער לאַגער געוואָרן אַ שטאָט מיט 4,000 ציווילע און 2,000 מיליטערישע פּערסאָנאַל.

טריניטי עקספּערימענט

די מצליח עקספּערימינט פּרובירן עפעקטיוולעך געגעבן די יו. וואַפֿן פון גרויס צעשטערונג און מאָרד מאַכט. צוויי און אַ האַלב וואָכן נאָך דעם טעסט, איז די יאָדערע באָמבע געניצט געוואָרן צום ערשטן מאָל אין דער געשיכטע. אין 08:14 אויף 6טן אויגוסט 1945, אַ יוראַניום באָמבע איז געווען אַרויפֿגעלייגט געוואָרן אויף היראָשימאַ, יאַפּאַן. אין דעם אַדיטאָריום אין לאָס אַלאַמאָס, האָט זיך פֿאַרזאַמלט אַ גרויסער עולם, וואָס האָט געטראָפֿן מיט די פֿיס און געשרייבט, ווען אָפּנהיימער איז אויפֿגעגאַנגען אויף דער בינע און אויפֿגעהויבן די הענט אויבן דעם קאָפּ ווי אַ געווינער אין אַ באָקסינג-רינג. דרײַ טעג שפּעטער האָט אַן אַנדער באָמבע צעשטערט די יאַפּאַנישער שטאָט נאגאסאקי, ענדיקן די אַטאָמישע באָמבאַרדירונגען פֿון היראָשימאַ און נאַגאַסאַקי. אויף 14טן אויגוסט, 1945, די מלחמה געענדיקט נאָך די איבערגעגעבן די יאַפּאַנישער אימפּעריע.

מיטגליד פון די פאראייניקטע שטאטן אַטאָם ענערגיע קאָמיסיע

נאָך דער מלחמה, אָפּענהיימער געאַרבעט פֿאַר די יו. עס. אַטאָמישע ענערגיע קאָמיסיע - דער העכסטער גוף וואָס האָט איבערגעהיצט די יאָדערע אַנטוויקלונג פֿון לאַנד. ער האָט זיך קעגן דער אַנטוויקלונג פֿון אַ הידראָגען באָמבע, ביידע פֿאַר פּראַקטיש סיבות - ער צווייפל די מעגלעכקייט פון בנין אַזאַ אַ מיטל-און פֿאַר פּרינציפּאַל הומאַניטאַריאַן סיבות, השלכות דורך די צערסטערעריש קאַנסטרוקציע פון די יאָדער עקספּלאָוזשאַנז אין היראָשימאַ און נאגאסאקי. אָפּנהיימער איז נישט געווען דער איינציקער, וואָס האָט אויסגעדריקט אַזאַ מיינונגען. דזשאָסעף ראָטבלאַט, וואָס האָט געאַרבעט צוזאַמען מיט אָפּנהיימער אין דער מאַנהעטן פּראָיעקט, אויך שטארק קעגן די פאָרזעצן אַנטוויקלונג פון די באָמבע פון די מאָמענט עס איז געווארן קלאָר צו אים אַז דייטשלאנד איז נישט אַנטקוויקלען יאָדערער וואָפן. ראָטבלאַט האָט זינט דעמאָלט זיך פֿאַרנומען מיט אַנטי-יאָדער אַקטיוויטעטן.

אין די פאַרייניקטע שטאַטן פון די פרי 1950ער יאָרן, באַזאָרגט וועגן די קאלטע מלחמה מיט די סאָוועטישער פֿאַרבאַנד אונטער סטאַלין, אַזאַ שטעלעס זענען גענוג צו מאַכן אַפֿילו באַוווסט און וויכטיק וויסנשאַפֿטלער ווי אָפּענהיימער חושד פון קאָמוניסט טענדענץ.

אין 1953, אָפּנהיימער באַקומען אַ דאָקומענט געשיקט דורך דער טשערמאַן פון די פאַרייניקטע שטאַטן אַטאָמיש ענערגיע קאַמישאַן, לואיס שטראַוס, וואָס דערקלערט אַז אָפּענהיימער האָט געלייגט אַ זיכערהייט ריזיקירן. דער דאָקומענט האָט געהאַט 34 באַשולדיקונגען, וואָס האָבן מערסטנס צו טאָן מיט זײַן לכאורה קאָמוניסטישע פֿאַרגאַנגענהייט. דער דאָקומענט טענט, צווישן אַנדערע זאַכן, אַז פֿון 1949 האָט אָפּנהיימער זיך אָנגעהויבן קעגן דער אַנטוויקלונג פֿון דער הידראָגען-באָמבע, וואָס די אַמעריקאַנער אַדמיניסטראַציע האָט געגלויבט, אַז דאָס וואָלט געווען דער באַשטימענדיקער פֿאַקטאָר אין דער געראַנגל צווישן דעם מערב און די קאָמוניסטישע מזרח-שטאַטן (באַקאנט ווי די "אַקס פֿון שלעכטס").מוסטער:הבהרה‏‏

אין ליכט פון דעם דאָקומענט, אָפּענהיימער איז פארלאנגט צו באַשליסן צי צו רעזיגנירן זיין שטעלעס ווי נאַציאָנאַלע פּאָליטיק אַדווייזער צו די רעגירונג און ווי אַדווייזער צו די יו. אין אַ ענטפֿער דאָקומענט געשיקט צו שטראַוס, אָפּענהיימער האָט דערויף געמאַכט די באַשולדיקונג קעגן אים און געזאָגט ער וואָלט נישט רעזיגנירן, טראָץ שטראַוס'ס ענקערידזשמאַנט צו טאָן דאָס.‏

אָפּנהיימערס אַרבעט אויף דער אַטאָמישער ענערגיע קאָמיסיע איז געענדיקט געוואָרן נאָך סענאַטאָר דזשאָסעף מאַקאַרטי ער האָט זיך געפרעגט וועגן אָפּנהיימערס געטרײַקייט צו די פֿאַראייניקטע שטאַטן, ווײַל ער האָט חושד געווען אין קאָמוניסטישע נײַעס. אָפּנהיימערס אָפּשטעלונג האָט געפֿירט אַ ריזיקער אויפֿברויז צווישן דער וויסנשאַפֿטלעכער קהילה אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן, און עס האָט געדויערט צען יאָר ביז זײַן נאָמען איז גאָר באַפֿרײַט געוואָרן.

דער סוף פֿון זײַן לעבן און טויט

אין די 1950ער און 1960ער יאָרן, האָט אָפּענהיימער ווײַטער געלערנט זיך און געלערנט זיך ווי דירעקטאָר פֿון דער אינסטיטוט פֿאַר אַוואַנסירטע פאָרשונג אין פּרינסטאָן, און ארויס עטלעכע פאָלקס וויסנשאַפֿט ביכער אין וואָס ער געפרוּווט צו דערקלערן צו די אַלגעמיינע ציבור די פונדאַמענטאַל קאַנסעפּס און הויפּט פאָרשונג פראגעס פון מאָדערנע פֿיזיק. אָפּנהיימער האָט באַזוכט ישׂראל אין 1958 און 1966.

אָפּנהיימער איז געשטאָרבן פֿון האַלדז ־ראַק אין 1967. נאָך זײַן טויט איז זײַן גוף פֿאַרברענט געוואָרן און זײַן אַש איז צעשפּרייט געוואָרן אין ים.