אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "כל נדרי"

'''כל נדרי''' איז די חשובסטע [[תפילה]] ביי די [[אידןיידן]] וואס מען זאגט איר פאר [[תפילת מעריב]] פון [[ערב יום כיפור]]. די תפילה ווערט שוין דערמאנט אין [[תלמוד]] און דאס איז געשריבן אויף [[אראמיש]].

==אידישיידיש טייטש==

די תפילה האט מען מתקן געווען צו אויסלייזן אלע [[נדר|נדרים]] (צוזאגס) וואס דער מענטש האט פארשפרעכט אין די לעצטע [[יאר]] און וואס ער וועט פארשפרעכן אין די קומעדיגע יאר ("מיום כיפורים שעבר עד יום כיפורים זה, ומיום כיפורים זה עד יום כיפורים הבא עלינו לטובה"). אין די צייטן פון די [[ראשונים]] איז געוועזן א [[מחלוקת]] צו מען זאל זאגן די תפילה אדער נישט. צום ביישפיל ר' [[עמרם גאון]] האט געשריבן אויף דער מנהג "מנהג שטות הוא" (דאס איז א נארישע געוווינהייט) (כאטש וואס ביי זיין [[סידור]] איז די תפילה פארשריבן) ווארשיינליך פון וועגן וואס על-פי [[הלכה]] קען נישט אזוי א תפילה אויסלייזן נדרים. אבער מיט די צייט איז דער מנהג זייער איינגעווארצלט געווארן ביי די אידןיידן, און זי האט באזעצט געווארן אויך אין [[שולחן ערוך]].

פארצייטנס זיינען די יודן באשולדיג געווארן דורך די [[גוי]]ם אז זייערע צוזאגס האט נישט קיין צושטאנד אלץ דעם וואס זיי לייזן דאך אויס די נדרים ערב יו"כ, וואס דערפאר האבן די אידןיידן געדארפט [[שווערן]] מיט א באזונדערע שבועה כדי צו פֿארפֿעסטן זייערע צוזאגס. די [[רעפארמער]] אין די [[19טע י"ה]] האבן וועגן דעם באשלאסן צו נישט זאגן "כל נדרי", און האבן אנשטאט דער געזאגט דאס [[קאפיטל]] "שיר המעלות ממעמקים" מיטן [[ניגון]] פון "כל נדרי". אבער היינט אויך די רעפארמער זאגן "כל נדרי" אזוי ווי די [[ארטאדאקס]]ן.

די תפילה האט מען באזונדער מתקן געווען פאר "אלערליי" אידןיידן איינגערעכנט בעלי עבירות ("על דעת המקום ועל דעת הקהל אנו מתירין להתפלל עם העבריינים"). דערפאר איז טאקע איינגעפירט אז אלע אידןיידן אפילו די [[סעקולערע]] זאלן קומען אין [[שול]] יעדעס יאר צו הערן "כל נדרי".