|
== גרינדונג פון די יו-ען ==
די יו-ען איז די רעזולטאט פון א לאנגער היסטאריע פון ווילן צו פראמאטירן אינטערנאציאנאלע קאאפעראציע. אין די ענדע פונעןפונעם 18טן יארהונדערט האט א דייטשער פיליסאף, [[אימאנועל קאנט]], פארגעשטעלט א פעדעראציע אדער ליגע פון דער וועלט'ס לענדער. קאנט האט פארשטאנען אז אזא פעדעראציע וועט ערלויבן זיך צו פאראייניגן און באשטראפן די לענדער וועלכע טוען אפ אגרעסיווע אקטן. ער האט אויך געזאגט אז די קאנצעפט פון אזא ארגאניזאציע וועט געבן די מעגליכקייטןמעגלעכקייטן פאר דידער וועלט'ס קליינע לענדלעך צו באשיצן זייערע רעכט וועלכע ווערן צושטערט און געשעדיגט דורך די גרויסע מאכטן.
קאנט'ס עצה האט ערשט אויפגעלעבט נאך דידעם [[ערשטע וועלט מלחמה|ערשטן וועלט קריג]], נאכדעם וואס אלע גרויסע און קליינע לענדער האבן געטרויערט אויף זייערע פארלוסטן, און זענען געווען גרייט זיך צונויפצונעמען און ארבעטן צוזאמען פאר שלום, זיי האבן געגרינדעט די '''"ליגע פון נאציאנען"''' צו דערגרייכן זייער ציל. די ארגאניזאציע האט געהאט די פאלגנדע מיטגליד לענדער: [[פראנקרייך]], דאס [[פאראייניגטע קעניגרייך]], [[איטאליע]], [[יאפאן]], [[דייטשלאנד]] און דער [[סאוועטן פארבאנד]]. די ליגע האט אנגעהאלטן ביז הארט בעפאר דעם צווייטן וועלט קריג און איז דאן צוזאמענגעפאלן צוליב צוויי הויפט פראבלעמען: ערשטנס זענען נישט אלע מאכטפולע לענדער געווען מיטגלידער, צום ביישפיל די [[פאראייניגטע שטאטן]], און בעיקר ווייל זיי האבן מורא געהאט זיך קעגן צו שטעלן צו אגרעסיווע אקטן פון יאפאן, איטאליע, און דייטשלאנד וועלכע האט שפעטער געפירט צום צווייטן וועלט קריג.
כאטש די ליגע איז געווען א גרויסע דורכפאל איז אבער נאך נישט אוועקגעפאלן דער געדאנק פון אזא ארגאניזאציע. די ערשטע זאך וואס איז געטאן געווארן צו גרינדן א נייע ארגאניזאציע איז געווען אין 1941 ווען אמעריקע'ס פרעזידענט רוזוועלט און בריטיש פרעמיער מיניסטער ווינסטאן טשורטשיל האבן אונטערגעשריבן די אטלאנטיק טשארטער, אין וועלכע די צוויי לענדער האבן זיך אונטערגענומען צו טאן עפעס ממשות צו גרינדן א מער עפעקטיווע סיסטעם פאר וועלטליכע שלום און קאאפאראציע.
=== אלגעמיינע פֿארזאמלונג ===
די אלגעמיינע פֿארזאמלונג איז צוזאמענגעשטעלט פון 189 מיטגלידער לענדער, יעדע מיט איין שטימע. די אסעמבליפֿארזאמלונג טוט דיסקוסירן סיי וועלכע אישו וואס באלאנגט צו די יו-ען מיט אן אייניגע רעכט צו יעדע לאנד צו לאזן הערן איר מיינונג. די אסעמבליפֿארזאמלונג האט נישט די אויטאריטעט צו באשטעטיגן קיין רעזאלוציע נאר טוט ארויפברענגןארויפברענגען און דיסקוסירן די אישוסטעמעס מיט א פשוט'ע מיאריטעטמאיאריטעט שטימע וועלכע פארלאנגט צוויי דריטל פון דידער אסעמבליפֿארזאמלונג.
די אלגעמיינע פֿארזאמלונג טרעפט זיך אויף סעסיעס צווישן סעפטעמבער און דעצעמבער און גאנץ לעצטענסלעצטנס שוין א גאנץ יאר. יעדע עטליכע יאר טרפעןטרעפן זיי זיך אויף ספעציעלע סעסיעס ווי עקאנאמישע קאאפאראציע און אנדערע אישוסטעמעס וואס זענען נישט אויפ'ןאויפן געווענליכןגעוויינלעכן סדר היום. אויסער דעם טוט זיך די אסעמבליפֿארזאמלונג טרעפן ביי עמוירדזשענסיעמערגענץ סעסיעס צו באהאנדלןבאהאנדלען באלדיגע פראבלעמען וועלכע סטראשן די אינטערנאציאנאלע שלום. אלע סעסיעס ווערן איבערגעטייטשט צו אסאך שפראכן, כדי דעלעגאטן פון ארום דידער וועלט זאלן קענען פארשטיין יעדע רעדנער.
די אלגעמיינע פֿארזאמלונג האט די מאכט ארייצוברענגןארייצוברענגען נייע מיטגלידער צו דידעם יו-ען, און באשטעטיגט די בודזשעטן פאר די יו-ען פראגראמען און אפעראציעס. די אסעמבליפֿארזאמלונג קען אויפשטעלן אגענטורן און פראגראמען אויסצופירן אירע רעקאמענדאציעס. זי ערוועלט מיטגלידער צו סערווירן ספעציפישע אגענטורן און פראגראמען און קאארדאנירט די פראגראמען דורך פארשידענע קאמיטעסקאמיטעטן.
אינעם זעלבן יאר האט אמעריקע זיך פארטשעפעט אויף דעם דעמאלטדיגן יו-ען סעקרעטאר באוטראס גאלי און האט וועטאאירט אים צו ווידער-ערוועלן כאטש רוב מיטגלידער זענען געווען דערקעגן.
גאלי איז ערזעצט געווארן דורך דעם שווארצן קאפי אנאן וועלכע איז געשטיצט געווארן דורך די פאראייניגטע שטאטן. אין 00'2000 האט די יו-ען פארמינערט די מיטגלידערשאפט אפצאלן פון אמעריקע און די רעגירונג האט לכבוד דעם געגעבן א שיינע סומע געלט צו דעקן אירע חובות און א פרישע פריינטשאפט האט זיך אנגעהויבן צווישן די ארגאניזאציע און די פאראייניגטע שטאטן. אבער די פריינטשאפט האט געקראכט אין 03'2003 ווען אמעריקע האט אינוואדירט איראק אן ווארטן פאר דידער אויטאריזאציע פון דידעם יו-ען זיכערהייט'ס ראט. אזעלכע לענדער ווי פראנקרייך, דייטשלאנד, רוסלאנד, און כינע האבן דאס שטארק קריטיקירט מיט'ן דער טענה אז דער אקט וועט אפשוואכן די יו-ען'ס אינטערנאציאנאלע אויטאריטעט און צוטרוי.
טראץ די שוואכע פריינטשאפט מיט די פאראייניגטע שטאטן שאצט מען אז די יו-ען וועט צוריקגעווינען איר שטיצע אין די קומענדיגע יארן און וועט ווייטער קענען שפילן א ראלע אין די וועלט'ס קאנפליקטן און אויספירן אירע אנדערע מיסיעס.
== פינאנצירן ==
די הוצאות פון די פאראייניגטע פעלקער ווערן פינאנצירט דורך ביישטערונגען—געשאצט און וואולטעטיק—פון די מיטגלידער לענדער. די אלגעמיינע פארזאמלונג טוט באשטעטיקן דעם בודזשעט און שטעלט אוועק די ביישטייערונג פון יעדן מיטגליד.
* [[װעלט געזונט ארגאניזאציע]]
== וועבלינקען ==
== דרויסנדיקע לינקן ==
* [http://www.un.org או"םפאראייניגטע וועבזייטפעלקער וועבזייטל]
[[קאַטעגאָריע:פאראייניגטע פעלקער|*]]
| 