אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מרדכי שעכטער"

ד"ר '''מרדכי שעכטער''' (2007-1927), דער דריטער [[רעדאקטאר|רעדאַקטאָר]] פֿון אױפֿן שװעל (1957־2004), איז אַ באַװוּסטער ייִדיש־לינגװיסט[[יידיש|ייִדיש]]־[[לינגוויסטיק|לינגװיסט]], ־שרײַבער־[[שרייבער|שרײַבער]], און ־לערער־[[לערער|לערער]]. ער איז געבױרן געװאָרן אין [[טשערנאוויץ|טשערנעװיץ]] (דעמאָלט [[רומעניע]]) אין 1927 און האָט געקראָגן זײַן [[דאקטאראט|דאָקטאָראַט]] אין לינגװיסטיק פֿון [[ווינער אוניווערסיטעט|װינער אוניװערסיטעט]] אין 1951. פֿון דעמאָלט אָן װױנט ער אין [[אמעריקע|אַמעריקע]]. ער האָט פֿון 1972 געלערנט ייִדיש אין [[קאלאמביע אוניווערסיטעט|קאָלאָמביע־אוניװערסיטעט]] אין [[ניו יארק|ניו־יאָרק]] און, פֿון 1981 ביז ער איז אַרױס אױף [[פּענסיע]] אין די סוף 80ער יאָרן, איז ער דאָרט געװען דער עלטערער לעקטאָר אין ייִדיש־לימודים .ער האָט געלערנט [[שפראך|שפּראַך]] אין דער אוריעל װײַנרײַך־פּראָגראַם אין ייִדישער שפּראַך, [[ליטעראטור|ליטעראַטור]] און [[קולטור]] בײַם ייִדישן װיסנשאַפֿטלעכן [[אינסטיטוט]] — [[ייווא|ייִװאָ]] און קאָלאָמביע־אוניװערסיטעט פֿון איר אָנהײב אין 1968 ביז 2002. ער האָט אױך געלײענט ייִדיש־קורסן אין ייִדישן טעאָלאָגישן [[סעמינאר|סעמינאַר]] (1960־1962), אין ייִדישן לערער סעמינאַר/[[הרצליה]] (1962־1978), און אין [[ישיבה אוניווערסיטעט|ישיבֿה־אוניװערסיטעט]] (1968־1973). ער איז געװען דער לערער פֿון אַ סך אָנגעזעענע װיסנשאַפֿטלערס און [[פראפעסאר|פּראָפֿעסאָרן]] פֿון דער ייִדישער שפּראַך, ליטעראַטור און [[געשיכטע]] איבער דער גאָרער װעלט. (סאַמעך_מעם'איז ניט קײן גוזמא צו זאָגן אַז) כּמעט יעדער באַקאַנטער ייִדיש־לערער אָדער ־געלערנטער אין [[USA|צפֿון־אַמעריקע]] אין די לעצטע פֿערציק יאָר, און אַ סך פֿון אַנדערע [[קאנטינענט|קאָנטינענטן]] אױך, האָבן זיך געלערנט בײַ מרדכי שעכטערן.

מרדכי שעכטער איז געקומען קײן אַמעריקע אין 1951 אָבער ער האָט געאַרבעט פֿאַרן ייִװאָ נאָך זינט 1947, צו ערשט װי אַ זאַמלער פֿאַר דעם ייִװאָ־אַרכיװ אין די פּליטים־לאַגערן אין [[עסטרייך|עסטרײַך]], דערנאָך אין ניו־יאָרק װי אַ [[ביבליאגראף|ביבליאָגראַף]] און [[קארעקטאר|קאָרעקטאָר]] (1954־1956); צום סוף, פֿון 1971 ביז 1986, װי דער רעדאַקטאָר פֿון דער צײַטשריפֿט ייִדישע שפּראַך, אַ זשורנאַל אַרױסגעגעבן פֿון ייִװאָ איבערגעגעבן כּלל־ייִדיש — אַרױסרעד, [[גראמאטיק|גראַמאַטיק]], װאָקאַבולאַר אאַז"ו.

ער איז געװען דער הױפּט־אינטערװיויִרערהױפּט־[[אינטערוויוירער|אינטערװיויִרער]] און [[מיטרעדאקטאר|מיטרעדאַקטאָר]] פֿון דעם ייִדישן שפּראַך־ און קולטור־אַטלאַסקולטור־[[אטלאס|אַטלאַס]] (קאָלאָמביע־אוניװערסיטעט) פֿון 1961 ביז 1970, װי אױך מיטרעדאַקטאָר פֿון דעם גרױסן [[ווערטערבוך|װערטערבוך]] פֿון דער ייִדישער שפּראַך אין די 1980ער.

ד"ר שעכטער האָט באַקומען די [[איציק מאַנגער־פּרעמיעמאנגער|איציק מאַנגער]]־[[פּרעמיע]], די סאַמע חשובֿסטע ליטעראַרישע פּרעמיע אין דער װעלט פֿון ייִדיש, אין 1994; די [[חיים זשיטלאווסקי|חײם זשיטלאָװסקי־פּרעמיעזשיטלאָװסקי]]־פּרעמיע אין 1984; און די [[עושר שטשוטשינסקי־פּרעמיעשטשוטשינסקי]]־פּרעמיע פֿון דעם אַלװעלטלעכן ייִדישן קולטור־קאָנגרעס אין 1986. זײַנע געזעלשאַפֿטלעכע אױפֿטוען זײַנען נישט װײניקער װיכטיק װי זײַנע ליטעראַרישע און [[אקאדעמיע|אַקאַדעמישע]]. ער איז דער פֿאַרלײגער פֿון דער ייִדיש־ליגע און האָט געדינט װי איר אױספֿיר־סעקרעטאַר פֿון איר סאַמע אָנהײב אין 1979 ביז 2004; אין 1964 — אין אײנעם מיט עטלעכע תּלמידים זײַנע — האָט ער פֿאַרלײגט ,,[[יוגנטרוף]] — ייִדישע יוגנט פֿאַר ייִדיש" און איז געװען זײַן אָפֿיציעלער בעל־יועץ ביז 1974.

* די געװיקסן־װעלט אין ייִדיש. ניו־יאָרק: ייִדיש־ליגע/ייִװאָ, 2005.

* ייִדיש צװײ: אַ לערנבוך פֿאַר מיטנדיקע און װײַטהאַלטערס. ניו־יאָרק: ייִדיש־ליגע, 2002.

* פֿון פֿאָלקשפּראַך צו קולטורשפּראַך. ניו־יאָרק: ייִדיש־ליגע/ייִװאָ, 1999.

* טראָגן, האָבן און פֿריִיִקע קינדער־יאָרן. ניו־יאָרק: ייִדיש־ליגע, 1991.

* לײַטיש מאַמע־לשון: אָבסערװאַציעס און רעקאָמענדאַציעס. ניו־יאָרק: ייִדיש־ליגע, 1991.

* אליקום צונזערס װערק: קריטישע אױסגאַבע [2 בענד]. ייִװאָ, 1964.