אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ארטאדאקסישע יידנטום"

אפילו [[סעקולאריזם|פרייע]] און [[טראדיציע|טראדיציאנעלע]] [[ייד]]ן וועלן זיך ענדערש אנקערן צו '''ארטאדאקסיע''' ווי אלע זייערע [[אידיש]]ע פירונגען ווי [[יום כיפור]] דאווענען אדער [[בר מצווה]]'ס, לוויות, חתונות ווערן געטועהן אויף א ארטאדאקסישען וועג.

אין [[ארץ ישראל]] און [[אייראפע]] זענען רוב רעליגיעזע יידן - ארטאדאקסן. אין [[אמעריקא]] זענען רוב רעליגיעזע יידן - [[קאנסערוואטיוו יידנטום|קאנסערוואטיווער]] אדער [[רעפארם יידנטום|רעפארמער]].

אין די צייטן פון [[חת"םמשה סופר|חתם סופר]] ווען די ווינטן פון [[השכלה]] און מאדערניזאציע האט געבושעוועט לענגאויס [[אייראפע]] איז '''ארטאדאקסיע''' אנגענומען געווארען װי אן אפיציעלער '''שטרעמונג''' אפטיילענדיג גענצליך פון די אנדערע שטרעמונגען (לויט געוויסע איז דעמאלטס געשאפען געווארען ארטאדאקסיע) און די באקאנטע '''סלאגאן''' איז געווארען אדאפטירט "'''[[חדש אסור מן התורה]]'''", און אזוי זענען אלע מנהגים, [[ענינים]], געווארעןגעווארן הייליג אויף זיך מוסר נפש זיין אויף דעהם פונקט ווי מצוות עשה'ס דאורייתא'ס,

* [[רבניםרב]]