אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מרדכי געבירטיג"
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה |
|||
שורה 1:
{{יתום}}
'''מרדכי געבירטיג''' ([[4טן מיי]] 1877 - [[4טן יוני]] 1942) איז געװען אַ [[דיכטער]] אויף דער [[יידיש|ייִדישער שפּראַך]]. ער האָט געשריבן אַ סך באַקאַנטע [[לידער]] װי "אונדזער שטעטל ברענט" און [["הוליִעט הוליִעט קינדערלעך"|"הוליעט הוליעט קינדערלעך"]]. אין 1942 איז ער [[דערשאָסן]] געװאָרן פֿון די [[נאַציס]] אין [[קראָקע]].
ער איז געווען א [[בונד]]יסט.
== לעבנס געשיכטע ==
'''מרדכי''' ('''מאַרקוס''') '''געבירטיק''' איז געבאָרן געוואָרן אין שטאָט [[קראקע|קראָקע]] וואָס אין [[גאליציע|גאַליציע]], וועלכע האָט אין יעניקע צײַטן גענאָסן פון אַ געוויסער מאָס אַווטאָנאָמיע אין דעם [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע|עסטרײַך־אונגאַרישע אימפּעריע]]. זײַנע עלטערן זײַנען געווען יצחק און שפרה בערטיג. קינדווײַז האָט ער געלערנט אין אַ [[חדר]], אָבער צו צען יאָר איז ער אָפּגעשיקט געוואָרן אַרבעטן אַלס אַ לערן־אינגל בײַ אַ סטאָליער. אין יאָר 1901 האָט ער שוין געאַרבעט פאַר זיך. נאָכן חתונה האָבן אין 1909 איז ער ניט צוריק צו סטאָליערײַ, נאָר ער האָט געאַרבעט ביז דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט־מלחמה]] בײַ זײַן ברודער לעאָן.
אין 1905 איז ער געווען טעטיק אין [[טעאטער|טעאַטער]], און ער האָט געשפּילט הויפּט ראָליעס אין דער קראָקאָווער אידישער טעאַטער. [[אברהם רייזען]] האָט עם צוגעגליכן צום גרעסטן אידישן אַקטיאָר אין יענער צײַט – שילדקרויט. עס איז מעגליך אַז ער האָט אַליין באַאַרבעט די פּיעסען וועלכע מ'האָט געשפּילט.
אין 1909 האָט ער חתונה געהאַט מיט בלומקע לינדענבאַום. צום פּאָרל זײַנען געבאָרן פיר טעכטער: שיפקע (1910), חוה (1914), לולאַ (1916) – אַלע דרײַ אומגעקומען אין [[חורבן אייראפע|חורבן]] – און אַ פערטע טאָכטער וואָס איז אַוועק צו אָנדערהאַלבן יאָר.
געבירטיק איז געווען אַ מיטגליד פון דער [[סאציאליזם|סאָציאַליסטישער באַוועגונג]] און דאָס שפּיגלט זיך אָפּ אין טייל פון זײַנע לידער, ווי צום בײַשפּיל „אין פאַבריק”, "גענעראַל־שטרײַק”, „אַרבעטלאָזע מאַרש”. ער האָט געליטן פון אַ האַרץ קרענק און האָט זי באַשריבן אין זײַן ליד „שוין פולע זעקס וואָכן” וואו ער שילדערט דעם ליגן זײַנעם אין שפּיטאָל נאָך אַ [[הארץ אטאקע|האַרץ אַטאַקע]], ווי אויך אין אַנדערע לידער ווי צום בײַשפּיל „מײַן האַרץ איז פול מיט שרעק”, „אַ הייסע טרער” און אַנדערע.
געבירטיג איז אומגעבראַכט געוואָרן דורך אַ נאַצישן סאָלדאַט בשעת זיי האָבן געהאַלטן אין מיטן אויסטרײַבן 6,000 אידן פון דער קראָקאָווער געטאָ צום [[פארניכטונגס לאגער|פאַרניכטונגס־לאַגער]] [[בעלזשעץ פארניכטונגס לאגער|בעלזשעץ]] אויפן נײנצנסטען אין סיוון תש"ב.
==דערויסענדע לינקס==
| |||