ניקאלאס ווינטאן
סיר ניקאלאַס ווינטאן (ענגליש: Nicholas Winton; 19טן מיי 1909–1טן יולי 2015) איז געווען א בריטישער פון א יידישן אפשטאם, וואס האט ארגאניזירט די רעטונג פון 669 קינדער, מערסטנס יידישע, פון טשעכאסלאוואקיי וואס איז דעמאלסט געווען איינגענומען דורך נאצי דייטשלאנד, קורץ פאר דער צווייטער וועלט־מלחמה[1]. די קינדער האט מען אריבערגעפירט אין ספעציעלע באנען קיין בריטאניע, וואו מ'האט זיי איבערגעגעבן צו דערציאונג פאמיליעס, און אזוי זענען זיי געראטעוועט געווארן פונעם שרעק פונעם חורבן אייראפע. די אקציע איז געווען א טייל פונעם קינדערטראנספארט פון טשעכאסלאוואקיי.
.jpg) | |
| געבורט |
19 מאי 1909 פאראייניגטע קעניגרייך פון גרויסבריטאניע און אירלאנד  |
|---|---|
| טויט |
1 יולי 2015 (אלט 106) פאראייניגטע קעניגרייך |
| מדינה |
פאראייניגטע קעניגרייך, פאראייניגטע קעניגרייך פון גרויסבריטאניע און אירלאנד |
|
www | |
  | |
לעבנסגעשיכטע
רעדאַקטירןווינטאָן איז געבוירן געוואָרן אין 1909 אין האַמפּסטעד, אונטערן נאָמען "ניקאָלאַס דזשאָרדזש ווערטהיים", צו דײַטשע ייִדישע עלטערן, רודאָלף ווערטהיים און באַרבאַראַ געבוירן ווערטהיימער, וועלכע האָבן אימיגרירט קיין ענגלאנד אין 1907.
זיינע עלטערן האָבן זיך איבערגעקערט צו נצרות, און אויך ער איז געבאַפּט געוואָרן אין נצרות.
בשעת דער ערשטער וועלט מלחמה, די משפּחה געביטן זייַן נאָמען צו אַן ענגליש-קלאַנגינג נאָמען: Wortham. נאָך גראַדואַשיין פון הויך שולע, ניקאלאַס געארבעט אין באַנקס אין דייַטשלאַנד און פֿראַנקרייַך, דעמאָלט אומגעקערט צו ענגלאַנד און אנגעהויבן ארבעטן ווי אַ לאַגער מעקלער.
אין 1937, נאָך זיין פאטער'ס טויט, ניקאַלאַס געביטן זיין לעצטע נאָמען צו אן אנדער ענגליש נאָמען - ווינטאָן.
סוף 1938 איז ווינטאָן אַװעקגעגאַנגען פֿון זײַן אַרבעט און איז געפֿאָרן קײן פּראָג. ער איז אַהין גערופֿן געוואָרן דורך אַ פריינד וועלכער איז געווען פֿאַרמישט אין הילף אָרגאַניזאַציעס פֿאַר פליטים וועלכע זענען אַנטלויפן פון סודעטן לאנד נאכדעם וואס עס איז געפאלן קיין דייטשלאנד.
ס׳רובֿ פֿון די פּליטים זענען געווען ייִדן, טייל האָבן געהערט צו אַנדערע גרופּעס, וואָס זייערע לעבנס זענען געשטאַנען דורך דער נאַצי־רעזשים — קאָמוניסטן, אינטעליגענטן און אַנדערע.
נאָכן באַזוכן דעם פליטים־לאַגער או ן דערזען די שװערע באַדינגונגען דאָרט , האָט װינטאָן אָנגעהויבן אלײן , אָרגאַניזירן די אָרגאַניזירן פֿון ײדישע קינדער אין לענדער , װאָס װעלן זײ אָננעמען .
רובֿ פֿון די קינדער ער געראַטעוועט זענען געשיקט צו בריטאַן, און אַ מינדערהייט - צו שוועדן. אנדערע לענדער האָבן אָפגעזאָגט צו אָננעמען די קינדער.
ווען ווינטאָן האָט אָנגעהויבן זײַנע אָפּעראַציעס, איז טשעכאָסלאָוואַקיע נאָך געווען אַן אומאָפּהענגיק לאַנד, אָבער אין מערץ 1939 איז זי צעלאָזט געוואָרן און דער טשעכישער טייל איז געוואָרן אַ דײַטשישער פּראָטעקטאָראַט - עפּעס וואָס האָט פאַרשטאַרקט די סכנות וואָס האָבן געסטראַשעט די פליטים.
נאָכן קריסטאַלנאַכט, האָט בריטאַניע, וואָס איז אין פּרינציפּ געווען פֿאַרמאַכט פֿאַר ייִדישער אימיגראַציע, אָנגענומען אַ רעגולאַציע, וואָס דערלויבט די אימיגראַציע פֿון ייִדישע פּליטים אונטער 17 יאָר.
אחוץ דעם עלטער באַגרענעץ, איז דער אַסיל זוכער פֿאַרלאַנגט צו באַווייַזן אַז זיי האָבן אַ וואוינאָרט אין די פֿאַרייניקטע מלכות און 50 פונט סטערלינג צו פינאַנצירן אַ צוריקקער בילעט ווען זיי זענען ערלויבט צו צוריקקומען צו זייער לענדער פון אָנהייב.
ווינטאָן האָט געפונען שטובן פֿאַר הונדערטער יידישע קינדער, דורך רעקלאמעס אין דער פרעסע, און באקומען די נויטיגע געלטער (ערשט פון זיין אייגענער קעשענע). ביזן אויסברוך פון דער מלחמה האָט ווינטאָן אָרגאַניזירט דאָס אוועקגיין פֿון 669 קינדער פֿון פּראָג, אויף אכט באנען. א ניינטער באן מיט ארום 250 קינדער האָט געדאַרפט אַוועקגיין דעם 3טן סעפטעמבער, נאָך דער דייטשישער אינוואזיע אין פוילן, און די דייטשן האָבן זי מער נישט געלאָזט פֿאָרן.
זעט אויך
רעדאַקטירןרעפערענצן
רעדאַקטירן- ↑ העולם היהודי, "תואר סר הוענק ל"שינדלר הבריטי", אפריל 2003, אתר הסתדרות המורים