ניו יארק סיטי
ניו־יאָרק (ענגליש: New York City) איז די סאַמע באוואוינסטע שטאָט אין די פאראייניקטע שטאטן און דער צענטער פונעם ניו יארק מעטראפאליטען שטח. זי געפינט זיך אין דעם שטאַט ניו יארק און האט א באפעלקרונג פון 8.8 מיליאן. איר גרויסקייט און שטח איז 321 קוואדראט מייל זייענדיג דעריבער די מערסטע געדיכט באוואוינטע שטאָט אין צפון־אמעריקע. די שטאָט איז אויך די גרעסטע יידישער שטאָט־ישוב אין דער יידישער געשיכטע; מיט לערך 1.6 מיליאן יידן; דער באַדייטנסטער יידישער צענטער.
.jpg) | |
|
www |
ניו יארק איז א וויכטיקער צענטער פון אינטערנאציאנאלער דעמאקראטיע, און ווערט אמאל גערופן די קולטורלערע און פינאנציעלע הויפטשטאט פון דער וועלט.
די שטאָט ליגט אויף איינעם פון דער וועלטס גרעסטע נאטירלעכע האוונס, און אנטהאלט די פינף באראס: מאנהעטן, ברוקלין, בראנקס, סטעטן איילענד און קווינס, וואס זענען פאראייניגט געווארן אין איין שטאט אין יאר 1898.
די שטאָט פון ניו יארק שטאמט פון דער גרינדונג אין 1624 פון א האַנדלארט אין לאוער מאנהעטען דורך קאלאניסטן פון דער האלענדישער רעפובליק. אין 1626 האט מען אים געגעבן דעם נאמען ניי אמסטערדאם.[1] די שטאט מיט אירע ארומיגע ערטער זענען געקומען אונטער ענגלישער הערשאפט אין 1664.[1][2][3] ניו יארק איז געווען די הויפטשטאט פון די פאראייניגטע שטאַטן פון 1785 ביז 1790.[4] זי די גרעסטע שטאט אין לאנד זייט 1790.[5] די סטאטוע פון ליבערטי האט באגריסט מיליאנען אימיגראנטן ווען זיי זענען אנגעקומען אין שיפן אין אמעריקע ביים סוף פונעם 19טן און אנהייב 20סטן יארהונדערטער[6] און איז א סימבאל פון די פאראייניגטע שטאטן און זיין דעמאקראטיע.[7] אינעם 21סטן יארהונדערט איז ניו יארק ארויסגעקומען ווי א גלאבלן פונקט פון שעפעריי און פירנעמערשאפט,[8] סאציאלן טאלעראנץ,[9] און סביבה׳דיקער אויסהאלטונג.[10][11]
נישט אריינגערעכענט דער ריזן שטח פון גאנץ אפסטעיט און לאנג איילענד, וואס דאס הייסט די סאבארב'ס.
ניו יארק איז די לינגוויסטיש מערטס פארשיידנדיקע שטאָט אין דער וועלט; מען רעדט דארט 800 שפראכן.
היסטאריע
רעדאַקטירןאיידער די אייראפעאישע קאלאניסטן זענען געקומען אין אמעריקע, איז די געגנט פון היינטיקן ניו יארק סיטי געווען באוואוינט דורך פארשידענע גרופעס אלגאנקווין שבטים פון אמעריקאנישע אינדיאנער, איינשליסנדיק די לענאפע וואס זייער היימלאנד האט איינגעשפארט סטאטן איילנד, דעם מערב טייל פון לאנג איילענד, כולל דעם שטח וואס איז היינט ברוקלין און קווינס, אויך מאנהעטן, דעם בראנקט און דעם נידריגן האדסאן טאל.
דער שטח וואו די שטאט געפינט זיך היינט איז געווארן אנטפלעקט אין יאר 1524 דורך דזיאוואני דא וועראזאנא, אן איטאליענישער אויספארשעט וואס האט געדינט דעם פראנצוישן קרוין. דאַ וועראַזאַנא האט גערופן דעם ארט "נואוועל אַנגולעם" (פראנצויזיש: Nouvelle Angoulême - נייער אנגולעם). אין יענער צייט האבן געוואוינט אין דער געגנט עטלעגע 5,000 אמעריקאנער איינגעבוירענע פונעם לענאפע שבט. די אייראפעאישע זידלונג אין דער געגנט האט אנגעהויבן אין יאר 1614, ווען מ׳האט אויפגעשטעלט א האלענדיש דערפל אין דרום פון מאנהעטן אינזל וואו מ׳האט געהאנדלט מיט פעלצן. מיט דער צייט האט מען גערופן דעם יישוב ניי נידערלאנד. אין 1624, האט דער קאלאניע־גובערנאטאר פיטער מינואיט געקויפט דעם אינזל מאנהעטן פון די לענאפע מיט א בייט פאר סחורה ווערט 60 גולדן. אין 1664 האט אן ענגלישע ארמיי איבערגענומען דעם יישוב און האבן געענדערט זיין נאמען צו "ניו יארק", אויפן נאמען פונעם הערצאג פון יארק, וואס איז שפעטער געווארן דער מלך דזשיימס דער צווייטער. ביז 1700, האט די באפעלקערונג פון דעם לענאפע זיך פארקענערט צו 200 מענטשן.
דעם 29סטן און 30סטן אקטאבער 2012, האט הוראגאן סענדי חרב געמאכט א ברייטן שטח פון אונטער מאנהאטן, מיט שטארקע פארפלייצונגען און הויכע ווינטן, אז א סך איינוואוינער זענען געבליבן אן קראפט און בענזין און די טראנספארט סיסטעם האט אויפגעהערט צו ארבעטן. צוליב דעם שטורעם און זיין אימפאקט האט זיך אנגעהויבן אן ערנסטע דיסקוסיע וועגן בויען ים ווענט און אנדערע באריערן ביים בארטן צו פארמיידן נאך אזא פארפלייצונג אין דער צוקונפט.
אין מערץ 2020, האט אויסגעבראכן אין שטאָט דער קאוויד-19 ווירוס. די שטאט איז גיך געווארן דער וועלטס־עפיצענטער פון דער פאנדעמיע אין דער אָנהייב־פֿאַזע, איידער די אינפֿעקציע איז געווארן פֿארשפרייט איבער דער וועלט און דעם גאנצן לאנד. ביז מערץ 2021, האט ניו יארק סיטי רעקארדירט מער ווי 30,000 טויטע פון קאמפליקאציעס צוליב קאוויד-19.
געאגראפיע
רעדאַקטירןניו יארק סיטי ליגט אויף דריי אינזלען אינעם אטלאנטישן אקעאן צוזאמען מיט א טייל אויף דער יבשה פון צפון אמעריקע. די שטאָט שליסט איין גאנץ מאנהעטן אינזל און סטעטן איילענד און אויך דעם מערב טייל פון לאנג איילענד, ווי אויך עטלעכע קלענערע אינזלען.
די שטאט ווערט צוטייל אין פינף באראס, וואס יעדע איינע איז א קאנטי פונעם שטאט ניו יארק. די באראס זענען:
| בארא | קאנטי | הערה |
|---|---|---|
| מאנהעטן | ניו יארק קאנטי | אויף מאנהעטן אינזל |
| ברוקלין | קינגס קאנטי | אויף לאנג אינזל |
| דער בראנקס | בראנקס קאנטי | אויף דער יבשה |
| קווינס | קווינס קאנטי | אויף לאנג אינזל |
| סטעטן איילענד | ריטשמאנד קאנטי | אויף סטעטן אינזל |
מאנהעטן איז די בארא פון ניו יארק מיטן קלענסטן שטח (59 קוואדראט ק״מ) און האט כמעט אלע וואלקנקראצערס פון ניו יארק, ווי אויך צענטראל פארק. מאנהעטן האט גאר א געדעכטע באפעלקערונג, 27,812 מענטשן א קוואדראט ק״מ אין 2015, מער ווי יעדע שטאט אין די פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע.
ברוקלין ליגט אויפן מערבדיקן שפיץ פון לאנג איילענד און האט די גרעסטע באפעלקערונג (2.6 מיליאן) פון אלע פינף באראס. ברוקלין האט א לאנגן בארטן וואס שליסט איין קאני איילענד. די צוויי גרעסטע שטאטגערטנער אין ברוקלין זענען מארין פארק און פראספעקט פארק.
קווינס, וואס ליגט אויף לאנג איילענד צפון און מזרח פון ברוקלין, איז די בארא מיטן גרעסטן שטח, 283 קוואדראט ק״מ.
די פארשידענע טיילן פון דער שטאט ווערן צעטיילט מיט וואסער. א טייל פונעם טייך האדסאן איז דער גרענעץ צווישן ניו יארק (מאנהעטן און בראנקס) און ניו זשערסי. דער מזרח טייך איז דער גרענעץ צווישן מאנהעטן און לאנג אינזל (ברוקלין און קווינס). דער טייך הארלעם איז דער גרענעץ צווישן מאנהעטן און דעם בראנקס.
א קליין שטיקל באדן אין מאנהעטן איז אן אינטערנאציאנאלע טעריטאריע וואו די פאראייניגטע פעלקער ארגאנציזאציע איז הויפטקווארטירט.
ניו יארק סיטי, ספעציעל מאנהעטן, האט גאר א סך וואלקנקראצערס, בערך 5600, פון זיי 48 זענען העכער פון 200 מעטער.
עקאנאמיע
רעדאַקטירןאיבערבליק איבער דער עקאנאמיע פון ניו יארק סיטי
רעדאַקטירןניו יארק איז א גלאבאלער צענטער פון אינערנאציאנאלע ביזנעס און האנדל.
וואל סטריט
רעדאַקטירןדי וויכסטיקסטע עקאָנאָמישע באשטאנדטייל פון ניו יארק סיטי ליגט אין זיין ראָלע אלס די הויפּטקוואַרטיר פאַר די פינאנציעלע אינדוסטריע פון די פאראייניקטע שטאטן, כאראקטעריש באקאנט אלס 'וואל סטריט'. אסאך גרויסע פינאַנציעלע פירמעס זענען הויפטקווארטירט אין ניו יארק סיטי, און די שטאָט איז אויך היים פאר אַ שפרידלדיגער נומער פון נייע פינאַנציעלע 'סטאַרטאַפּ' פירמעס.
לאוער מאנהעטן איז דער דריט-גרעסטער צענטראַל ביזנעס דיסטריקט אין די פאַראייניקטע שטאַטן. זי איז היים פאר די ניו יאָרק בערזע אויף וואַל סטריט און די NASDAQ אויף 165 בראָדוויי, רעפּרעזענטירנדיג דערמיט די וועלט'ס גרעסטער און צווייט-גרעסטער סטאַק עקסטשיינדזש האַנדל צענטערן.
דעמאגראפיע
רעדאַקטירןאין 2012 האט דער ניו יארק צענזוס ביורא געשאצט איר באפעלקערונג ביי 8,336,697. לויט די באראס איז דאס:
- ברוקלין: 2,556,598
- קווינס: 2,293,007
- מאנהעטן: 1,634,795
- דער בראנקס: 1,391,903
- סטאטן איילנד: 487,407
יידישע באפעלקערונג
רעדאַקטירןאומגעפער 1.1 מיליאן יידן וואוינען היינט אין ניו יארק סיטי,[12] [13] איבער העלפט פון זיי אין ברוקלין.[14]
ספארט
רעדאַקטירןיעדע יאר לויפן א סך מענטשן אין דעם ניו יארק מאראטאן, איינער פון די פאפולערסטער מאראטאנען אין דער וועלט., וואס אין 2006 האבן 37,866 מענטשן געענדיגט.
360° פאנאראמע פון ניו יארק סיטי
רעדאַקטירן
וועבלינקען
רעדאַקטירןיידיש־שפראך בלעטער אויפן ניו יארק סיטי וועבזייטל:
- אינפארמאציע וועגן פלו מגיפה (ארכיווירט 28.05.2010 ביי דער Wayback Machine)
- אינפארמאציע וועגן מאמפס (ארכיווירט 17.12.2011 ביי דער Wayback Machine)
- רויך אלארעמס
רעפערענצן
רעדאַקטירן- ↑ a b United States History – History of New York City, New York. דערגרייכט דעם 9טן סעפטעמבער 2012.
- ↑ און מען האט זי געגעבן דעם נאמען ניו יארק נאכדעם וואס דער מלך טשארלס דער צווייטער פון ענגלאנד האט געשאנקען דעם באדן צו זיין ברודער, דער הערצאג פון יארק.
- ↑ KINGSTON Discover 300 Years of New York History DUTCH COLONIES. National Park Service, U.S. Department of the Interior. דערגרייכט דעם May 10, 2011.
- ↑ The Nine Capitals of the United States. United States Senate. דערגרייכט דעם 7טן סעפטעמבער 2008.
- ↑ Rank by Population of the 100 Largest Urban Places, Listed Alphabetically by State: 1790–1990. U.S. Census Bureau (15טן יוני, 1998). דערגרייכט דעם 8טן פעברואר, 2009.
- ↑ Statue of Liberty. A&E Television Networks, LLC. דערגרייכט דעם 21סטן מיי, 2011.
- ↑ Statue of Liberty. World Heritage. UNESCO World Heritage Centre 1992–2011. דערגרייכט דעם 23סטן אקטאבער, 2011.
- ↑ Venture Investment – Regional Aggregate Data. National Venture Capital Association and PricewaterhouseCoopers. דערגרייכט דעם 22סטן אפריל 2016.
- ↑ Matt Flegenheimer (23סטן מערץ, 2016). "Ted Cruz Deplores 'Liberal, Left-Wing Values' While Lobbying for New York Votes". דערגרייכט דעם 22סטן אפריל, 2016.
- ↑ The Associated Press (22סטן אפריל, 2016). "The Latest: China Hopes US Joins Climate Deal Quickly". דערגרייכט דעם 22סטן אפריל, 2016.
- ↑ Lisa Foderaro (21סטן סעפטעמבער, 2014). "Taking a Call for Climate Change to the Streets". דערגרייכט דעם 22סטן אפריל, 2016.
- ↑ World Jewish Population. SimpleToRemember.com – Judaism Online. דערגרייכט דעם 2טן סעפטעמבער, 2012.
- ↑ Jewish Community Study of New York: 2011 Comprehensive Report. UJA-Federation of New York. דערגרייכט דעם 13טן אויגוסט 2014.
- ↑ ווייקסלבוים, סימאן (26סטן יוני, 2012). "Nearly one in four Brooklyn residents are Jews, new study finds". דערגרייכט דעם 30סטן מיי, 2013.
|
אכמעדאבאד • באגאטא • באגדאד • באנגאלאר • באנגקאק • בייזשינג • גוואנגזשו • דאנגואן • דאקא • דזשאקארטא • דעלהי • הא טשי מין שטאט • האנג קאנג • האנוי • היידעראבאד • וואוהאן • טאקיא • טיאנדזשין • טעהראן • טשעניי • יאנגאן • לאגאס • לאהאר • לאנדאן • לואנדע • לימא • מאסקווע • מומביי • מעקסיקע שטאט • ניו יארק סיטי • סאא פאולא • סאנטיאגא • סטאמבול • סינגאפור • סעאל • פאשאן • פייזאלאבאד • פעטערבורג • קאראטשי • קיירא • קינשאזע • ריא דע זשאנערא • ריאד • שאנטו • שאנכיי • שענזשען |
 | דער ארטיקל בנוגע א געאגראפיש ארט איז א שטומף. דאס הייסט עס פעלן אין אים גרונטלעכע אינפארמאציע איבערן פארשטאנד פון דער טעמע. ביטע העלפֿט דאס פֿארברייטערן. |