אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מרדכי אליהו"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 7:
ביי דער [[אומאפהענגיקייט מלחמה]] איז ער געווען אין א גרופע פון יונגע מענטשן וואס האבן געארבעט צו פאַרטיידיקן קרעפטן דאס [[ייִדישע קווארטל]] אין אלטשאט.
 
אפריל 1950 איז געווען צווישן די גרינדערס פון בונד פון געלערנטע פאנאטיקערס (ברית הקנאים), קעגנשטעללנדיק די געזעצן, געצילט צו אינפארסירן די אידישע רעליגיע אין ישראל און די פאַרלייגן פון דער שטאט זענען געגאנגען. אליהו, מיטן צונאמען "יאַיר", פרובירן שאפן מיטגלידער פארן גרופע, פארשאפן געלטער טעטיקייט, דערגיין ערטער ווי צו באַהאַלטן וואפן און איבערגעשמועסט פֿאַר הסכמה פון זייַן אָפּעראציעס. געווארן ארעסטירט מאי 1951 מיט 40 מיטגלידער פון די אָרגאַניזאַציע. אליהו האט געווינען די פּראָצעס ווי 3 באשולדיקונגען זענען אראפ, אַרייַנגערעכנט האלטן אין באזיץ פון [[חשיש]], און דערקלערט שולדיק אין פיר און צוואנציק פונקטן, אַרייַנגערעכנט מאכן שאדן צו די קראָם, אנגעזאגט די צעשטערונג פון טעקעסמיליטערישע וועטעראַנסוועטעראַנען אין די ביכער, האלטן אַ געפערלעך וואפן, געשעדיקט אויטאס וואס זענען געפארן אויף שבת און שיקט אַ בריוו צו רייזענדע אין טאַקסיס סאַבאָטאַזש סכנת שבת [1]. ער איז געווארן פאראורטיילט צו צען חדשים אין טורמע [2]. אין זייַן פּראָצעס האט ער געזאגט:
 
איך פּיל אַז די יידן האָבן א באהאלטענע געפיל פון דערנידערטקייט וואָס מאכט זיי דער ביטול פון אנדערע, וואָס אויך משפּיע די אָנפֿירונג. מיינע פריינט האבן זיך געטראפן אום חודש ניסן אין "אַ באָרדינג שול ישיבה פּורת יוסף אין ירושלים, באַשלאָסן אויף די פאַרלייגן פון אַן אָרגאַניזאַציע וואס ברענגט אויף אידישע שטאָלץ. ... אויך גלויב איך אַז דורך די אונטער ערד לעבן פון תורה, וואס אלץ מיר קענען אויפטאָן פאר די מדינה." [3]
שורה 14:
רבי יצחק ניסים האט געבעטן הרב אליהו זאל אריינקוקן אריבערצוברענגן די ביינער פון [[חיד"א]], וואס איז געלעגן באגראבן אין [[לעווארנע]], [[איטאליע]]. אינמיטן מאי, דאנערשטאג מאי 17, 1960 תש"כ זענען די ביינער באגראבן געווארן אויף [[הר המנוחות]] אין ירושלים.
 
אין די אָנהייב פון די אַץ תש"אַטשכ (1960) פיטנעססהאט משפטער איןבאקומען ראבינערהיתר קאָרץהוראה פון די ראבינאט, קורץ דערנאך איז ער אנגענומען געווארן אין די הויפּט רבנות קאָונסיל [4], און דעריבער ער געווארן אַ [[דיין]] אין די ראבינער פּלאַץ אין [[באר שבע]], די יונגסטע, דיין אין ישראל. נאך פיר יאר איז די פּלאַץ אריבערגעגאנגען צו ירושלים און נאָך דרייַ מער יאָרן (אין אַצאַטשתשכ" בז) איז געוועןער געווארן באשטימט אַאַלס ריכטערדיין אין דער ראבינאט קאָורטבית דין [5]. אין 1983 איז ער געווארן ערוועלט אלס דער ערשטער הויפּט רבֿ צו פארנעמען דעם אָרט פון רבי [[עובדיה יוסף]], ווען ער באקומען 87 שטימען און אַ מענטש פון רבי אליהו באַקשי-דאָראָן וואס האט באקומען בלויז 49 שטימען [6]. הרבֿ אליהו האט געדינט ווי הויפּט רבֿ, צוזאמען מיט רבי [[אברהם אלקנה שפּירא]], דער [[אשכנזים|אַשכּנזישער]] הויפּט רבֿ וואס איז געווען, ביז די אַצנע תשנ"גיג (1993).
 
נאךנאכן רעזיגנירונג פון די הויפּט רבנות, איז דער רב באַוווסט געווארן ווי דער גייַסטיקער פירער פון די נאציאנאלע רעליגיעזע עפנטלעךגעמיינדע אינאיינעם מיט רבי אברהם עלקאַנאַאלקנה שאַפּיראַשפּיראַ. הרבֿ אליהו האט א גרויסע נומערצאל פון אנהענגערס וואס קומען צו אים. אן אנדער טייל פון די נאציאנאלע רעליגיעזע געמיינדעס האטהאבן קריטיק וועגן דער רבי מרדכיס וועג, און טוט ניטנישט אָננעמען זייַן אָנפֿירונג. די דאזיקע קרייזן, איז געהאלטן דורך אַ הינטער - ארטאדאקס און [[ציונים|ציוניסטיש]] [[אידעאלאגיע]]. הרבֿ אליהו איז געהאלטן קאַסטאַמעריאלס ברייט באקאנט צו טאָן ניסים {{מקור}}. ער געט אַן אלע וואס ווענדן זיך צו אים ברכות און עצה אַפּליקאַנטן. איין זון, רבי שמואל אליהו, דינט אלס [[רב הראשי]] פון [[צפת]], דער אַנדערער זון, רבי יוסף אליהו, איז דער קאָפּ,ראש אַרייַנגערעכנט "מעטאַדהכולל פון לערנונגדי מוסד "דרכי הוראה סעמינאַרלרבנים" אין ירושלים.
 
גרויסא גרויסע השפּעה פון רבי אליהו איז געשטיגן אין דערדי פריפריע [[איין און צוואנציקסטן יאָרהונדערט]] פֿאַר די פאַרלייגן פון מערערע פון פרומע קאָרעסגרופעס איבער ישראל, אַנטוויקלונג שטעט און שטעט אין דער צענטער. רביהרב כעדידאליהו שטייט אלס דער אנפירער פון "העריטאַגעקרן וויקיפּעדיעמורשת", אַ נעץ פון תורה גרעסטער סלויארגאניזאציע אין איר צייַט, אָבער פארשלאסן אין 2005. בדזשאינערהאלב אַראַיניםדי נעץ גרופע "העריטאַגעקרן וויקיפּעדיעמורשת, שטייען צוגעשטעלט אויף צו לערנען הייזערבתי מדרשים און זאלן וואס זענען געבויט (אַרייַנגערעכנט" הויך-קאָנפֿערענצן אָדער מיטינגזבאגעגענישען אָרדענונג), און פאַרקנאַסטפארנעמט זיך אין עפֿנטלעכע אַקטיוויטעטן פארן פובליקום. פאַרלייגןדאס פוןגרינדן זאמעןדי תורה ארגאניזאציע איז אונטער די קלינגוואָרט "צו באַזעצן אין די הערצער" האטאיז ווערןגעווארן אַן איינפלוסרייכע באַוועגונג פון פרומע ציוניסםן. דער רב געט ארויס אַ קליין אַרטיקל אין א וואכנשריפט בולעטין, חלק פון באַוועגונג מעייני הישועה ", אַז מעשים צו ווייַזן צוריק פאר בלאנדזשענדע יידן.
 
הרבֿ אליהו קעפפירט אַרייַנגערעכנטאויך "מעטאַדדי פוןכולל לערנונג"דרכי סעמינאַרהוראה לרבנים" אין ירושלים. דאס רעכנט אריין אין זיך אַ ראבינערבית משפטמדרש איןפאר ראבינעריונגעלייט [[ביתצו ווערן רבנים און דין]]דיינים, פאָרשטעלן אַ ישיבה אין ישראל און וועלטליכע קהילות. עס איז דא פון דאָרט מער ווי 60 פארשטייער פוןאין פאַרשידענע לענדער איבער דער גארער וועלט אוןפון רבימענטשן נאךוואס אין זייער יוגנט איןהאבן דערזיי דארט מדינהגעלערנט.
 
דער רב געט א וועכנטליכע אידישע [[הלכות]] שיעור לעקציע יעדער מאנטיק אָוונט אין זייַן שול אין [[קרית משה]] אין ירושלים. די לעקציעס ווערן איבערגעגעבן דורך סאַטעליט צו טויזנטער פון זיינע מענטשן וואס קענען עס זען ישראל און אין אויסלאנד. דעמאלטדערנאך משואַטשאַטעוויםווערן די לעקציעס פארשריבן אין תורה בלעטער, און פארשפרייט אין פילע בתי מדרשים און צעשיקט טויזנטער פון עקזעמפלארן דורך דער וואָך ייסעק אין א צייטונג גערופן "שטימעקול קופּיטשצופיך". איינער פון זיינע שמועסן וואָס איז ערשינען אין דעם בולעטין, האט רבי אליהו געזאגט אז יורם שקאָלניק, וואס איז געטראפן געווארן שולדיק אויף אומברענגן אַ טעראָריסט טורף:וואס האט כמעט געהרגט א מענטש, אבער מען האט אים געכאפט, און אים געבינדען אין קייטן, און דערנאך האט די שקאלניק אים געשאסן. "ער זיצט אין טורמע עטלעכע יאר, זייַענדיק אומשלדיק" [7].
 
הרבֿ אליהו איז איינער פון די גרעסטע פארלאנגער פון די באלדיקע באפרייאונג פון די ישראל שפּיאָן [[יונתן פּאלארד]], און אין דעם קאמף פֿאַר פארלייגן פאר אמעריקאנער פרעזידענטן זיין באגנאדיקונג, און האט אַפֿילו באַזוכט אים באַזוכט אין תפיסה אין די פאַרייניקטע שטאַטן עטלעכע מאָל.
 
אויף אפריל 25, 2008, דער זיבעטערשביעי פוןשל פסח, איז הרב אליהו האספיטעליזירט געווארן אין [[שערי צדק]] מעדיקאַל צענטער אין ירושלים, נאָך אַ האַרץ אטאקע און ער איז אריבערגעגאנגען א בייפּאַס. נאך עטלעכע טעג האט ער אויך געליטן פון אַ קלאַפּפראפלעקסיעּ. אויף 27 אקטאבער 2008, נאָך דער (קאַטהעטעריזאַטיאָן?) (צינתור?)פּראָצעדור ניטוואס אַנדערשאיז דורכגעפאלן, דער רבדערפאר איז די רב אויך אריבער אן אפעראציע צו עפענען- דאס האַרץ, ער איז דעפינירט געווארן אין אַ קריטישן צושטאַנד. צו דעם סוף פון 2008 איז ער ארויסגעלאזט געווארן פריי צו זייַן היים און אומגעקערט ביסלעכווייַז איבערפּאַמעלעך אַצו פּאַמעלעךזיין משהאָרגאַלרוטין צואין טאג טעגלעכן לעבן.
{{גרונטסארטיר:אליהו, מרדכי}}
[[קאַטעגאָריע:הויפט רבנים]]