אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "סקווירא (הויף)"
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה |
קלארע פאקטן אריינגעלייגט נאכן נאכגיין עטליכע מאל אויב ס'קראנט |
||
שורה 94:
אויפאמאל איז געגאנגען אזעליכע וואס מאכען זיך באקוועם דייקא נישט אין גרויסען שול, האט מען אנגעהויבען רעדן אז ס'דא אזא תקנה. קען זיין ווען דער אלטע רבי לעבט היינט, וואלט ער יא געלאזט אין די היינטיגע מצב מאכען נאך מנינים אפיציעלע מטעם הקהלה און ס'וואלט גורם געווען א זעלטענע שיינע אחדות פון פיל בתי מדרשים וואס דאווענען און לערנין אינטער די נשיאות פון די רבי שליט"א, און עס איז שטארק מעגליך אז נישט. עכ"פ די היינטיגע רבי שליט"א וואס איז די מנהיג פון סקווירא האט געהאט דערפון אסאך עגמת נפש, און האט געהאלטן אז נאך מנינים און בתי מדרשים וועט ממש אונטערברענגען די יסוד פון שטעטל, און עס וועט ווערן אלע מיני פארטייען, בתי מדרשים, און דערנאך אפילו פרעמדע מוסדות]
די ראשי קהילה האבן גערעדט מיט די אידן, און רוב האבן טאקע אויפגעהערט דארטן צו דאווענען, חוץ עטליכע וואס זענען געבליבן אפילו נאכן בעטן צענדליגע מאל. דער משגיח אין ישיבה האט שטארק געהעצט בחורים אז מ'דארף טון אלעס וואס מען קען דער צדיק האט נישט קיין קלארן קאפ מען מוז אפהאלטן די עזי פנים. און
אזוי האט זיך געצויגן א מחלוקה פאר א לאנגע צייט, ווען אינצווישן איז דער איד געגאנגען באשמיצן סקווירא אויף די טעלעוויזיא.
ביז ליל ל"ג בעומר האט א הויז בחור פון רבי'ן (דער רבי וויל נישט זיין אליינס אין שטוב, צוליב חשד אז אפשר וועט א פרוי אריינקומען אין הויז, וואס איז א שטיקל מקום ציבורי, און עס וועט זיין א חשד יחוד. צוליב דעם שלאפט א בחור אין די אינטערשטע שטאק פון רבי'ס הויז.) גענומען גאז מיט פייער, פון רבינ'ס שטוב און געוואלט אונטערצינדן די הויז פון איינעם פון די מענטשן, און האט זיך עס נישט גוט אויסגעשפילט, ווייל יענער איז ארויס זיך אנפפערען מיט דער בחור אין ביידע זעען געווארן טיילווייז פארברענט, און דער איד איז דערנאך געלעגן אין שפיטאל א לאנגע צייט, ווייל זיין גאנצער קערפער איז פארברענט געווארן, דאן האט זיך אנגעהויבן א נייע משפט ווי דער איד האט אנגעקלאגט דעם סקווירא רבי און דעם בחור. האט מען געדארפט צאלן מיליאנן דאלער פאר דעם נשרף און דאס אלעס איז געפאלן אויפן רבין זייער שווער, און דער בחור איז געגאנגען אין תפיסה פאר עטליכע יאר, וואס דער נאך האט מען געטראפן פרישע טענה'ס אז ער איז געווען יונג און מ'האט אים באפרייט פון די פילע יארן.▼
==== די מעשה ל"ג בעומר ====
דאנערשטיג נאך ל"ג בעומר וואס איז געווען יענע יאר מוצאי שבת, האט דער רבי האט געזאגט נאכדעם ביי א שמיעס אין שטיב פאר א חברה בחורים אז אין סקווירא גייט מען בדרכי נועם מען זאל נישט גיין מיט אלימות און געווינטשען א רפואה שלימה פאר די פאברענטע און מען זאל מערנישט מאכען פאר אים א עגמת נפש. ▼
▲ביז מוצ"ש בחקתי, ליל ל"ג בעומר תשע"ב האט א הויז בחור פון רבי'ן (דער רבי וויל נישט זיין אליינס אין שטוב, צוליב חשד אז אפשר וועט א פרוי אריינקומען אין הויז, וואס איז א שטיקל מקום ציבורי, און עס וועט זיין א חשד יחוד. צוליב דעם שלאפט א בחור אין די אינטערשטע שטאק פון רבי'ס הויז.) גענומען גאז מיט פייער, פון רבינ'ס שטוב און געוואלט אונטערצינדן די הויז פון איינעם פון די מענטשן, און האט זיך עס נישט גוט אויסגעשפילט, ווייל יענער איז ארויס זיך אנפפערען מיט דער בחור, און אינמיטן די קאמף האט זיך די טארטש געגיבן א שלעפ ווי דער איד האט אליינס שפעטער פארציילט פאר די דזשוירנאל נויז. אין ביידע זעען געווארן טיילווייז פארברענט, און דער איד איז דערנאך געלעגן אין שפיטאל א לאנגע צייט, ווייל זיין גאנצער קערפער איז פארברענט געווארן, דאן האט זיך אנגעהויבן א נייע משפט ווי דער איד האט אנגעקלאגט דעם סקווירא רבי און דעם בחור. (עס מוז באטאנט ווערן אז אין א עדות פארן שופט ביים משפט האט דער אדוואקאט געשריבן אז א פייער עקספערט וואס האט געארבעט מיט די FBI האט באשטעטיגט אז פון די מאטריאלן וואס דער בחור האט געהאט וואלט אפילו די פארטש נישט געקענט פאברענט ווערן) האט מען געדארפט צאלן מיליאנן דאלער פאר דעם נשרף און דאס אלעס איז געפאלן אויפן רבין זייער שווער, און דער בחור איז געגאנגען אין תפיסה פאר עטליכע יאר, וואס דער נאך האט מען געטראפן פרישע טענה'ס אז ער איז געווען יונג און מ'האט אים באפרייט פון די פילע יארן.
===== די רעאקציע =====
גלייך מאנטיג נאך די מעשה האט די קהילה אויפגעהאנגען א צעטיל אין ביהמ"ד אונטערגעשריבן דורך די בית דין, די קהילה, און די מוסדות, ווי זיי האבן מוחה געווען און גאר שארף פארדאמט די מעשה.
▲דאנערשטיג נאך ל"ג בעומר וואס איז געווען יענע יאר מוצאי שבת, האט דער רבי האט געזאגט נאכדעם ביי א שמיעס אין שטיב פאר א חברה בחורים אז
אזוי אויך האט דער רבי'ס עלטסטע זון, הרב אהרן מענדיל געזאגט א שמועס ברבים אין היכל הכולל ווי ער האט עס פארדאמט.
ווי אויך האט די רבינ'ס עלטסטע אייניקעל הרב יעקב יוסף בן הרא"מ ארויס מיט עטליכע שארפע שמיסען ביי פארשידענע חבורות מסביר צו זיין די טיפע חכמה פונעם זיידען די רבי שליט"א ווי אזוי צו פירען אזא שטעטל, און מסביר געווען אז אזא מין מציאות ווי די סקווערע שטעטל איז בלויז דא איינס אויפן וועלט, אלע אנדערע חסידישע שטעטלעך זענען אדער געבליבן קליין און נישט געוואקסן, אדער איז עס געווארן א שטעטל פאר אלעמען. ממילא איז דא בלויז איין מענטש וואס פארשטייט וויאזוי צו פירן אזא שטעטל, דער וואס האט עס געפירט ביז היינט. און ער האט הייס פארדאמט איינער וואס קלערט אריין צו איז ריכטיג די הנהגה , און מצדיק געווען די סקווירא וועג פון איין גרויסער בית המדרש טראץ וואס צענדליגע דאוונען נישט וועגן מאנגל און פלאץ אדער אנדערע פראבלעמען וואס קומט מיט מיט אזא גרויסער ציבור , אויף א בחינה אין רשות להרהר אחריה, דאס איז ריכטיג און דאס איז טיפע חכמה און ווי קענען קליינע מענטשן וואס האבן נאך קיינמאל נישט געפירט אזא שטעטל זאגען דעה'ס אינדעם. ▼
דערנאך האבן די ראשי קהילה מוחה געווען אויף די מעשה ברבים אין ביהמ"ד ביי א גרויסע אסיפה. און די גאנצע עולם האט געזאגט תהילים לרפואת דעם איד, ווען דער ש"ץ איז הרה"ח ר' מאיר יודא וואזנער שליט"א פון די עלטערע חשובע ראשי קהילה אין סקווירא.
אזוי אויך האבן אנדערע משפיעים געגיבן שמועסן און מסביר געווען די הארבקייט פון מסירה, די הארבקייט פון טשעפען מיט א רבי, א מנהיג ישראל, און מסביר געווען די תקנה פון איין ביהמ"ד. וכדומה. ▼
און אזוי אויך האט די קהילה שפעטער ארומגעשיקט צעטליך ווי זיי האבן פארדאמט סיי די מעשה פון דעם בחור, און געשריבן צווישן אנדערע אז ס'נאר געווען א ל"ג בעומר שפיצעל... און נישט דאס איז די דרך פון סקווירא. און אויך שטארק פארדאמט די אלע לשון הרע'ס און איינזייטיגקייט אקעגן סקווירא.
אויך האבן רובו דרובו פון חסידי סקווירא זיך ארויסגעשטעלט אין שטיצע פון דער בחור, און במשך די קומענדיגע פאר יאר זענען הונדרעטע חסידי סקווירא אים געפארן באזוכן אין תפיסה, אים געשיקט טויזענטע בריוון, און מחזק געווען. און מען האט אפילו צוזאמגעשטעלט שווערע טויזענטע דאלער'ן פון חסידי סקווירא, פאר די קעיס. ▼
מען האט אויפגעהאנגען א צעטיל צו מודיע זיין איבער א וועד וואס איז געווארן פארמירט אפצוהאלטן אלימות, און סיי ווער עס ווייסט פון סיי וועלכע אלימות וואס קומט פאר זאל עס זאגן פאר זיי און זיי גייען עס מסדר זיין.
====== די פאסירונגען דערנאך ======
אבער דער משגיח וואס האט אנגהעצט די בחורים איז נישט באזייטיגט געווארען, ער איז נאך משגיח עד היום הזה.
▲
▲אזוי אויך האבן אנדערע משפיעים געגיבן שמועסן און מסביר געווען די הארבקייט פון מסירה, די הארבקייט פון טשעפען מיט א רבי, א מנהיג ישראל, און מסביר געווען די תקנה פון איין ביהמ"ד. וכדומה. אבער קיינער האט נישט בארעכטיגעט די מעשה.
מיט עטליכע חדשים שפעטער נאכן צאלען איבער צוויי מיליאן דולר שיקט דער איד א בריוו צום ריכטער און שרייבט דארטן אז ער פארשטייט אז דאס איז געווען א קינדערישע אקט פון דעם בחור, און ער בעט די שופט זאל אים גיבן די לייכסטע עונש. אזוי אויך הענגט מען אויף א צעטיל אין ביהמ"ד הגדול ווי מען שרייבט אז מען איז דורך געקומען מיט דעם איד אויף א צופרודענשטעלנדע אופן. און דער איד חתמ'ט אונטער אויף די צעטיל.
▲
זומער תשע"ה איז געווארן אריינגעגיבן אין געריכט פרישע טענה'ס צו באפרייען דעם בחור. דער איד וואס האט אנגעקלאגט איז געגאנגען צו די מידיא און שפעטער אויך גערעדט ביים געריכט און פארלאנגט פון די ריכטער אז ער זאל נישט באפרייען דעם בחור, נאר צולייגן נאך יארן! דער בחור האט אויך גערעדט און ארויסגעברעגנגט זיין חרטה אויף די מעשה, וכדומה. דער שופט האט אנגעזידעלט דעם איד זאגענדיג אז סקווירא איז דאך זיך אויסגעקומען מיט דיך! דו האסט אליינס געשיקט א בריוו אז מען זאל אים גיבן די לייכסטע שטראף און דא דרייסטו צוריק?! דער שופט האט באפרייט דעם בחור זאגענדיג אז ער האט אים איבערצייגט אז ס'נאר געווען א קינדערישע אקט און ער האט באמת חרטה. קול מבשר ברעכט די נייעס און פירט נאטורליך אויס: "לשמחת כל בית ישראל".
אינטערסאנט איז, עטליכע האבען אנגעפרעגט ביים גדול הדור הרב חיים קניבסקי צו מ'מעג דאוונען אין די אלטער היים האט ער געזאגט פארוואס נישט? האט מען אים מסביר געווען די רצון פון די רבי שליט"א האט ער געלאכט און גענטפירט אויב מדאווענט נישט זמן תפלה אי זאסור צו דאווענען אין דיגרויסע שול איז פשוט די גרעסטע מצוה ארויסצוגיין דאוונען בזמנה וכהלכתה, און סקווירא האט נישט להלכה א רעכט צו בינדען א זאך וואס איז חוץ לעיר.
שורה 114 ⟵ 131:
עס איז אינטערעסאנט צו צוצייכענען אז אין די ערשטע יארן פון שטעטל ווען דער סקווערע רבי ז"ל האט געמאכט די תקנה אז מען זאל נאר דאווענען אין איין ביהמ"ד, האבן געוויסע געוואלט מאכן א באזונדערע מנין מיט די טענה אז מען דאווענט אין די גרויסע ביהמ"ד צו שפעט (מען פלעגט אין זומער דאווענען 11:40) האט דער סקווערער רבי ז"ל געזאגט שארף: "א מנין דארפן זיי? זיי מיינען צו מאכן פארטייען!" (אבער למעשה האט ער געטוישט און אנגעפאנגען דאווענען 11:20)
זינט די מעשה איז נאך נישט געווען קיין שום אלימות אין שטעטל טראץ וואס עטליכע אידן דאווענען נאך אלס אין די אלטערהיים. חוץ ביי א געוויסע לוי' פון און ביי נאך פעלער ווען עס איז אריינגעקומען מענטשען וואס מען וויל נישט זעהן אין סקווירא. (אנהייב האט די קהילה אהין געשיקט צו די אלטערהיים מענטשן מיט אפיצעילע רשות צו משלים זיין דארטן מנין. אבער ווען געוויסע אידן האבן אנגעהויבן קומען אן רשות, פונקט ווי אמאל. האט די קהילה אויפגעהערט אהינצושיקן מענטשן, און פרובירט צו רעדן צו מענטשן זאל אויפהערן,
אין תשע"ה האט דער רבי געמאכט א נייע תקנה, און געבעטן פון מענטשן אז מ'זאל נישט קויפן קיין הייזער א מייל ארום סקווירא ווייל סקווירא זאל בלייבען עקסטער פון די אידישע מאנסי, עס זאל אנהאלטן די צורה פון א שטעטל, מיט אייגענע גדרים וסייגים, און ווען א מוסד האט געקויפט א מייל אדער ארום א מייל, איז געווען א גאנצע עסק, און סקווירא האט פאר שווערע מיליאנען אויסגעקויפט בנינים פון סאטמאר מהר"א, און מונקאטש, און פיל נאך, כדי צו האלטן קאנטרלירט פון די ארומיגע מאנסי, און די סקווירא חסידים קויפן אפ פילע הייזער אין די געגענט פון סקווירא, און פארדינגען עס פאר גוים.
טראצדעם גייט ארויס יעדן שבת ארויס אידן דאווענען וותיקין, זיי גייען אין די שניי און היץ אבי נישט צו דאווענען אין סקווירא, וואס מ׳שטעלט זיך קרוב צו חצות היום, און רוב שבתים דאווענט דער רבי פארן עמוד תפילת מוסף און עס נעמט זייער לאנג. אויכעט אנדערשט ביים רבין ז"ל וואס האט געדאווענט שנעל און נאר עטליכע מאל א יאר.
| |||