שמערקע קאטשערגינסקי
|
דער אַרטיקל איז אַ יתום, ווייל ווייניק אָדער קיין אַרטיקלען פאַרבינדן צו אים. זייט אַזוי גוט שאַפט לינקען צו דעם בלאַט פון אַרטיקלען וואָס האָבן אַ שייכות; ס׳איז פאַראַן פאָרשלאָגן. |
שמריהו "שמערקע" קאַטשערגינסקי ( 28סטן אקטאבער 1908 – 23סטן אפריל 1954) איז געווען א יידיש-רעדנדיקער דיכטער, מוזיקער, שרייבער און קולטור-אקטיוויסט. קאַטשערגינסקי איז געבוירן געוואָרן אין אַן אָרעמער משפּחה אין ווילנע און איז געווען יתום אין אַ יונגער עלטער, און האָט זיך אויסגעלערנט אין דער אָרטיקער תלמוד תורה און נאַכטשול, וווּ ער האָט זיך באַטייליקט אין קאָמוניסטישער פּאָליטיק און איז כסדר געשלאָגן אָדער אַרעסטירט געוואָרן.
.jpeg) | |
| געבורט |
28 אקטאבער 1908 ווילנע, רוסלענדישע אימפעריע  |
|---|---|
| טויט |
23 אפריל 1954 (אלט 45) ארגענטינע |
| מדינה |
רוסלענדישע אימפעריע, סאוועטן פארבאנד, פוילן, ארגענטינע |
| פאך |
דיכטער, שרייבער |
  | |
אַלס 15 יאָר האָט ער אָנגעהויבן דרוקן אָריגינעלע לידער און פּאָעזיע, אַרײַנגערעכנט טאַטעס, מאַמעס, קינדערלעך, און האָט באַלד אָנגעהויבן אָרגאַניזירן די יונג ווילנע. אַ וועלטלעכער יידישער שרייבער-קאָלעקטיוו וועמענס אנדערע מיטגלידער האָבן אריינגערעכנט אברהם סוצקעווער און חיים גראַדע . די נאַצישע אינוואַזיע אין פוילן האָט געפֿירט צו קאַטשערגינסקי'ס תפיסה אין ווילנער געטא, וואו ער האָט געהאָלפן באַהאַלטן יידישע קולטור ווערק מיט סוצקעווער אלס טייל פון דער פּאַפּירן בריגאַדע און זיך איינגעשריבן אין דער פֿאַראַײַניקטער פּאַרטיזאַנער אָרגאַניזאַציע, אָנטיילגענומען אינעם דורכפֿאַלן ווילנער געטאָ אויפשטאַנד און דערנאָך אַנטלויפן אין וואַלד צו קעמפן סיי מיט די פאַרטיזאַנער און סיי מיט די סאָוויעטן.
נאָכן אַרויסטרייבן די נאַציס פֿון ווילנע דורך דער סאָוויעטישער אַרמיי, האָט קאַטשערגינסקי זיך אומגעקערט אַהיים צו צוריקקריגן די באַהאַלטענע קולטורווערק און געגרינדעט דעם ערשטן נאָך- חורבן ייִדישן מוזיי אין אייראָפּע; ער האָט זיך גיך אָפּגערעדט פֿון די סאָוויעטן און קאָמוניזם און זיך אַנטוויקלט אין אַ פֿאַרברענטער ציוניסט . נאָך עטלעכע מאָל אין לאָדז, ער אַריבערגעפֿאָרן צו פּאַריז איידער ער לסוף אַריבערגעפֿאָרן צו בוענאָס אײַרעס, ווו ער איז געהרגעט אין אַ פלאַך קראַך אין די עלטער פון 45.
קאַטשערגינסקי, באַקאַנט אין זײַן לעבן ווי אַ דיכטער און שרײַבער, האָט נאָכן אָנהייב פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה געווידמעט זײַן צײַט צו זאַמלען פֿאַר־מלחמהדיקע ייִדישע לידער און חורבן־לידער, כּדי צו ראַטעווען ייִדישקייט פֿון אומקום. דער מחבר, רעדאַקטאָר אָדער אַרויסגעבער פון רובֿ פון די ערשטע פּאָסט-חורבן לידערביכער, קאַטשערגינסקי איז געווען פאַראַנטוואָרטלעך פֿאַר אָפהיטן איבער 250 חורבן לידער - די רוב פון די נאָך באַקאַנט. טראָץ דער שטענדיקער פּאָפּולאַריטעט פֿון פֿילע פֿון זײַנע אייגענע ווערק, און די וויכטיקייט פֿון זײַן אַרבעט פֿאַר פאָרשער און יידישע קולטור-אַקטיוויסטן, האָט זײַן פֿרי טויט געפֿירט צו זיין רעלאַטיווער אַנאָנימישקייט.[1] [2]
רעפערענצן
רעדאַקטירן- ↑ Werb 2014, p. 35.
- ↑ Dawidowicz 2008, p. 123.