== אידןיידן אין די פאראייניגטעפאראייניקטע שטאטן ==
[[קריסטאפער קאלאמבוס]] איז אנגעקומעןאָנגעקומען צואין די פאראייניגטעפאראייניקטע שטאטן אין יאריאָר [[ה'רנ"ב]], דאסדאָס הייסט אין דעם יאריאָר וואסווען מען האטהאָט פארטריבןארויסגעטריבן די אידןיידן פון [[שפאניע|שפּאניע]],. אידןיידן זאגטזאגן, אז פון הימל האטהאָט מען דאן צוגעגרייט א רעטונגס פלאץפּלאץ פאר די קומענדיגעקומענדיקע יארןיאָרן פאר די אידןיידן.
די ערשטע אידישעיידישע אימיגראנטעןאימיגראנטן זענען געקומען קיין אמעריקע פון [[אייראפע|אייראפּע]], הויפטזעכליךהויפּטזאכליך שפאנישעשפּאנישע און פארטוגעזישעפּאָרטוגעזישע אידןיידן, וואסוואָס זענען אנטלאפןאנטלאָפן פון די דער[[אינקוויזיציע]] צואין דידער נייענײַער וועלט. יארןיאָרן שפעטערשפּעטער, ווען עס זענען פארגעקומעןפאָרגעקומען רדיפות אין [[דייטשלאנד]] און אין [[רוסלאנד]] קעגן אידןיידן די באקאנטעבאוווּסטע פראגראמעןפאָגראָמען, האטהאָט זיך פארשטארקט דעםדער שטראםשטראָם פון דארטדאָרט קומען צואין די פאראייניגטעפאראייניקטע שטאטן.
נאכןנאָך דער [[צווייטן וועלט קריג|צווייטער וועלט–מלחמה]] זענען פיל געראטעוועטגעראטעוועטע פון די נאצישע אקופירטעאקופּירטע לענדער געקועמן צואין די פאראייניגטעפאראייניקטע שטאטן, און האבןהאָבן איבערגעבויעט און אויפגעלעבט פודאסנייפון דאָס נײַ די פארניכטעטע אידישעיידישע געמיינדעס פון זייער אלטער היים. מען האטהאָט אויפגעשטעלט בליעהנדעבליענדיקע אידישעיידישע געמיינדעס בתי מדרשים, ישיבות, כוללים, חסידישע הויפן, ליטווישע ישיבות, מיידל שולעס און תלמיד תורה'ס, עס וויבערלטווירבלט אידישעקייטיידישקייט אויפן העכסטעןהעכסטן גראד.
היינט צו טאגטאָג געפינט זיך דער גרעסטער אידישעיידישער יישוב אין די פאראייניגטעפאראייניקטע שטאטן, עס איז נישט דאדאָ קיין שטאַט, וואווווּ עס וואוינעןוווינען נישט אין איר קיין אידןיידן. אבעראָבער דאסדאָס רוב פרומע אידןיידן זענען קאנצטעטריעטקאָנצטעטריעט אין די גרויסע שטעט ווי ניו יארקיאָרק, ניו דזשערסי, לאסלאָס אנדזשעלס, אין אלגעמייןאלגעמיינעם זענען די אידןיידן גלייכבארעכטיגטגלײַכבארעכטיקט ווי די איבריגעאיבעריקע באפעלקערונג, פיל גרויסע אידישעיידישע קהילות עקסזיסטירן אין לאנד. אסאךא סך פון זיי פירן זייערע קינדער און אייניקלעך אויף די אלטע וועגן גענוי ווי אונזערעאונדזערע זיידעס האבןהאָבן זיך געפירט פאר הונדערטער יארןיָארן. אויך זענען די אמעריקאנער אידןײַידן באוואסטבאוווּּסט איבאראלאיבעראל פון זייער מיטלייד און הילף פאר יעדן נויטבאדערפיגןנויטבאדערפיקן.
