אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "יידישער לוח"
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה |
|||
שורה 44:
== באשטימען א יאר ==
צו שרייבן דאס יאר איז דא עטליכע געזעצן. ערשטנס, [[ראש השנה]] דארף זיין אין דעם טאג פונעם מולד (כאטש ווען די סנהדרין האבן געמאכט די חדשים לויט וואס מען האט געזען די לבנה איז ראש השנה אלעמאל אויסגעקומען נאך דעם טאג פונעם מולד).▼
▲ערשטנס, [[ראש השנה]] דארף זיין אין דעם טאג פונעם מולד (כאטש ווען די סנהדרין האבן געמאכט די חדשים לויט וואס מען האט געזען די לבנה איז ראש השנה אלעמאל אויסגעקומען נאך דעם טאג פונעם מולד).
[[ראש השנה]] קען נישט באשטימט ווערן אין די פאלגנדע טעג/צייטן:
# לא אד"ו, ראש השנה קען נישט באשטימט ווערן אויף א זונטאג, מיטוואך, אדער פרייטאג.
שורה 101 ⟵ 100:
די סבה פארוואס אויב די מולד איז אין איינע פון די פיר אויבערדערמאנטע צייטען שטיפט מען אפ ראש השנה איז ווי פאלגנד:
▲אויב דער מולד געפאלט נאך דער 18טער שעה אין טאג (12 מיטאג) שטופט מען דאס אפ, ווייל ווען מען פלעגט נאך מאכן ראש חודש לויט ווען מען האט געזען די נייע לבנה, וואלט אזא חודש קיינמאל נישט געקענט אויסקומען, ווייל די נייע לבנה דערקענט זיך קיינמאל נישט פאר 6 שעה.
'''ב-ט"ו-תקפ"ט, און ג-ט-ר"ד''' ביידע האבן בערך די זעלבע סיבה, אויב וועט מען מאכן אין א געהעריג יאר ווען דער מולד איז דינסטאג נאך דער 9טער שעה מיט 204 חלקים, דאן וועט דאס קומענדיגע יאר אויסקומען דער מולד פאר ראש השנה און שבת נאך דער 18טער שעה, וואס וועט מאכן אז מען זאל דאס אפשטופן ביז מאנטאג (זונטאג קען ראש השנה נישט זיין וועגן לא אדו ראש), וואס דאן וועט אויסקומען אז דאס יאר איז לאנג 356 טעג, וואס איז נישט מעגליך מיט די כללים פון פריער, עס איז איין טאג צו לאנג, דערפאר מאכט מען דאס יאר איין טאג קירצער דורך אפשטופן ראש השנה מיט איין טאג. ▼
▲ביידע האבן בערך די זעלבע סיבה, אויב וועט מען מאכן אין א געהעריג יאר ווען דער מולד איז דינסטאג נאך דער 9טער שעה מיט 204 חלקים, דאן וועט דאס קומענדיגע יאר אויסקומען דער מולד פאר ראש השנה און שבת נאך דער 18טער שעה, וואס וועט מאכן אז מען זאל דאס אפשטופן ביז מאנטאג (זונטאג קען ראש השנה נישט זיין וועגן לא אדו ראש), וואס דאן וועט אויסקומען אז דאס יאר איז לאנג 356 טעג, וואס איז נישט מעגליך מיט די כללים פון פריער, עס איז איין טאג צו לאנג, דערפאר מאכט מען דאס יאר איין טאג קירצער דורך אפשטופן ראש השנה מיט איין טאג.
'''ב-ט"ו-תקפ"ט''' נאך א שנה מעוברת האט כמעט די זעלבע סבה, ווייל אויב וועט מען יא מאכן ראש השנה יענע טאג אין א מאנטאג, וועט די יאר פריער האבן 382 טעג, וואס איז אויך קעגן די כללים דערפאר דארף מען דאס אפשטיפען נאך א טאג, אזוי אז דער יאר איז 383 טאג לאנג.
'''לא אד"ו ראש''' ראש השנה קען נישט באשטימט ווערן זינטאג, מיטוואך, אדער פרייטאג, די סיבות זענען ווי פאלגנד:▼
▲ראש השנה קען נישט באשטימט ווערן זינטאג, מיטוואך, אדער פרייטאג, די סיבות זענען ווי פאלגנד:
'''
'''מיטוואך און פרייטאג''' מען באשטימט נישט ראש השנה מיטוואך אדער פרייטאג וועגן דעם ווייל דאן וואלט [[יום כיפור]] אויסגעקומען אדער פרייטאג אדער זונטאג, וואס ביידע מאל מיינט דאס אז מען קען נישט טאן קיין מלאכה פאר צוויי טעג איינס נאכן צווייטן, דערפאר האבן די חכמים מתקן געווען מען זאל דאס אפשטופן.▼
▲מען באשטימט נישט ראש השנה מיטוואך אדער פרייטאג וועגן דעם ווייל דאן וואלט [[יום כיפור]] אויסגעקומען אדער פרייטאג אדער זונטאג, וואס ביידע מאל מיינט דאס אז מען קען נישט טאן קיין מלאכה פאר צוויי טעג איינס נאכן צווייטן, דערפאר האבן די חכמים מתקן געווען מען זאל דאס אפשטופן.
=== שנה מעוברת ===
שורה 148 ⟵ 143:
=== צוויי יאר וואס שטימען נישט ===
מיר ציילן היינט אז די יאר פון מולד תוהו (וואס איז די מולד פון חודש תשרי פון איין יאר איידער [[אדם הראשון]] איז באשאפן געווארן) אלס יאר נומער 1, און
=== פארענטפערן די צווישנשייד פון 165 יאר ===
שורה 156 ⟵ 151:
=== וועלכע יארן זענען די ריכטיגע ===
עס איז נישט מעגליך אז ביידע זאלן זיין ריכטיג דארפאר דארף מען זען וועלכע נעמט מען אהן. עס זענען דא אזעלכע וואס זאגן אז מען קען זיך נישט פארלאזן אויף דעם אידישן לוח, ווייל דאס איז אלעס געבויעט אויף סדר עולם אָן דרויסענדיגע מקורות אויף דעם, חוץ [[תנ"ך]]. דערפאר רעכענען פארשער די יארן לויט די ווערק פון אלטע גריכישע שרייבער און פארשער, אלטע ווערק פון בבלישע קעניגען, און פרס'ישע מקורות וואס ווייזט ווער עס איז געווען הערשער ווען.▼
▲דערפאר רעכענען פארשער די יארן לויט די ווערק פון אלטע גריכישע שרייבער און פארשער, אלטע ווערק פון בבלישע קעניגען, און פרס'ישע מקורות וואס ווייזט ווער עס איז געווען הערשער ווען.
אסאך פארשער לייגן אהן די פעלענדיגע יארן אויף די פאקט אז דורך די פרסישע הערשאפט איז געווען ווייניג פארשריבען ביי די אידישע חכמים, און די אידישע חכמים האבן נאר א חשבון פון עטליכע 20 יאר פון פרסישע הערשאפט, אין דער צייט וואס פארשער האבן איבער 200 יאר פון פרסישע הערשאפט.
|