אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "לעמבערגער געטא"

"די '''[[לעמבערג]]ער געטא"''', דעמאלט אין [[פוילן]], היינט אין [[אוקראינע]], איז געווען דערדי דריטערדריטע גרעסטערגרעסטע [[געטא]], אין פוילן נאך דער [[ווארשעווער געטא]], און דער [[לאדזשער געטא]]. עס האבן זיך געפונען אין אט דער געטא איבער הונדערט טויזענטטויזנט [[יידןייד]]ן.

אין דער שטאט לעמבערג איידער דער [[צווייטער וועלט קריג]], האבן געוווינט ארום 110,000 יידן, זייענדיק א דריטל פונעםפון דער באפעלקערונג, ווען [[נאצי]] [[דייטשלאנד]], האט אינוואדירט פוילן, האבן אסאך יידן אויסגעוואנדערט קיין לעמבערג, וואס האט זיך געפונען אונטער [[רוסישערוסלאנד|רוסישן]] קאנטראל, לויטן [[ריבענטראפ מאלאטאוו אפמאך]].

די רוסן האבן פארטריבן אסאך פון די יידן אין טיפעטיפן [[רוסלאנד]], וויוואו זיי זענען פארהאלטן געווארן ביז נאכן קריג. עס ווערט געשאצט, אז ווען דייטשלאנד האט אטאקירט דעם [[סאוועטן פארבאנד]], האבן זיך געפונען נאך 100,000 פליטים וואס זענען נישט פארשריבן געווארן.

אין [[אפעראציע בארבאראסע]], איז לעמבערג איינגענומען געווארן, און [[אוקראינע]]ישע נאציאנאליסטן האבן אויפגענומען די נאציס מיט פרייד, זענדיגזעענדיג אין זיי באפרייער פון דידעם [[קאמוניזם]]. און זיי צוזאמען מיט די נאציס, האבן דורכגעפירט א [[פאגראם]], וויוואו 4,000 יידן זענען אומגעקומען, אין יוני 1941. אין יולי איז פארגעקומען נאך א פאגראם, וויווען 2,000 יידן זענען געהרגט געווארן דורך שיסן אין גרובער, אין דידעם יידישעיידישן בית עלמין.

עס איז אויפגעשטעלט געווארן א [[יודנראט]], מיט [[יוסף פראנס]], אלס דידער הויפט, ער איז געהרגט געווארן קורץ דערויף, ווען ער האט זיך אנטזאגט ארויסצוגעבן יידן פאר [[צוואנגס ארבעט]],. אויפאויפן 2טן אקטאבער 1941, זענען 500 יידן גענומען געווארן, אויפצושטעלן די [[יאנאווסקע לאגער]].

אויפן 8טן נאוועמבער, איז ארויס א באפעל, אז עס מוז אויפגעשטעלט ווערן א יידישעריידישע געטא, ביזן 14טן דעצעמבער. אין יענע צייט האט די [[עס.עס.]] אויסגעהרגט 5,000 עלטערע און קראנקע יידן, אין דעצעמבער איז אויפגעשטעלט געווארן די געטא, און עס האבן געוווינט דערין, 120,000 יידן.

צווישן 16טן מערץ, און 1טן אפריל, זענען 15,000 יידן פארשיקט געווארן קיין [[בעלזשעץ]], וויוואו זיי זענען פארגאזט געווארן. שפעטער יענע יאר זענען אויפגעשטעלט געווארן ארבעטס ערטער אינעםאין דער געטא. 24סטן יוני יענע יאר זענען 2,000 יידן, גענומען געווארן אויף צוואנגס ארבעט, רוב זענען געשאסן געווארן אויפן פלאץ.

אין חודש אוגוסטאויגוסט 1942, איז פארגעקומען די גרויסע אקציע, וויווען ארום 50,000 מענטשן זענען פארשיקט געווארן קיין בעלזשעץ, דער הויפט פון דער יודענראט [[הענעריק לאנדעסבערג]], איז געהאנגען געווארן קורץ דערויף.

נאך אלע פארשיקונגען, זענען פארבליבן אינעםאין דער געטא, ארום 65,000 מענטשן. אריינגערעכנט "אומלעגאלע איינוווינער", דערדי געטא איז קלענער געווארן צו האלב, און עס איז זייער שווער געווען זיך ארום צו דרייען אינעם שטח פונעםפון דער געטא, וויבאלד עס איז געווען שווער באוואכט.

דעם 18טן נאוועמבער, איז פארגעקומען נאך א פארשיקונג, וויווען 5,000 יידן זענען אומגעקומען אין בעלזשעץ. און אין נאך אן אקציע אין יאנואר 1943, זענען נאך בערך 15,000 יידן געשאסן געווארן אין דידער אומגעגנט, צוזאמען מיט די יודנראט באאמטע.

אויפן ערשטעערשטן יוני 1943, איז באשלאסן געווארן דערדי אויפלייזונג פונעם געטא,. אוקראינישע גויים אינאיינעם מיט [[היטלעריוגענד]], האבן אויפגעזוכט די לעצט פארבליבענע יידן. צווישן די יידן איז געווען אן ארגאניזירטע אויפשטאנד, וואס האבן אפגעטון פארלוסטן צום פיינט. די עס עס האבן אויפגעריסן געביידעס, כדי צו אומצוברענגען יידן, 3,000 יידן זענען אומגעקומען אינעםאין דער געטא. נאך 7,000 זענען פארשיקט געווארן צו יאנאווסקא ארבעטס לאגער, סמערהייט זענען געשאסן געווארן אויפן פלאץ, עס איז מעגליך אז א טייל פון די איבערגעבליבענע וואס די נאציס האבן געפונען, זענען אפגעשיקט געווארן קיין [[סאביבאר]].

===דערדי באפרייאונג===

ווען די סאוועטישע ארמיי איז אריין אין לעמבערג, 26סטן יולי 1944, האבן זיך נאר צווישן 200 און 300 יידן געפונען אין דידער געגנט, וואס האבן זיך אויסבאהאלטן.

[[קאטעגאריע: יידישע פוילישע היסטאריע]]