אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "נתן מברסלב"
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
שורה 1:
רבי '''נתן שטרנהרץ''', אויך באקאנט ביי די ברסלב חסידים אלס ר' '''נתן מברסלב''' איז א תלמיד פון רבי [[נחמן מברסלב]]. ער איז געבוירן געווארן שנת [[ה'תק"מ]], ער איז געווען א איידעם ביי דעם גאון רבי דוד צבי מנעמרוב, מיט דער צייט איז ער צוגעצויגן געווארן צו [[חסידות]], ער איז געפארן צו רבי [[לוי יצחק פון בארדיטשוב]], רבי [[זושא פון האניפאלי]], רבי [[שלום שכנא]], רבי [[גדליה מליניץ]], רבי [[אברהם דוב מחמעלניק]]. ביי די 22 יאהר איז ער געווארן א [[ברסלב]]ער חסיד, רבי נחמן האט איהם געהאלטן פאר זייער חשוב, ער האט געשריבן אלע ספרים פון רבי נחמן מברסלב, ער איז דער שרייבער און דרוקער פון ביידע חלקים פון [[ליקוטי מוהר"ן]], [[שיחות הר"ן]], [[חיי מוהר"ן]] [[סיפורי מעשיות]] א.א.וו. .▼
== זיין געבורט ==
▲רבי '''נתן שטרנהרץ''', אויך באקאנט ביי די ברסלב חסידים אלס ר' '''נתן מברסלב''' איז א תלמיד פון רבי [[נחמן מברסלב]]. ער איז געבוירן געווארן שנת [[ה'תק"מ]], ער איז געווען א איידעם ביי דעם גאון רבי דוד צבי מנעמרוב וואס איז געווערן רב אין דריי אידישע קהלות אין אוקריינא מאהלוב, שאריגראד, מיט דער צייט איז ער צוגעצויגן געווארן צו [[חסידות]], ער איז געפארן צו רבי [[לוי יצחק פון בארדיטשוב]], רבי [[זושא פון האניפאלי]], רבי [[שלום שכנא]], רבי [[גדליה מליניץ]], רבי [[אברהם דוב מחמעלניק]]. ביי די 22 יאהר איז ער געווארן א [[ברסלב]]ער חסיד
נאך די פטירה פון זיין רבין האט ער איבערגענומען די הנהגה פון די ברסלבער חסידים, ער האט געדריקט רבי נחמן ספרים, און האט אויפגעשטעלט צוויי בתי מדרשים און ברסלב און אין אומאן, ווי אויך האט ער געמאכט צענדליגער און הונדערטער ברסלבער חסידים.▼
ר' נתן איז געווען ביי זיין רבין אכט יאהר פון [ה'תקס"ב]] ביז ווען זיין רבי איז נסתלק געווארן [ה'תקע"א]] אין די יאהרן האט ער נישט אפגעטרעטן פון איהם, בייטאג ביינאכט, שבת יום טוב, ער איז געזעסן ביי זיין רבי גאנצע וואכן און חדשים, ביי יעדער געלגענהייט האט ער געהערט פון איהם תורות, מאמרים, שיחות, מעשיות, וואס ער האט שפעטער געדרוקט און פארשפרייט אין זיינע ספרים.
מיט דער צייט האט ער צוגעצויגן צו זיך כמעט אלע קינדער און אייניקלעך פון די תלמידים פון רבי נחמן, און האט אויפגעשטעלט אן אייגענארטיג חסידות, אנדערש ווי אנדערע חסידות פון יענער צייט, ער איז נישט געווארן קיין ממלא מקום פון זיין רבין נאר א ראש החבורה, און ער האט דערמיט באוויזען אז מען קען אנהאלטן א חסידות, זיין צוגעבונדען צום רבין, אפילו דער רבי לעבט שוין נישט.▼
[[קאַטעגאָריע:די גרויסע מחלוקת]]▼
ר' נחמן מברסלב האט פארמאגט אסאך תלמידים, ער זעלבסט האט אמאל געזאגט אז ער האט "ששים גבורים" זעכציג שטארקע לייט וואס דינען השי"ת מיט שטארקייט, אבער דאס מערסטע וואס עס איז געבליבן פון איהם איז דורך זיין תלמיד ר' נתן. ר' נחמן האט איהם געהאלטן פאר זייער חשוב, ער האט געשריבן אלע ספרים פון רבי נחמן מברסלב, ער איז דער שרייבער און דרוקער פון ביידע חלקים פון [[ליקוטי מוהר"ן]], [[שיחות הר"ן]], [[חיי מוהר"ן]] [[סיפורי מעשיות]] א.א.וו. .▼
ר' נתן איז געווען דער ריכטיגע דולה ומשקה פון זיין רבין פאר אנדערע, אויפן באפהל פון זיין רבין האט ער גערעדט זייער אסאך צו מענטשן זיי דערנענטערן צו השי"ת און צו דעם דרך החסידות פון ר' נחמן. אין ברסלבער ספרים ווערט געברעגט אסאך מאל ווי ר' נחמן האט זיך אויסגעדריקט "פון מיר ווייסן נאר נתן און נפתלי אביסל", פון גאנץ אנהייב האט ר' נחמן דערנענטערט צו זיך זיין תלמיד ר' נתן, נאך פאר ער איז געקומען צו איהם האט ער געזאגט פאר זיינע חסידים: איך זעה א נשמה אויף דער אוקריינא. ער האט אויך געזאגט אז דורך די נשמה וועט מען קענען פארשטיין אלע סודות התורה אפילו כתבי אר"י, דורך זיין וועג. ר' נחמן האט אויסגעלערנט זיין תלמיד פונקטליך וויאזוי צו שרייבן זיינע תורות. ▼
פאר ר' נתן איז געקומען צו ר' נחמן האבן אנדערע תלמידים געשריבן די תורות, אבער ר' נחמן איז נישט געווען צופרידן פון זייער סטיל, און ווען ר' נתן איז געקומען צו ר' נחמן האט ר' נתן איבערגענומען די שרייב ארבייט, ער האט געשריבן רוב תורות פון ליקוטי מוהר"ן ביידע חלקים, דאס ספר סיפורי מעשיות, חיי מוהר"ן, שיחות הר"ן, שבחי הר"ן, און האט מעתיק געווען דאס ספר המדות. ר' נחמן האט אמאל געזאגט אז מען מוז אנערקענען די גוטס פון ר' נתן ווען נישט ער וואלט נישט געבליבן פון מיר קיין בלעטעל שמות.▼
די תורות פון ר' נחמן אין ליקוטי מוהר"ן האט ר' נתן געשריבן און מגיה געווען, עס אריין געטראגן צו זיין רבי'ן און זיין רבי האט עס איבערגעקוקט און פאראכטען, און דערנאך איז עס געווען ראוי צום דרוק [[זעה ליקוטי מוהר"ן]].▼
ר' נתן האט טייער געהאלטן יעדעס ווארט וואס איז ארויסגעקומן פון די מויל פון זיין רבי'ן ער האט עס געשריבן און דעדרוקט און עס גע'חזר'ט מיט אלע זיינע ארומיגע.
== דער מנהיג פון חסידי ברסלב ==
▲נאך די פטירה פון זיין רבין האט ער איבערגענומען די הנהגה
▲מיט דער צייט האט ער צוגעצויגן צו זיך כמעט אלע קינדער און אייניקלעך פון די תלמידים פון רבי נחמן,
דער דאזיגער צוגאנג צו חסידות האט געברענגט אויף איהם אסאך התנגדות און מחלוקת, אין די יאהרן פון ה' תקצ"ה – ה' תקצ"ח האט מען איהם גאר שטארק גע'רודפ'ט, דער סאווראנער רבי ר' משה צבי האט אויף איהם געשריבן א חרם, ווי ער שרייבט אז מען טאר נישט שטיין אין די ברסלבער ד' אמות, מען טאר נישט נעמען קיין מלמד פאר די קינדער א ברסלבער, א שוחט פון די ברסלבער איז נישט בארכטיגט צו שחט'ן, ווי מען טרעפט די ברסלבער'ס דארף מען זיך דערווייטערן. דער המון עם האט אנגענומען די ווערטער פונעם סאווראנער און מען האט געטריבן און געיאגט ר' נתן מיט זיינע תלמידים מיט אזוינע רדיפות וואס האט נישט איהר גלייכן אין די היסטאריע פון חסידות הבשיטי"ת.
זיינע מתגנדים האבן איהם פאר'מסר'ט פאר די רעגירונג אינסטאנצען מיט פארשידענע מסירות 1) ער האלט זיך פאר א נביא. 2) ער האט א דרוקעריי און ער דרוקט ספרים נישט דורך די צענזור פון די רוסישע רעגירונג. 3) ער מאכט משוגע זיינע תלמידים. זיינע מתגנדים האבן איהם געוואלט פארטרייבן קיין סיביר ווי ער וועט גארנישט קענען לערנען און פארשפרייטן זיין רבינס לעהרע, מען האט איהם איינגעזעצט אין תפיסה און איהם גע'משפט צוזאמען מיט מענשטן וואס די רעגירונג האלט מען דארף זיין הרג'ענען. ביי די ענדע האט מען איהם בלויז פארטריבן פון זיין שטאט ברסלב, קיין נעמרוב. ער איז דארט געווען דריי יאהר פון שנת תקצ"ה ביז אנהויב שנת תקצ"ט, דעמעלטס האבן זיך זיינע מתנגדים איבערגעבטען מיט איהם, און ער איז צוריק געקומען קיין ברסלב.
טראץ די גרויסע רדיפות האט ר' נתן אנגעהאלטן זיין וועג, ער האט דאס אויפגעוויזן אין זיינע ספרים וואס ער האט פארפאסט די אכט בענדער ליקוטי הלכות, ווי אויך זיינע בריוון וואס זענען שפעטר צוזאמען גענומען און געדרוקט געווארן מיטן נאמען עלים לתרופה, ער איז נפטר געווארן אין שנת ה'תר"ה.▼
▲טראץ די גרויסע רדיפות האט ר' נתן אנגעהאלטן זיין וועג, ער האט דאס אויפגעוויזן אין זיינע ספרים וואס ער האט פארפאסט די אכט בענדער [[ליקוטי הלכות]], ווי אויך זיינע בריוון וואס זענען
אייניגע תלמידים פון ר' נתן 1) זיין משמש און גבאי ר' נחמן מטולטשין. 2) ר' אפרים ב"ר נפתלי. 3) ר' נחמן דער רב אין טשעהרין. 4-5) די שותפים ר' אבא'לע און ר' אברהם בערנ'יו א אייניקעל פון רבי נחמן (ביידע זענען געווען גאר גרויסע עשירים אין אוקריינא). 6) ר' יצחק פון לאידיזין. 7) ר' יעקב פון טולטשין איידעם פון ר' משה חיים דער רב פון טולטשין. 8) זיין שוועסטער קינד ר' יצחק אייזיק. 9-10) ר' יצחק אייזיק יוסף מיט זיין זיהן ר' פנחס יהושע. 11-12) ר' לייבעל'ע חתן ר' ראובן מיט זיין זוהן ר' נתן. 13 - 14) ר' עוזר פון אומאן מיט זיין זוהן ר' נחמן. 16-15) ר' משה מיט זיין ברודער ר' אברהם חיים פון אומאן. 17-18) ר' משה און זיין ברודער ר' זיינוויל פון ברסלב.▼
אויך זייער אסאך תלמידים פון רבי נחמן מברסלב זענען געווען צוגעבונדען צו ר' נתן און איהם געהאלפן פארשפרייטן דאס ברסלעבער חסידות.▼
▲אייניגע תלמידים פון ר' נתן 1) זיין משמש און גבאי ר' נחמן מטולטשין. 2) ר' אפרים ב"ר נפתלי. 3) ר' נחמן דער רב אין טשעהרין. 4-5) די שותפים ר' אבא'לע און ר' אברהם בערנ'יו א אייניקעל פון רבי נחמן (ביידע זענען געווען גאר גרויסע עשירים אין אוקריינא). 6) ר' יצחק פון לאידיזין. 7) ר' יעקב פון טולטשין איידעם פון ר' משה חיים דער רב פון טולטשין. 8) זיין שוועסטער קינד ר' יצחק אייזיק. 9-10) ר' יצחק אייזיק יוסף מיט זיין זיהן ר' פנחס יהושע. 11-12) ר' לייבעל'ע חתן ר' ראובן מיט זיין זוהן ר' נתן. 13 - 14) ר' עוזר פון אומאן מיט זיין זוהן ר' נחמן. 16-15) ר' משה מיט זיין ברודער ר' אברהם חיים פון אומאן. 17-18) ר' משה און זיין ברודער ר' זיינוויל פון ברסלב.
זיינע קינדער. 1) ר' שכנא. 2) ר' יצחק. 3) ר' דוד צבי. 4) ר' נחמן. 5) ר' יוסף יונה. 6) זיין טאכטער חנה צירל. איהר מאן איז געווען קודם ר' נחמן ב"ר הגאון ר' אהרן דער רב פון ברסלב, דערנאך האט זיך חתונה געהאט מיט ר' ברוך.▼
▲
כמעט אלע זיינע קינדער און אייניקלעך זענען געווען ברסלבער חסידים און אסאך פון זיי האבן אנגעפירט דאס חסידות. דאס מערסטע באקאנט איז ר' מיכל דער זוהן פון ר' יצחק. אויך זיין איהר אייניקעל ר' אברהם שטערינהארץ איז געווען פון די גרויסע ברסלבע חסידים אין אומאן און דערנאך אין ארץ ישראל.▼
== זיין פטירה, זיינע קינדער און אייניקלאך==
▲[[קאַטעגאָריע:ר' נתן דער תלמיד]]
ר' נתן איז נסתלק געווארן שנת [ה'תר"ה] אין עשרה בטבת.
▲ר' נחמן מברסלב האט פארמאגט אסאך תלמידים, ער זעלבסט האט אמאל געזאגט אז ער האט "ששים גבורים" זעכציג שטארקע לייט וואס דינען השי"ת מיט שטארקייט, אבער דאס מערסטע וואס עס איז געבליבן פון איהם איז דורך זיין תלמיד ר' נתן.
▲זיינע קינדער. 1) ר' שכנא. 2) ר' יצחק. 3) ר' דוד צבי. 4) ר' נחמן. 5) ר' יוסף יונה. 6) זיין טאכטער חנה צירל. איהר מאן איז געווען קודם ר' נחמן
▲אין ברסלבער ספרים ווערט געברעגט אסאך מאל ווי ר' נחמן האט זיך אויסגעדריקט "פון מיר ווייסן נאר נתן און נפתלי אביסל", פון גאנץ אנהייב האט ר' נחמן דערנענטערט צו זיך זיין תלמיד ר' נתן, נאך פאר ער איז געקומען צו איהם האט ער געזאגט פאר זיינע חסידים: איך זעה א נשמה אויף דער אוקריינא. ער האט אויך געזאגט אז דורך די נשמה וועט מען קענען פארשטיין אלע סודות התורה אפילו כתבי אר"י, דורך זיין וועג. ר' נחמן האט אויסגעלערנט זיין תלמיד פונקטליך וויאזוי צו שרייבן זיינע תורות.
▲כמעט אלע זיינע קינדער און אייניקלעך זענען געווען ברסלבער חסידים און אסאך פון זיי האבן אנגעפירט דאס חסידות. דאס מערסטע באקאנט איז ר' מיכל דער זוהן פון ר' יצחק. אויך זיין איהר אייניקעל ר' אברהם שטערינהארץ איז געווען פון די גרויסע ברסלבע חסידים אין אומאן און דערנאך אין ארץ ישראל.
▲פאר ר' נתן איז געקומען צו ר' נחמן האבן אנדערע תלמידים געשריבן די תורות, אבער ר' נחמן איז נישט געווען צופרידן פון זייער סטיל, און ווען ר' נתן איז געקומען צו ר' נחמן האט ר' נתן איבערגענומען די שרייב ארבייט, ער האט געשריבן רוב תורות פון ליקוטי מוהר"ן ביידע חלקים, דאס ספר סיפורי מעשיות, חיי מוהר"ן, שיחות הר"ן, שבחי הר"ן, און האט מעתיק געווען דאס ספר המדות. ר' נחמן האט אמאל געזאגט אז מען מוז אנערקענען די גוטס פון ר' נתן ווען נישט ער וואלט נישט געבליבן פון מיר קיין בלעטעל שמות.
▲די תורות פון ר' נחמן אין ליקוטי מוהר"ן האט ר' נתן געשריבן און מגיה געווען, עס אריין געטראגן צו זיין רבי'ן און זיין רבי האט עס איבערגעקוקט און פאראכטען, און דערנאך איז עס געווען ראוי צום דרוק [[זעה ליקוטי מוהר"ן]].
== זיינע ספרים ==
[[ליקוטי הלכות]], [[ליקוטי תפלות]], [[ימי מוהרנ"ת]], [[עלים לתרופה]], [[שמות הצדיקים]]
| |||