אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ליטאני טייך"

<math>לײג אַרײַן פֿאָרמולע דאָ</math>די '''ליטאני''' איז א [[טייך]] אין [[לבנון]], וואס לויפט אין [[לבנון טאל]], און אין דרום טייל פון [[לאנד]]. זי איז לאנג 170 [[קילאמעטער]], און דינט אלס איינע פון די וויכטיקסטע זיסע [[וואסער]] קוועלער אין לבנון. ווען דער טייך קומט אן צו דרום לבנון, דרייט זי זיך צו מערב, וואו זי פליסט אריין אין [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]], צפון פון [[צור]]. דער טייך קומט אן פיר [[קילאמעטער]] ווייט פון [[ישראל]], אויף די נאנסטע טייל, צפון פון [[קרית שמונה]] און [[מטולה]], אויף דער לעבאנעזער זייט, אין א [[שטאט]] וואס הייסט [[מארזש איון]], דארט דרייט זיך די ליטאני; דער דריי ווערט גערופן די [[קני]].

די לבנונע האבן אויפגעשטעלט א [[רעזערוואר]], און א וואסער [[דאמבע]], אין דער ענדע 1950ער יארן, אנהייב 1960ער יארן פארן באנוץ פון דעם וואסער. דאס איז אין דעם טאל, ווען עס קומט אן צום "קני", נעבן [[בופאר פעסטונג]]. אין דרום לבנון ווי עס לויפט צום [[ים]], איז עס ווייט געווענליך 29 קילאמעטער, פון די גרעניץ[[גרענעץ]] מיט ישראל. אין [[אראביש]] ווערט די דרום טייל גערופן על קאסמיע.

איבער די יארן צווישן דער ערשטער וועלט מלחמה און דער [[צווייטער וועלט מלחמה]], זענען געווען מערערע פלענער, איבער אריינרעכענען דעם טייך אינערהאלב ארץ ישראל גרענעצן. די [[ציונים|ציוניסטישע]] באוועגונג, מיט [[חיים ווייצמאן]] בראש, האבן פארגעשלאגן זייער [[פלאן]] פאר [[בריטאניע]], אז די [[יידישע מדינה]] וועט אריינרעכענען די טייך אין אירע גרענעצן.

[[לויד דזשארדזש]], [[פרעמיער מיניסטער]] פון [[בריטאניע]], האט באשלאסן צו גיין לויטן [[תנ"ך]], וואס רעכנט די ישראל גרענעצן פון דן ביז [[באר שבע]], און די טייך איז געווארן אויסגעשלאסן פון ישראל.

ווען ישראל האט געבויט די וואסער ליניע פון [[כנרת]], צו דעם [[נגב]]. איז געווארן אנגעשטרענגט די סיטואציע צווישן ישראל, מיט [[סיריע]] און לבנון. [[דווייט דעיוויד אייזנהאוער]], [[פרעזידענט]] פון די [[פאראייניגטע שטאטן]], האט געשליכטעט דעם געפעכט, מיט א שליח, וואס זאל בארואיגן די געמיטער. ישראל האט פארגעלייגט א פלאן, וואס וועט פארבינדן דעם ליטאני, צו די אזערעס[[אזערע]]ס וואס פארבינדן צום [[ירדן טייך]].

ביי דער [[ליטאני אקציע]], איז ישראל אנגעקומען צום טייך, פארטרייבענדיק די [[פאלעסטין באפרייונג ארגאניזאציע]] צו דער אנדערער זייט טייך, און דערנאך איבערגעגעבן קאנטראל אין דער [[געגנט]] צו די [[קריסטליכע]] [[מיליציעס]].

אין דער [[ערשטער לבנון מלחמה]], האט ישראל איינגענומען דעם טייך, אריינרעכנדיק די רעזערוואר, און ביז 1985, האט [[צה"ל]] געהאט גאנצע קאנטראל אויפן טייך, אבער דערנאך האט [[צה"ל]] צוריקגעצויגן, צו דער [[זיכערהייט זאנע]], און נאר די געגנט פון דעם "קני" אין מארזש איון, זענען געווען אונטער צה"ל אויפזיכט. [[צד"ל]] איז געווען פאראנטווארטלעך פאר דער זיכערהייט אין די געגנט.

די [[אראבישע וועלט]] הטהאט עטליכע מאל געמאלדן, אז ישראל פארדרייט דאס וואסער, ווייל זיי ווילן עס זאל אנקומען צום [[ירדן (טייך)]], עס האט זיך שטענדיק ארויסגעשטעלט אלס פאלש, און אומריכטיק.