ראמעא און יוליא
ראָמעאָ און יוליאַ (ענגליש: Romeo and Juliet) איז א טראגעדיע פון וויליאם שייקספיר, געשריבען פון ה'שנ"א צו ה'שנ"ה און מסתמא ערשט געשפילט אם ה'שנ"ז. דער שטוק באזירט זיך אויף די טראגישע מעשה פון ראמעאס און יוליא (The Tragical History of Romeus and Juliet), איבערגעזעצט פון אן אונבאקאנטן קוואל אויף ענגליש אם ה'שנ"ב דורך ארטהור ברוק. פראפעסאר גארי טיילאר גלויבטע דאס אין שייקספיר'ס לעבענסצייט, "ראמעא און יוליה" האט געווען נאר די זעכסטע פון זיינער פארשטעלונגען אין פּאָפּולאַריטעט,[1] אבער היינט איז זי פילייכט זיינער באקאנטעסטע ווערק, נעבען האמלעט, און איינער דער בארימטסטע שוישפילער איבערהויפט. דער ערשטר אקטיאר וואס האט געשפילט ראמעא, אין ארום ה'שנ"ז, איז געווען ריטשארד ברבאזש, און די ערשטע יוליא האט געווען א יונגערמאן, ראבערט גאפע; דעמעלסט ווערן פרויען נישט ערלויבט צו שפילען ביי טעאטער.[2] נאר אם ה'תכ"ב שפילטע א פרוי, מרי סאַונדערסאָן, די ראלע צום ערשטען מאל.[3]
דער שוישפיל איז נאך יידיש איבערגעזעצט געווארן דורך דוד משה הרמאלין אין ה'תרנ"ד, און ערשט געשפילט אם י"ג אלול דעמזעלבן יאר, אויף די בינע דעס "טאליא טעאטער", ניו יארק, מיט קעני ליפצין אלץ יוליא און באריס טאמאשעווסקי אלץ ראמעא.[4] "ראָמעאָ און יוליאַ" האט אינספירירט א סך קינסטלער פון פארשיידענע פעלדער צו שאפן פארשטעלונגען, פילמען, מוזיק, טענץ און נאך. אין סוף פֿון תש"ע איז אַרױס אַ ייִדיש־שפּראַכיקע װערסיע פֿונעם פֿילם מיטן נאָמען "ראָמעאָ און יוליאַ אויף יידיש" ("Romeo and Juliet in Yiddish").
די געשיכטע דערציילט פון ראמעא מאנטאגיו און יוליא קאפולעט, א יונגערמאן און א מיידל וואס וווינען אים וועראנא, איטאליע. זייערע משפחות קעמפן מיט אנאנד. ראמעא און יוליא טרעפן זיך ביי צופאל און ווערן פארליבט. זייערע קרובים זינד נישט צופרידן, אבער די ביידע האבן א היימליכע חתונה און דערציילן קיינעם נישט. יוליא'ס פעטער, טיבאלט, רופט ראמעא אויס צום צווייקאמף. ראמעא זאגט אפ, אבער זיין חבר מערקוציא נעמט אן די פארבעטונג; טיבאלט הארגעט אים. ראמעא איז געערגערט און טויטעט טיבאלט. ער איז געפאנגען און מוז גיין אין גלות. יוליא'ס טאטע, וואס ווייסט נישט ווער זי איז ראמעא'ס ווייב, טרעפט פאר איר א חתן און וויל זי הייראטן. אום דאס צו פארמיידן, טרינקט זי א שטארקע שלאפן רפואה וואס מאכט זי שיינן אויס ווי א לייכע פאר צוויי טעג. זי שיקט א בריוו צו ראמעא, און שרייבט ער זאל קעמן צו איר קבר און נעמען איר ווען זי וועקט אויף. ער באקומט די בריוו אבער נישט, און גלויבט זי איז געשטארבן. ער קומט צו דעם קבר און טוט זעלבסטמארד. ווען יוליא וואכט אויף און פארשטייט וואס האט פאסירט, טוט זי דאס אויך.
יידישע איבערזעצונגן
רעדאַקטירן- י. גאלדבערג, ראמעא אונ זשוליעטע : טראגעדיע אינ 5 אקטנ, מעלוכע־פארלאג פונ ווייסרוסלאנד, נאצסעקטער, ה'תרצ"ה.
קוואלן
רעדאַקטירן- ↑ Taylor, Gary (2002). Shakespeare plays on Renaissance Stages. In Wells, Stanley; Stanton, Sarah. The Cambridge Companion to Shakespeare on Stage. Cambridge: Cambridge University Press. זייטה 18.
- ↑ Halio, Jay (1998). Romeo and Juliet: A Guide to the Play. Westport: Greenwood Press. זייטה 97.
- ↑ Halio, זייטה 102.
- ↑ Joel Berkowitz. Shakespeare on the American Yiddish Stage. University of Iowa Press, 2005. זייטה 141.