װיקיפּעדיע

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שמעון וויזנטאל"

בלעטערן געשיכטע אינטעראקטיוו
‪פֿריִערדיקע אונטערשײד →‬קומענדיקע אונטערשײד ←
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
וויזועלוויקיטעקסט
מ באט צוגעלייגט: et:Simon Wiesenthal
טאג פון טויט
שורה 1:
[[בילד:Simon Wiesenthal.jpg|left|thumbקליין|200px|שמעון וויזענטאלוויזנטאל]]
 
'''שמעון וויזענטאלוויזנטאל''' (Simon Wiesenthal) איז געבוירן אין יאר 1908 און איז געשטארבן איןדעם יאר20סטן סעפטעמבער 2005 אין שטאט [[וויען]]. ער איז באוואוסט אלס דער "[[נאצי]] יעגער", ער האט אוועקגעגעבן זיין לעבן פארן זאמלן און דאקומענטירן אינפארמאציע פון די מלחמה פאברעכערס מיטן מאטיוו זיי צו ברענגען צו [[יוסטיץ]].
 
== זיין היסטאריע ==
 
וויזענטאל איז געבוירן צו א אידישעאידישער משפחה אין שטאט [[בוטשאטש]] אין דידער דעמאלטיגעדעמאלטיגער [[גאליציע]], און(היינט [[פוילן]]). ער האט שטודירט [[ארכיטעקטערארכיטעקטור]]יי אין [[פראג]]. ווען די [[צווייטע וועלט מלחמה]] האט אויסגעבראכן האט ער געוואוינט אין שטאט [[לעמבערג]] אין [[פוילן]]. ער האט דורכגעלעבט די מלחמה נאכן זיך ארומוואלגערן אין פארשידענע לאגערן.
 
== נאצי יעגער ==
 
אין יאר 1945 איז ער באפרייט געווארן דורך די אמעריקאנער אין מאוטהאוזען[[מאוטהאוזן]] לאגער אין [[עסטרייך]], און ער האט אנגעהויבן צו ארבעטן פאר די אמעריקאנער מיליטער דורן זאמלען אינהאלט איבער מלחמה פארברעכערס. אין 1947 האט ער געעפענט צוזאמען מיט אנדערע די "צענטער פאר אידן דאקומענטאציע" אין שטאט לינץ אין עסטרייך, אבער די גרופע האט זיך אויפגעלעזט ווען אמעריקא האט פארלוירן אינטערעסע אין פארזעצן די נאצי יוסטיץ סיסטעם. וויזענטאל זעלבסט האט פאר זיך פריוואט פארגעזעצט צו דאקומענטירן אינהאלט, אין צוגאב צו זיין ארבעט מיטן ארויסהעלפן מלחמה געליטענע.
 
לויט זיין ווערסיע איז ער געווען פארמישט אין אידענטיפיצירען דאס באהאלטעניש ארט פון [[אדאלף אייכמאן]] אין [[ארגענטינא]] אים צו ברענגען צו גערעכטיגקייט אין [[מדינת ישראל]] (אנדערע לייקענען עס). נאכדעם וואס ער האט זיך אנגעשעפט חיזוק פון די אייכמאן פראצעס האט ער ווידער געעפענט זיין צענטער פארן כאפן נאציס, דאסמאל אין וויען. ער האט זיך ספעציעל באקאנט געמאכט מיטן אנטדעקן און פארכאפן קארל זילבערבאוער, די הויפט געסטאפע וועלכע האט פארכאפט ענע פרעק אין זיין פאמיליע.
שורה 15:
וויזענטאל האט קיינמאל זיך נישט באשעפטיגט מיטן אפהאלטן פיזיש מלחמה פארברעכערס. זיין שיטה איז באשטאנען אויפן זאמלען יעדע קלענסטע פאפיר און מעגליכע אינפארמאציע איינצלהייטן וועגן די פארברעכערס, עס צוזאמענברענגען און דאקומענטירן אין זיינע באהאלטענע אפיסעס אין וויען, און עס אריבערפירן צו די נויטיגע אינסטאנצן כדי צו פארזעצן די פראצעדור, און דערנאך שטעלן דעם מענטש צו יוסטיץ. אין פילע פעלער האט ער זיך באנוצט מיט די מידיא מיטלען כדי צו בויען דעם דעת הקהל צו פארלאנגען די אינסטאנצן זאלן ארבעטן. אין טאטעל האט וויזענטאל אין זיינע מענטשן סוקסעסירט צו ברענגען צו יוסטיץ אומגעפער טויזענט מלחמה פארברעכערס.
 
אין יאר 1977 איז געפנט געווארן די [[שמעון וויזענטאל צענטער]] אין [[לאס אנדזשעלעס]].
 
== מיסיע פארפולקאמט ==
שורה 23:
וויזענטאל האט ארויסגעגעבן 12 ביכער איבער זיינע לייסטונגען און אויספארשונגען. אין יאר 2005 איז ער געשטארבן זייענדיג אלט 97 יאר און איז באגראבן געווארן אין די בית עלמין אין הרצליה.
 
{{גרונטסארטיר:וויזנטאל, שמעון}}
 
[[קאטעגאריע:חורבן אייראפע]]
 
גענומען פֿון "https://yi.wikipedia.org/wiki/שמעון_וויזנטאל"