אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ערשטע וועלט-מלחמה"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 31:
== דער מערבדיקער פראנט ==
דער [[שליפן פלאן|פלאן]] פון דייטשלאנד זיך קעגנשטעלן קעגן דעם [[פראנצויזיש-רוסישער בונד|פראנצויזיש-רוסישן בונד]] האט איינגעשלאסן דערלאנגען א קנאקעדיקן קלאפ אויף פראנקרייך און דערנאך זיך אומקערן זיך קעגנשטעלן קעגן דער פארהעלטענישווייז פאמעלעכער ארמיי פון די רוסן. אנשטאט אטאקירן פראנקרייך דירעקט, האבן זיי געהאלטן בעסער צו אטאקירן פון דער צפון זייט. אבער דאס האט געפאדערט אדורכגיין [[בעלגיע]]. דייטשלאנד האט געבעטן א פרייע דורכגאנג דורך בעלגישער טעריטאריע, און האט צוגעזאגט אז מיט דעם וועט בעלגיע געניסן פון א בונד מיט דייטשלאנד. בעלגיע האט אבער אפגעזאגט, און אום 2טן אויגוסט האט דייטשלאנד אנגעהויבן אינוואדירן פראנקרייך דורף בעלגיע און [[לוקסעמבורג]]. די דייטשן האבן זיך אנגעשטויסן מיט א שטארקן קעגנשטעל לעבן די פעסטונגען פון דער בעלגישער שטאט [[ליעזש]]. אינצווישנצייט האט דאס פאראייניגטע קעניגרייך געשיקט אן ארמיי אין פראנקרייך וואס האט פראגרעסירט אין בעלגיע אריין.
<!--
העיכובים שנוצרו בשל ההתנגדות הבלגית, הכוחות הבריטים והצרפתים והתזוזה המהירה להפליא של הרוסים, שיבשו את התוכניות הגרמניות. רוסיה תקפה ב[[מזרח פרוסיה]], והעסיקה כוחות גרמנים שיועדו לחזית המערבית. גרמניה הביסה את רוסיה בסדרת קרבות שנקראו בשם הקיבוצי [[קרב טננברג]] (השני), אך הסחה זו אפשרה לכוחות צרפתים ובריטים לעצור לבסוף את ההתקדמות הגרמנית לכיוון [[פריז]] ב[[הקרב הראשון על המארן|קרב הראשון על המארן]] שנערך בספטמבר [[1914]] מצפון-מזרח לפריז. [[מעצמות המרכז]] (הקיסרות הגרמנית והאימפריה האוסטרו-הונגרית) נאלצו להילחם בשתי חזיתות.
-->
 
אבער ס'איז נישט געגאנגען אזוי גראד פאר די דייטשן, צוליב דעם קעגנשטעל פון בעלגיע, צוזאמען מיט בריטישע און פראנצויזישע קראפטן, און די גיכע באוועגונג פון די רוסן, וואס האבן אטאקירט [[מזרח פרייסן]], וואס האט באשעפטיקט דייטשע קראפטן וואס האבן געדארפט קעמפן אויפן מערבדיקן פראנט. נאך א שטיק צייט האט דייטשלאנד געזיגט די רוסן, אין א סעריע פון קאמפן וואס ווערט גערופן דער "טאנענבערג קאמף". אינצווישנצייט האבן די בריטישע און פראנצויזישע קראפטן אפגעהאלטן דעם דייטשן פראגרעס קיין [[פאריז]] אין דעם ערשטן קאמף אויפן מארן וואס איז פארגעקומען סעפטעמבער 1941 צפון-מזרח פון פאריז. די [[צענטראלע מאכטן]] (די דייטשע און עסטרייך־אונגארישע אימפעריעס) זענען געווען געצוואונגען צו קעמפן אויף צוויי פראנטן.
דעם [[20סטן אויגוסט]] האבן די דייטשע קראפטן איינגענומען [[בריסל]], און אום דעם [[9טן אקטאבער]] האט געענדיקט די באלאגערונג אויף [[אנטווערפן]]; די שטאט איז געפאלן אין די הענט פון די דייטשן און כמעט גאנץ בעלגיע איז געווארן איינגענומען.
 
דעם [[20סטן אויגוסט]] האבן די דייטשע קראפטן איינגענומען [[בריסל]], און אום דעם [[9טן אקטאבער]] האט געענדיקט די באלאגערונג אויף [[אנטווערפן]]; די שטאט איז געפאלן אין די הענט פון די דייטשן און כמעט גאנץ בעלגיע איז געווארן איינגענומען.
 
די ערשטע אינוואזיע אויף באדן פון די פיינד וואס די [[אליאירטע מאכטן]] האבן אדורכגעפירט איז נישט געווען אין אייראפע נאר אין אפריקע: קראפטן פון [[דרום אפריקע]] האבן אטאקירט און איינגענומען די דייטשע קאלאניע אין דרומדיקער אפריקע (היינט [[נאמיביע]]).
שורה 47 ⟵ 46:
== דרומדיקע פראנטן ==
=== מיטל־מזרח פראנט ===
דער '''מיטלענדישער־ים פֿראנט''', אויך באוואוסט ווי דער דרומדיקער פֿראנט, איז געווען צווישן די [[בריטישע אימפעריע|בריטישע]] און [[רוסלענדישע אימפעריע]]ס פון די '''[[אליאירטע מאכטן]]''' און די [[אטאמאנישע אימפעריע]] (טערקיי) און א מיליטערישע מיסיע פון [[דייטשלאנד]] פון די '''[[צענטראלע מאכטן]]:'''. [[האימפריהצוזאמען העות'מאנית]]מיט (טורקיה)די ומשלחתאליאירטע צבאיתמאכטן מ[[גרמניה]].האבן לצדגעארבעט מדינותדי ההסכמהאראבישע פעלוקראפטן כוחותאין ערביםראם במסגרתפונעם [[המרדאראבישער הערבירעוואלט|אראבישן רעוואלט]] בלחימהאין ב[[חצידער האיקריגפירונג אינעם [[סיני האלבאינזל]] ובאון אין [[ארץ ישראל]].<!-- ולאחרנאך דער [[מהפכתאקטאבער אוקטובררעוואלוציע]] ברוסיהאין רוסלאנד האט אויך גםדי [[ארמניהארמעניע|הרפובליקהארמענישע הארמניתרעפובליק]] הצטרפה למערכה. הלחימה בחזית הים תיכונית החלה ב-[[2 באוקטובר]] [[1914]], פעולות האיבה הסתיימו ב-[[30 באוקטובר]] [[1918]] ותוצאות המלחמה נקבעו ב[[הסכם סוור]] ב-[[10 באוגוסט]] [[1920]]. הלחימה בחזית הדרום הייתה בשטחים נרחבים יותר מבין אלה שבשאר החזיתות וכללו את האזורים הבאים: חצי האי סיני וארץ ישראל, אזור [[מסופוטמיה]], אזור ה[[קווקז]] ואזור [[גליפולי]] במצרי ה[[דרדנלים]].
 
האימפריה העות'מאנית שהצטרפה למעצמות המרכז איימה על ה[[קווקז]] הרוסי, על הקשר הבריטי עם [[הודו]] - "היהלום שבכתר" והמזרח דרך [[תעלת סואץ]] ועל שדות ה[[נפט]] של [[מוסול]] שב[[עיראק]] (מאגרי הנפט ב[[איראן]] וב[[סעודיה]] התגלו רק לאחר מכן). האימפריה העות'ומנית גם חסמה את הים השחור לסחר רוסי, בנוסף לחסימת הים הבלטי על ידי גרמניה. בכך הוטל מצור כלכלי יעיל על סחר החוץ הרוסי שהצטמצם ב-95%. הנמלים היחידים דרכם ניתן היה לשלוח סיוע ממדינות ההסכמה לרוסיה היו ארכנגלסק (קופא שישה חודשים בחורף) וולדיווסטוק המרוחקת 13,000 ק"מ מקווי החזית.-->
 
== די ים־ארענע ==