אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "לעאנארדא דא ווינטשי"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
מ Removing Link GA template (handled by wikidata)
אנגעהויבן ״ביאגראפיע״
שורה 1:
[[טעקע:Leonardo self.jpg|קליין|250px|לעאנארדא אין א זעלבסט מאלעריי]]
'''לעאנאַרדא די סער פיערא דאַ ווינטשי''' ({{שפראך-it|Leonardo di ser Piero da Vinci}}; דעם [[15טן אפריל]], [[1452]] – דעם [[2טן מיי]], [[1519]]) איז געווען אן [[איטאליע]]נישער [[וויסנשאפטלער]], [[מאטעמאטיקער]], [[אינזשעניר]], [[ערפינדער]], [[אנאטאמיסט]], [[מאלער]], [[סקולפטאר]], [[ארכיטעקט]], [[באטאניסט]], [[מוזיקער]] און [[שרייבער]].
 
== ביאגראפיע ==
לעאנארדא איז געבוירן אין טוסקאני, דריי און א האלב קילאמעטער צפון פונעם שטעטל [[ווינטשי]].
 
=== יונגע יארן, 1452–1466 ===
{{קאמאנסקאט|Leonardo da Vinci|לעאנארדא דא ווינטשי}}
לעאנארדא דא ווינטשי איז געבוירן געווארן דעם 15טן אפריל 1452 אין דעם דארף אנקיאנא, נאנט צו טייך ארנא אין [[טוסקאני]], דריי און א האלב קילאמעטער צפון פון [[ווינטשי]], א שטעטל אין דעם געביט פון [[פירענצע]]. ער איז געווען א קינד פון סער פיערא דא ווינטשי, א פלארענטירער נאטאר, און קאטערינע, א פויעריש מיידל; עס ווייזט אויז אז קאטערינע׳ס פאטער האט נישט איינגעשטימט אז פיערא זאל הייראטן זי. מען ווייסט ווייניג וועגן זיינע ערשטע יארן. די ערשטע פינף יאר פון זיין לעבן האט ער געוואוינט מיט זיין מאמען, דערנאך האט קאטערינא געהייראט אקטאבריגע, וואס האט געפירט א קאלעך־אויוון און לעאנארדא איז אריבער וואוינען מיט זיין זיידע־באבע און זיין פעטער פֿראנטשעסקא. יענע יאר האט סער פיערא געהייראט אלביערא אמאדארי, די 16-יעריגע טאכטער פון א רייכן נאטאר פון פירענציע, זי איז אבער געשטארבן יונגערהייט<ref name="LB">{{cite book|first=Liana|last=Bortolon|title=The Life and Times of Leonardo|publisher=Paul Hamlyn|location=London|year=1967}}</ref> אין 1465 אָן קינדער. אין 1468, ווען לעאנארדא איז געווען אלט 16, האט זיין פאטער געהייראט נאכאמאל צו 20-יעריגער פראנטשעסקא לאנפֿרעדיניע, זי איז אבער אויך געשטארבן אן קינדער. פיערא׳ס לעגאלע יורשים זענען געווען זיינע קינדער פון זיין דריטער ווייב מארגהעריטא די גוגליעלמא, וואס האט געבוירן זעקס קינדער,{{efn|Antonio, Giulian, Maddalena, Lorenzo, Violante and Domenico<ref>[https://www.geni.com/people/Margherita/6000000022836749865 ''Margherita (da Vinci)'' in: geni.com] [retrieved 15 June 2016].</ref>}} און זיין פערטע און לעצטע ווייב, לוקרעזיא קאריגיאני האט אים געבוירן נאך זעקס יורשים.{{efn|Margherita, Benedetto, Pandolfo, Guglielmo, Bartolomeo and Giovanni<ref>[https://www.geni.com/people/Lucrezia-Cortigiani/6000000011018546847 ''Lucrezia Cortigiani'' in: geni.com] [retrieved 15 June 2016].</ref>}}{{sfn|Rosci|1977|p=20}}<ref name="Magnano">Magnano, p. 138.</ref> אינגאנצן האט לעאנארדא געהאט 12 האלב-געשוויסטער וואס זענען געווען א סך יונגער פון אים (ווען דער יונגסטער איז געבוירן איז לעאנארדא שוין געווען 40 יאר אלט) און לעאנארדא האט כמעט נישט געהאט קיין שייכות מיט זיי.{{efn|He also never wrote about his father, except a passing note of his death in which he overstates his age by three years.{{sfn|Wallace|1966|p=11}} Leonardo's siblings caused him difficulty after his father's death in a dispute over their inheritance.<ref name="Magnano"/>}}
 
לעאנארדא האט אויפגעוואקסן צווישן זיינע ברידער און האט באקומען די זעלבע בילדונג ווי זיי, אבער ער האט געשפירט אז ער איז אנדערשט פון זיי וויבאלד זיין געבורט איז געווען אומלעגאל.
 
 
לעאנארדא דא ווינטשי האט זיך געשפירט באלעסטיקט פון די פלאגענשין פון בעלי חיים און האט געהאלטן פון [[וועגעטאריאניזם]].{{הערה|דדי שי, [http://anonymous.org.il/leonardo דה וינצ'י, הצמחוני שהקדים את זמנו], באתר "[[אנונימוס (עמותה)|אנונימוס]]", 2 במאי 2014{{ltr|Shelley Esaak, [http://arthistory.about.com/od/leonardo/a/Was-Leonardo-A-Vegetarian.htm Was Leonardo a Vegetarian?], About.com.}}}}{{הערה|[[פיטר סינגר]], [[שחרור בעלי-החיים (ספר)|שחרור בעלי החיים]], [[1998]], עמ' 237}}{{קאמאנסקאט|Leonardo da Vinci|לעאנארדא דא ווינטשי}}
 
 
== לעאנארדא ווי א וויסנשאפטלער ==
{{ביא-שטומף}}