אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "די טאקסע"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 1:
'''די טאַקסע אדער די באַנדע שטאָט בעלי טובות''' איז דאס צווייטע [[בוך|ביך]] געשריבן פוןפין [[מענדעלע מוכר ספרים]] אין פאָרעם פוןפין א [[פארשטעלונג|דראמאטישער]] סאטירישער [[פיעסע]] וועגןוועהגן די ראשי הקהילה פוןפין דער שטאט גלופּסק (מענדעלע'ס צוצי-נאמעןנאָהמען פאר [[בארדיטשעוו]]) וועלכע רייטן אויף די ארעמע מאסן מיטן איינמאנעןאיינמאָהנען די "קאָראָבקע" - א שטייער ארויפגעלייגט דורךדאָרעך דער רוסישער רעגירונג.
 
עס איז ערשינען צוםצים ערשטן מאהל אין [[זשיטאמיר|דזשיטאמער]] אין יאהר [[ה'תרכ"ט]] און אנטהאלט נײַן סצענעס אין א ס"ה פין 91 זאהטן.
 
די בייסנדע סארטירע האט געהאט א געוואלדיגן אפקלאנג, און די מאסן האבן אנגעהויבן טאַהטלען אויף זיי מיט די פינגער און זיהך באניצן מיט אויסצוגן פין "די טאקסע".
לויט ווי עס שרײַבט [[י. ח. ראווינצקי]] האט מענדעלע, צוליב דער שטורעם וואס די סאטירע האט ארויסגערופן, געמוזט פארלאזן בארדיטשעוו מיט זײַן הויזגעזינד וואו ער האט געוואוינט צען יאר.
 
און לויט ווי עס שרײַבט [[י. ח. ראווינצקי]], מענדעלע'ס נאהענטער פריינט, אין זאהן מענדעלע-ביאגראפיע, האט מענדעלע, צוליב דער שטורעם וואס די סאטירע האט ארויסגערופן, געמיזט פארלאזן בארדיטשעוו מיט זײַן הויזגעזינד וואו ער האט געהאט געוואוינט פאר צעהן יאהר. "פארשטייט זיך, אז די בארדיטשעווער טובי העיר האבן אזא זאך נישט געקענט אראהפשלינגען, און לאזן דעהם מחבר צי ריה. בפרט אז די זאך איז דערגאנגען צי דער הויעכער "נאטשאלסטווע" פין דעהר געהגנט".
 
דאס געשטאַלדט פינעם משכיל שלמה וועקער, איז געבויעט אויף אן אמתן פערזאן, [[שלמה מאשבער]], מענדלע'ס פריינט, וועלכער האט בימיו געקעמפט קעהגן די קארופטיהרטע ווירטשאפט אין בארדיטשעוו.
 
== געשיכטע ==
די סצענעס אינעם בוךביך שילדערן ווי די שיינע יודן פון שטאטשטאהדט שינדן די הויט פין די ארעמע-לייט, און שטעלן נאך אןאהן א פנים ווי זיי נעמען זיך אןאהן פאר זיי.
 
ער ברענגטברעהנגט ארויס די שווערע לאגע פין די אונטערדוקטעאונטערדריקטע און פארארעמטעפאראהרעמטע [[יוד|ייד]]ישער מאסע, וואס האבן נאך אויסער די אלגעמיינע באגרעניצונגען אויף יידןיודן, אויסצושטייןאויסצישטיין פין די א.ג. שטאטשטאהדט-פארזארגער וועלכע וועהרן ראַהך אויף זייער חשבון.
 
עס ענדיגט זעך ווי וועקער באוויינט די שטאהדט, בשעת ער לאזט זי איבער מיט זיין פאמיליע.
 
== כאראקטערן ==
=== טובי העיר ===
* ר' איציק וואלף ספאדיקספּאָדיק
* ר' שמעיה תם
* ר' משה בעל-תכלית
שורה 21 ⟵ 27:
* ר' פרידל דער קליינער
* ר' שלמה וועקער
* ר' גדליה פּיקהאלץ
=== אנדערע מענטשן ===
* ר' יאסעלע שינדער, דער בעל טאקסע
שורה 27 ⟵ 34:
* ר' אהרן קנעכטבארג
* ר' נתן פרעכמאן
* ר' מענדל דער געהלער, שטאטשטאהדט שייגעץ וועלכער נעמט זיך אהן פאר די בעלי טובות
* ר' אברהמל גרינפאַן
* ר' אייזיק זאַאיקע, א קרבן פאר זאהן עהרלעכקייט
 
 
== דרוקסאגראפיע ==
שורה 38 ⟵ 45:
* נ"י, איקוף, 1964 (אין ערשטן באנד פון "געקליבענע ווערק")
 
דאס בוךביך איז איבערגעזצט געווארן אויף [[רוסיש]] דורךדארעך יוסף פעטריקאווסקי, געדרוקטגעדריקט אין [[שווארצע טומאה|שווארץ-טומאה]] אין יאריאהר [[1884]].
 
== וועב לינקען ==
* ערשטערעהרשטער דרוקדריק בײַ [[גוגל ביכער]] https://books.google.com/books?id=xTQ9AAAAcAAJ&pg=PP1#v=onepage&q&f=false
 
[[קאטעגאריע:יידיש-שפראכיגע ביכער]]