אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "קאלענדאר"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
מ Bot: Migrating 129 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q12132 (translate me)
גראמאטיק
 
שורה 6:
 
== קאלענדאר סיסטעם ==
א קאלענדער איז געווענליך באזירט אויף א דרויסנדיגן מחזור, ווי למשל די זון. עס איז זייער אפט וואס א קאלענדאר איז געבויט אויף צוויי סיסטעמען, ווי למשל דער היינטיגער אלגעמיינער קאלענדאר איז געבויעטגעבויט אויף סיי דער זון און די זיבן טעג פון דער וואך.
 
פאלגנד איז א ליסטע פון די קאלענדאר סיסטעמען:
שורה 19:
 
== זון קאלענדאר ==
א זון קאלענדאר איז געבויעטגעבויט אויף די פיר [[סעזאן|סעזאנען]] פון די [[יאר]], וואס דאס גיבט איינדרוק אז עס גייט קעגן די זון, דערפאר רופט מען דאס א זון קאלענדאר.
דער [[גריגאריאן קאלענדאר]] וואס איז היינט באניצט אלס דער אלגעמיינער קאלענדאר איז ארגיניזירט לויט די זון.
 
שורה 34:
 
=== געשעעניש, טעאראטישער, און געמישטע קאלענדארן ===
עס זענען דא אזעלכע קאלענדארן וואס זענען געבויט אויף זאכן וואס געשעהן און ווען דאס פארסירט, ווי למשל דידער אלטעאלטער אידישער לוח ווען עס איז גאגענגען דורך דידעם [[סנהדרין]] אין [[ירושלים]] איז געווען געבויעטגעבויט אויף די נייע לבנה ווען מען האט דאס געזען. די מעלהנייע פוןלבנה. אזאלויט דעם קאלענדאר איז אז עס איז זייער פינקטלעך, אבער פון די אנדערע זייט איז דאס אויך זייער שווער צו וויסן ווען א געוויסעגעוויסער טאג וועט אויסקומען.
 
א טעארעטישער קאלענדאר איז א קאלענדאר וואס איז געבויט אויף רעכענונגען וואס איז באוואוסט. ווי דידער היינטיגער אידישער לוח וואס איז געבויעטגעבויט אויף דער רעכענונג פון די זון און לבנה, די מעלה פון אזא קאלענדאר איז אז מען ווייסט פון פאראויס ווען א געוויסער טאג גייט זיין, די חסרון איז אז אויב א מהלך אויף וואס דער קאלענדאר איז געבויט טוישט זיך, דאן ווערט דיערקאלענדער אויס פינקטלעך.
 
א געמישטער קאלענדאר ניצט ביידע, סיי די געשעעניש, און סיי די טעאריע רעכענונג אויף וואס די קאלענדאר איז באזירט, דער [[גרעגאריאנישער קאלענדאר]] איז אזא קאלענדאר ווייל מען האט דאס געטוישט פון דעם [[יוליאנישער קאלענדאר|יוליאנישן קאלענדאר]] צום גרעגאריאנישן קאלענדאר ווען מען האט באמערקט אז די וועג פון דער זון איז אנדערש.
 
== באניץ ==
דער עיקר באניץ פון א קאלענדאר איז צו האבן טעג באשריבן אין א וועג וואס עס מאכט דאס גרינג צו ניצן אויף צו פלאנירן פון פאראויס. און צו פארשרייבן זאכן וואס געשעהןגעשען. אויך איז א קאלענדאר זייער וויכטיג אין סאציאלע זאכן, צו וויסען ווער עס איז עלטער, רעליגיעזע זאכן צו וויסען ווען א יום טוב איז, און פאר ביזנעס, צו וויסען צו איבער א געוויסע צייט מאכט מען געלט, און ווען צו צאלן שטייערן.
אויך איז א קאלענדאר זייער וויכטיג אין סאציאלע זאכן, צו וויסען ווער עס איז עלטער, רעליגיעזע זאכן צו וויסען ווען א יום טוב איז, און פאר ביזנעס, צו וויסען צו איבער א געוויסע צייט מאכט מען געלט, און ווען צו צאלן שטייערן.
 
== היינטיגע באניצטע קאלענדארן ==
* דער [[אידישער לוח]] איז היינט באניצט בעיקר פאר רעליגעזע צוועקן.
* דער [[גרעגאריאנישער קאלענדאר]] איז היינט דער מערסטער באניצטער קאלענדאר פאר אלע צוועקן, וויבאלד ער איז געבויעטגעבויט אויף די געבורט פון [[יוזל]] טוישט מען אסאך די צייכענונג [[AD]] צו [[CE]] וואס מיינט Common Era. און [[BC]] מיט [[BCE]].
* דער [[פערסישער קאלענדאר]] ווערט באניצט אין [[איראן]] און [[אפגאניסטאן]].
* דער [[איסלאמישער קאלענדאר]] איז באניצט דרוך אראבער איבער דער וועלט.