אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "נחמן מברסלב"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
שורה 1:
רבי '''נחמן פון ברסלבברעסלאוו''' אדער ר' '''נחמן בראַסלעװער''' זצ"ל ([[א' ניסן]] [[ה'תקל"ב]] - [[י"ח תשרי]] [[ה'תקע"א]]) א [[אייניקל]] פון [[בעש"ט]], און דער גרינדער פון [[ברסלב|בראסלעווער]] [[חסידות]] . זיינע תורות און משָלים זענען טיפע, ער האט געצויגן צו זיך מיט די יארן, הונדערטער חסידים.<ref>זעט אין ספר "כוכבי אור" פון ר' אברהם ב"ר נחמן חלק שיחות וסיפורים אז אינעם לעצטן יאר פאר זיין הסתלקות זענען געקומען צו אים אויף ראש השנה טויזנט אידן</ref> נאך זיין פטירה האבן זיינע חסידים נישט אויפגענומען קיין רבי כאטש וואס ר' נחמן האט מרמז געווען זאל זיין תלמיד ר' נתן ממשיך זיין פירן נאך אים, ווייל ר' [[נתן מברסלב|נתן]] האט געהאט גרויס אמונה און רעספעקט פאר זיין רבי ר' נחמן, און האט זיך נישט געפילט אלס א [[צדיק הדור]]. פון דאן איז דאס חסידות געווארן באקאנט אלס די '''טויטע חסידים'''.
 
== זיין יוגנט ==
שורה 6:
ווען דער בעל שם טוב איז נפטר געווארן איז זיין הויז אריבער צו זיין טאכטער אדל. זי האט עס געגעבן פאר איר טאכטער פייגא וואס האט דארט געוואוינט מיט איהר מאן, אין דעם הויז איז געבוירן איהר קינד ר' נחמן.
 
אין דעם הויז וואו דער בעל שם טוב האט געוואוינט פלעגן זיך צוזאמען קומען די תלמידים פונעם בעל שם טוב נאך זיין פטירה, ווייל אסאך פון זיי פלעגן זיך קומען משטתחמשתטח זיין אין מעזשביזש אויפן קבר פון בעש"ט, פלעגן זיי איינשטיין אין דעם הויז פון פייגא און ר' שמחה, זיי פלעגן דארט איבערפארציילן וואונדערליכע עבודות ה' פון זייער רבי'ן דער בעש"ט, זיין ליבשאפט צו גאט און זיינע וועגן, דער קליינער נחמן וואס איז געווען גאר יונג האט זיך צוגעהערט צו זייערע רייד, און עס איז אים גוט אריין אין די ביינער, און האט אפגעמאכט ער גייט אים נאכמאכן, ר' נחמן האט שפעטער געזאגט (ליקו"מ ח"א סי' רמ"ח) אז זיין עיקר התעוררות צו עבודת ה' איז געקומען פון די שמועסן.
 
ביי די זעקס יאר האט ער מחליט געווען ער וועט זיך אפשיידן אינגאנצן פון דער וועלט, און האט אנגעהויבן זיין עבודה, ער פלעגט ארבעטן אויף תאוות אכילה, ער האט נישט געוואלט פילן דעם טעם פון עסן האט ער געשלינגען גאנצע שטיקער און נישט געלאזט צוקומען דעם טעם צו זיינע גומען, ביז זיין האלדז איז געשוואלן געווארן.
שורה 32:
גראד נאך זיין בר מצוה האט מען געשריבן תנאים, זיין שווער איז געווען א גרויסער עושר, א באקאנטער חסיד ר' אפרים פון [[הוסיאטין]], הוסיאטין איז געווען איינע פון די דערפער וואס האט באלאנגט צו זיין שווער, אסאך צדיקים פלעגן איינשטיין ביי זיין שווער, אויך דאס ווייב פון ר' אפרים איז געווען זייער א חשובע, ביידע האבן געהאלפן ר' נחמן ער זאל דינען השי"ת אומגעשטערט. די חתונה איז פארגעקומען אין [[מעדווידעווקא]], זיין טאטע און זיין מאמע [[פייגא דאס אייניקל פון בעש"ט|פייגא]] זענען געקומען צו דער חתונה פון מעזשביזש. דערנאך האבן זיי זיך געצויגן צום הויז פון זיין שווער אין הוסיאטין. פון הוסיאטין ביז מעזעבוז איז דא לערך 100 קילאמעטער, דאך פלעגט ר' נחמן זיך שטענדיג אריבער חאפן קיין מעזשבוז צום קבר פון זיין גרויסן זיידן דער בעל שם טוב, אויך פלעגט ער דארט גיין באזוכן זיינע עלטערן.
 
נעבן דעם דארף אויסיאטין געפינט זיך סמילע, דארט ליגט דער צדיק ר' [[ישעיה מיאנובמדינאוויץ]] א תלמיד פון בעל שם טוב, דער מחבר פון דעם וואנדערליכן ספר [[צוואות הריב"ש]], ר' נחמן פלעגט אויך דאן פארן אויף זיין קבר און אים געמאכט א שליח צו זיין זיידעם דעם בעל טוב ער זאל אים פרעגן זאכן, אויך פלעגט ער אים מאכן א שליח צו זיין אנדערע זיידן פון ארץ ישראל ר' נחמן מוראדענקערהאראדענקער.
 
אינעם טאג פון די חתונה פאר די חופה איז ר' נחמן ארויס אין שטעטל, און געזוכט א חבר וואס זאל מיט אים דינען השי"ת, ער האט אנהגעטראפן א יונגער בחור אזוי אלט ווי ער, ער האט געהייסן שמעון. דער ר' [[שמעון תלמיד ר' נחמן מברסלב]], איז געווען זיין ערשטער תלמיד.
שורה 112:
== זיין נסיעה קיין ארץ ישראל ==
 
ר' נחמן איז געפארן קיין ארץ ישראל אין יאָר [[ה'תקנ"ח]], ער איז דאן געווען א יונגערמאן פון זעקס און צוואנציג יאָר, זיין נסיעה קיין ארץ ישראל איז א באזונדערע פרשה, עס איז געווען גאר אינטערעסאנט.
 
זייט ער איז צוריקגעקומען פון ארץ ישראל, וואס איז נישט באוואוסט - וואס עס האט פאסירט אינצווישנ'צייט - האט ער אנגעהויבן זיין מאדנעם דרך, וואס זייט דעמאלטס האט עהם זיין רבי ביז דאן, [[אריה לייב פון שפאלע|דער הייליגער שפאלער זיידע זצוק"ל]] דערווייטערט פון זיך, און עס האט זיך אנגעהויבן דאס [[התנגדות]] קעגן עהם מער און מער.
 
{{הויפט ארטיקל| ר' נחמן'ס נסיעה קיין ארץ ישראל}}
שורה 118 ⟵ 120:
== זלאטיפאלי ==
 
ווען ר' נחמן איז צוריק געקומען פון חמעלניק, פון דער חתונה פון זיין טאכטער איז ער גלייך געפארן קיין [[זלאטיפאלי]], דאס איז א שטעטל אין אוקריינא וואס איז זייער נאנט צו דעם שטעטל [[שפאליע]], עס טיילט אפ צווישן זיי אכט און צוואנציג קילאמעטער, ער איז אנגעקומען פלוצלונג ער האט פאר קיינעם נישט געמאלדן אז ער וויל זיך דארט באזעצן, ער האט דארט געדוגנען א דירה, געווען איז דאס זומער אין יאָר [[תק"ס]]. אבער די שטאט מענטשן האבן אים אויפגענומען זייער בכבוד. אויף [[ראש השנה]] שנת [[ה'תקס"א]] זענען געקומען אסאך חסידים, ווייל ר' נחמן האט זייער געפרעדיגט אז מען זאל קומען צו אים אויף ראש השנה, די שטאט מענטשן האבן פארבעטן ר' נחמן ער זאל קומען דאווענען אין שטאטישע שוהל, ווייל דארט איז דא א ברייט פלאץ, זיי האבן אים איבערגעגעבן אלע כיבודים, אלע בעלי תפלות און בעלי תוקעים אלעס זאל ר' נחמן מיט זיינע חסידים פיהרןפירן, ר' נחמן האט געזאגט אויף ראש השנה די תורה ויתן עוז למלכו וירים קרן משיחו (די הפטורה פון דעם ערשטן טאג ראש השנה), די תורה איז געדרוקט אין [[ליקוטי מוהר"ן]] ח"א סי' ע"ח.
 
אין דעם שטאט זלאטיפאלי האט זיך צופלאקערט א מחלוקה אויף ר' נחמן, נעבן די שטאט איז געווען די שטאט שפאליא, ווי [[אריה לייב פון שפאלע|דער הייליגער שפאליער זיידע]] איז געווען, עס איז געווען עטליכע מעשיות צווישן די צוויי רבי'ס, קודם זענעןאיז זייר' נחמן געווען נאנטעא תלמיד פון חבריםעהם, אבער אזוי ווי ר' נחמן מיטן שפאליער זיידע זענען נישט דורך געקומען, מיטצוליב אסאךזיין זאכןנייע דרך - בפרט אז ר' נחמן האט געזאגט אז ער האט א נייע דרך פונעם זיידן דער הייליגער בעל שם, און אז זייט משה רבינו איז נאכנישט געווען אזא נשמה ווי זיינס, האט זיך צופלאקרט א מחלוקה, גראד נאך סוכות איז [[אריה לייב פון שפאלע|דער הייליגער שפאליער זיידע]] ארום געפארן צו אסאך רבי'ס אין דעם געגענט און האט פארלאנגט זיי זאלן מיט שטיין מיט אים קעגן ר' נחמן, אבער קיין איינער פון דיאנהייב רבי'סהאט פון אוקריינא איזמען נישט מיטגעשטאנעןגעוואלט מיטזיין איםאקעגן, עסווייל ווערטער דערמאנטאיז איןדאך חייגעווען מוהר"ןזייער (סירבי'נס קי"ד)א אזאייניקל, דיאבער גרויסעשפעטער רבייםווען איןזיי יענעזענען צייט האבן זיך געשטעלטאויפגעקומען אויף דיזיין זייטנייע פוןמאדנעם ר' נחמןדרך, זיי האבן נישטאלע דערלאזטרוסישע אז דער שפאליער זיידע זאלרביים זיך קרוגןדערווייטערט מיטפון אים,עהם אזוי שטייט אויך איןממש אנדערעביז ספריםחרם.
עס ווערט דערמאנט אין חיי מוהר"ן (סי' קי"ד) אז די גרויסע רביים אין יענע צייט האבן זיך געשטעלט אויף די זייט פון ר' נחמן, זיי האבן אין אנהייב נישט דערלאזט אז דער הייליגער שפאלער זיידע זאל זיך קריגן מיט אים, אזוי שטייט אויך אין אנדערע ספרים, אבער דאס איז געווען נאר פון אנהייב, און די אויספיר האבן זיינע חסידים באהאלטן, אז אפילו זיין פעטער ר' ברוכ'ל פון מעזיבוש, זיין פעטער, האט שפעטער זיך אפגעטיילט פון עהם.
 
פון די רבי'ס וואס האבן זיך מתחילה געשטעלט אויף די זייט פון ר' נחמן איז געווען דער בעל התניא (אזוי שטייט אין בית רבי), דער בארדיטשובער רב ר' [[לוי יצחק מבארדיטשוב]], ר' יעקב שמשון משיפטובקא דער איידעם פון דעם תולדות יעקב יוסף.
 
אבער אלע אנדערע צדיקים, ווי רבי [[מנחם נחום טווערסקי|נחום]] און זיין זון רבי [[מרדכי טווערסקי]] פון טשערנאביל, רבי מרדכי מנעסכיז, רבי [[צבי אריה פון אליק]], און דער אור המאיר און ר"ר זושא מאניפאלי, און רבי [[אברהם דוב בער אויערבאך (כאמעלניק)|אברהם דוב בער אויערבאך]], רבי אריה לייב מוואלטשיסק, רבי [[אהרן פון טיטיוב]] און אלע זייערע תלמידים, האבן זיך געשטעלט אויף די זייט פונעם [[אריה לייב פון שפאלע|הייליגער שפאליער זיידע]].
אין דעם שטאט זלאטיפאלי האט זיך צופלאקערט א מחלוקה אויף ר' נחמן, נעבן די שטאט איז געווען די שטאט שפאליא, ווי דער שפאליער זיידע איז געווען, עס איז געווען עטליכע מעשיות צווישן די צוויי רבי'ס, קודם זענען זיי געווען נאנטע חברים, אבער אזוי ווי ר' נחמן מיטן שפאליער זיידע זענען נישט דורך געקומען מיט אסאך זאכן האט זיך צופלאקרט א מחלוקה, גראד נאך סוכות איז דער שפאליער זיידע ארום געפארן צו אסאך רבי'ס אין דעם געגענט און האט פארלאנגט זיי זאלן מיט שטיין מיט אים קעגן ר' נחמן, אבער קיין איינער פון די רבי'ס פון אוקריינא איז נישט מיטגעשטאנען מיט אים, עס ווערט דערמאנט אין חיי מוהר"ן (סי' קי"ד) אז די גרויסע רביים אין יענע צייט האבן זיך געשטעלט אויף די זייט פון ר' נחמן, זיי האבן נישט דערלאזט אז דער שפאליער זיידע זאל זיך קרוגן מיט אים, אזוי שטייט אויך אין אנדערע ספרים.
 
פון די רבי'ס וואס האבן זיך גאר שטארק געשטעלט אויף די זייט פון ר' נחמן איז געווען דער בעל התניא (אזוי שטייט אין בית רבי), דער בארדישטשובער רב ר' [[לוי יצחק מבארדיטשוב]], ר' יעקב שמשון משיפטובקא דער איידעם פון דעם תולדות יעקב יוסף. אבער אסאך מענשטן אין דעם שטעטל זלאטיפאלי האבן זיך געשטעלט אויף די זייט פונעם שפאליער זיידע, ר' נחמן האט אין יענע צייט אויסגעארבייט א וועג פאר זיינע תלמידים וויאזוי זיי זאלן זיך דערהאלטן און זיך שטארקן אפילו מען קריגט אויף זיי. אין יענע צייט זענען דערנענטערט געווארן גרויסע תלמידים און ריזין לייבן צו ר' נחמן זיי זענען געווארן זיינע חסידים ווי די קינדער פון טירהוויצער מגיד, ר' [[יצחק דער איידם פון טיהרוויצער מגיד]], ר' [[יצחק אייזיק דער תלמיד פון ר' נחמן מברסלב]], און נאך.
 
עס זענען געגאנגען און געקומען בריוובריוון פון די גרויסע רביים אין אוקריינא, אויף די זייט פון ר' נחמן פוןווי ר' [[גדליה מליניץ]], ר' [[ברוך ממזעבוז]], ר' [[אברהם מקאליסק]] פון ארץ ישראל, בנוגע דעם התנגדות, וואס איז געווארן א שארפע מחלוקת קעגן ר' נחמן.
 
* '''מחלוקת אויף א מענטש איז אים א טובה'''
ר' נחמן האט דאן געשטארקט זיינע חסידים און האט צו זיין געזאגט, איך מוז זיצן דא אין זלאטיפאלי צו פארעכטן די עבירה פון [[ירבעם בן נבט]], איךאיר זאלט וויסן אז עס איז מיר א גוטע זאך ווען מען קריגט אויף מיר, ווייל עס שטייט אין גמרא אז קרוגעריי איז אזוי ווי וואסער (סנהדרין ז.), אזוי ווי וואסער הייבט אויף א זאך, אזוי מחלוקת הייבט מיך אויף, און אזוי ווי איך ווער דערהויבן יעדן מינוט ווייל איך גיי פון א מעלה צום צווייטן יעדע רגע, דעריבער וויל איך מחלוקת צו ווערן דערהויבן דערמיט, איך זאלט וויסן אז איך קען מאכן שלום מיט מיינע שונאים אין איין מינוט קיינער וועט נישט קרוגע אויף מיר, אבער איהר זאלט וויסן עס איז דא מדריגות און מעלות וואס קומט ארויס דוקוא דורך מחלוקת, ווען יענער קריגט איז עס א טובה פאר מיר, א מענטש איז ווי א ביימל ווי עס שטייט כי האדם עץ השדה, ווי מער וואסער מען גיסט אויפן ביימל אלס בעסער וואקסט עס, ווי מער מחלוקת מען קרוגיטקריגט אויף מיר אלס בעסער וואקס איך, עס זענען געווען צדיקים וואס האבן פרויבירט צו מאכן שלום צווישן זיי, אבער אייביג איז צוריק געווארן די מחלוקת.
 
ער האט געשריבן אין זיינע ספרים, אז די וואס גייען אקעגן עהם זענען פון די סיטרא אחרא רחמנא ליצלן.
ר' נחמן האט דאן געשטארקט זיינע חסידים און האט צו זיין געזאגט, איך מוז זיצן דא אין זלאטיפאלי צו פארעכטן די עבירה פון [[ירבעם בן נבט]], איך זאלט וויסן אז עס איז מיר א גוטע זאך ווען מען קריגט אויף מיר, ווייל עס שטייט אין גמרא אז קרוגעריי איז אזוי ווי וואסער (סנהדרין ז.), אזוי ווי וואסער הייבט אויף א זאך, אזוי מחלוקת הייבט מיך אויף, און אזוי ווי איך ווער דערהויבן יעדן מינוט ווייל איך גיי פון א מעלה צום צווייטן יעדע רגע, דעריבער וויל איך מחלוקת צו ווערן דערהויבן דערמיט, איך זאלט וויסן אז איך קען מאכן שלום מיט מיינע שונאים אין איין מינוט קיינער וועט נישט קרוגע אויף מיר, אבער איהר זאלט וויסן עס איז דא מדריגות און מעלות וואס קומט ארויס דוקוא דורך מחלוקת, ווען יענער קריגט איז עס א טובה פאר מיר, א מענטש איז ווי א ביימל ווי עס שטייט כי האדם עץ השדה, ווי מער וואסער מען גיסט אויפן ביימל אלס בעסער וואקסט עס, ווי מער מחלוקת מען קרוגיט אויף מיר אלס בעסער וואקס איך, עס זענען געווען צדיקים וואס האבן פרויבירט צו מאכן שלום צווישן זיי, אבער אייביג איז צוריק געווארן די מחלוקת.
 
ר' נחמן רעדט אסאך ארום אין זיינע ספרים וואס פאר א גוטע זאך עס קומט ארויס אויף א מענטש ווען מען קרוגט אויף אים, ספעציעל ווען מען פארשעמט אים און ער ענטפערט נישט צוריק, ער לאזט יענעם זיין גרעגעט און זיך קריגן, ער רופט עס אהן "שישמע בזיונו ידום וישתוק" (ח"א סי' ו') מען הערט ווי מען קרוגט אויף אים מען פארשעמט אים און ער שווייגט, אין א פלאץ זאגט ער מען זאל זיין ווי דער ערד, ונפשי כעפר לכל תהיה, אזוי ווי דער ערד מען טרעט אויף אים מען פארשעמט אים, דאך גוט זיך ארויס גוטע זיסע עסן פארן מענשט אזוי דארף יעדער נאכגעבן זיינע מתנגדים.
שורה 136 ⟵ 144:
אין זלאטיפאלי אין יאר תקס"א שבועות האט ר' נחמן געזאגט די וואונדערליכע תורה וואס איז געדרוקט אין זיין ספר [[ליקוטי מוהר"ן]] ח"א סי' ד', און האט אויך פארציילט א אינטערעסאנטע מעשה וואס האט א שייכות צום ענין פון זאגן ווידוי דברים פארן צדיק וואו עס שטייט און סוף פונעם ספר [[חיי מוהר"ן]]. פון דאן און ווייטער פלעגן אסאך ברסלעבער חסידים זאגן ווידוי און פארציילן זייערע עבירות פאר ר' נחמן, ר' נחמן האט זיי געגעבן תיקונים און זיי געזאגט פונקטליך וויאזוי יעדער עקסעטר זאל זיך פיהרן לויט זיינע עבירות און שלעכטע מעשים, די וועלט האט דאן אנגעהובין צו רופן די ברעסלע חסידים '''"די וויודי'ניקעס"''', און אין יענע צייט און דורך די הנהגה פון זאגן ווידוי פאר ר' נחמן איז דערנענטערעט געווארן צו אים נאך א תלמיד ר' [[יצחק דער איידעם פון טירהוויצער מגיד]].
 
אין דער צייט וואס ר' נחמן איז געווען אין זלאטיפאלי האט ער געזאגט ראש השנה שנת [[ה'תקס"ב]] די תורה אין ליקוטי מוהר"ן ח"א סי' ל"ה, סוכות האט ער געזאגט ח"א סי' ל"ג, שבט האט ער געזאגט ח"א סי' ל"ח. נאך פסח האט ער מגלה געווען די וואונדערליכע מעשה פון דעם ברויט און פונעם פאנצער וואס דערין איז מרומז דעם ענין פון זיין [[תיקון הכללי]], די מעשה פונעם פאנצער איז נישט געדרוקט וויבאלד ר' נחמן האט דאן געזאגט אז מען זאל עס נישט פארציילן, אינעם לעצטען דור איז עס געדרוקט געווארן אין שו"ת [[אשר בנחל]], וואס ווי באקאנט איז רוב זאכן וואס שטייט אין [[אשר בנחל]] אן קיין שום מקור בכלל.
 
סוף פון יאר [[ה'תקס"ב]] איז ר' נחמן ארויס פון זלאטיפאלי, ער האט דאן געזאגט אזוי: "דא אין שטאט זאלטיפולי האב איך געליטן צוויי מאל גיהנם, ווייל רשעים זענען אין גיהנם צוועלף חדשים (עדיות) און איך האב דא געליטן פיר און צוואנציג חדשים, ביז היינט איז געווען בדד ישב מחוץ למחנה מושבו, היינט קום איך אריין, אצינד הייבט אן השי"ת גוט טון מיט מיר".
שורה 143 ⟵ 151:
 
== ברסלב ==
דער צדיק ר' [[ברוך ממזעבוז]] איז געווען א פעטער פון ר' נחמן, עס האט אים זייער וויי געטוהן פאר וואס מען רודפ'ט זיין שוועסערשוועסטער קינד ר' נחמן, האט ער געשריבן בריוו צו די רייכע לייט פון ברסלבברעסלאוו, [[אברהם פייעס]] און [[משה חינקיס]], און זיי פארגעשלאגן זיי זאלן רופען צו זיך אין זייער שטאט דעם צדיק ר' נחמן, זיי זענען ארובער געגאנגען צו ר' נחמן און אים פארבעטן צו קומען וואוינען קיין ברסלב, [[משה חינקיס]] האט צוגעזאגט צו געבן פאר ר' נחמן יעדער וואך א רענדל, אזוי איז טאקע געווען ר' נחמן האט זיך געצויגן פון זלאטיפאלי קיין [[בראסלעוו|ברסלב]].
 
דער צדיק ר' [[ברוך ממזעבוז]] איז געווען א פעטער פון ר' נחמן, עס האט אים זייער וויי געטוהן פאר וואס מען רודפ'ט זיין שוועסער קינד ר' נחמן, האט ער געשריבן בריוו צו די רייכע לייט פון ברסלב, [[אברהם פייעס]] און [[משה חינקיס]], און זיי פארגעשלאגן זיי זאלן רופען צו זיך אין זייער שטאט דעם צדיק ר' נחמן, זיי זענען ארובער געגאנגען צו ר' נחמן און אים פארבעטן צו קומען וואוינען קיין ברסלב, [[משה חינקיס]] האט צוגעזאגט צו געבן פאר ר' נחמן יעדער וואך א רענדל, אזוי איז טאקע געווען ר' נחמן האט זיך געצויגן פון זלאטיפאלי קיין [[בראסלעוו|ברסלב]].
 
אין יאר [[ה'תקס"ב]] האט ער זיך געצויגן קיין [[בראסלעוו]]. דארט האט ער דערקלערט - היינט האבן מיר געפלאנצן דעם נאמען פון ברסלב'ער חסידים.
שורה 150 ⟵ 157:
== אומאן ==
 
אין [[תק"ע]] האט אויסגעבראכן א פייער און חרוב געמאכט ר' נחמן'ס הויז. אידן אין [[אומאן]] האבן אים געלאדענט צו קומען דארט וואוינען, ער האט דאך געליטן פון אסאך זאכן, ער איז פיזיש געווען זייער שוואך, און גייסטיש האט ער אויך נישט אויסגעהאלטן צו לאנג, און נישט לאנג דערנאך זייענדיג בלויז 38 יאר אלט, איז ער דארט נסתלק געווארן זייענדיג שווער קראנק. מען האט אים באערדיגט אין אומאן.
 
דאס פונקטליכע ארט ווי מ'האט עהם באערדיגט, איז אין א קאנטראווערסיע, דאס הייסט אז ער ליגט טאקע אין אומאן, אבער אויף א אנדערע ארט וואס איז אנגענומען ביז היינט.
אומאן איז נישט געווען קיין שטאט פון זיינע חסידים, ממילא האט מען יארן לאנג נישט געקענט בויען דארט א נארמאלע מציבה, און שפעטער איז ארויסגעקומען די טעות, אז מ'האט געבויעט א אוהל אויף א אנדערען ארט.
 
== זיין דרך ==
 
* '''זיין וועג מיט זיינע חסידים'''
ר' נחמן איז געווען א אייגענארטיגע רבי, אנדערש ווי אנדערע רביים אין זיינער צייט, ער האט געזאגט, אז באמת איז נישט געווען און וועט נישט זיין אזויווי עהם ביז משיח וועט קומען, איינע פון די זאכן איז געווען אז ער פלעגט ארום רעדן זייער אסאך פון עבודת ה', וויאזוי צו דינען השי"ת, וויאזוי אנטלויפן פון דער וועלט, און אז עס איז נישט דא קיין אנדער תכלית נאר עבודת ה', חוץ דעם איז אלעס נארישקייטן, הבל הבלים, דערמיט האט ער ארייןגעצויגן אין זיינע חסידים א פייער און א גלוסטעניש צו השי"ת מען זאל אלעס אפלאזן נאר נאכלויפן דעם אייבערשטן.
 
ווען איינער פון זיינע תלמידים איז געקומען און געבעטן דעם רבי'ן זאל מתפלל זיין פאר אים אויף פרנסה, פלעגט ר' נחמן זאגן: איך ווייס נישט ווי איהר האט א הארץ מיט צו מישן מיט אזעלכע זאכן ווי פרנסה, איך בין פארנומען מיט זייער וויכטיגע זאכן, ווייל ביי אייך אין הארץ איז א מדבר שממה, עס איז דארט וויסט די שכינה און דער קדושה איז נישט דארט, איך פלאג זיך איך טרעפ וועגן וויאזוי צו גרייטן אייערע מוחות און אייערע הערצער עס זאל דארט ווערן א וואונג פאר די שכינה, וויפיל דארף איך זיך פלאגן דערצו, און איהר קומט מיך פארדרייען די קאפ מיט די זאכן ?.
שורה 174 ⟵ 184:
 
עס איז אנגענומען צווישן די ברסלבער חסידים, אז ר' נחמן האט משיג געווען דעם ענין פון קומען צו אים אויף ראש השנה, אין יאָר [[ה'תקנ"ח]], ווען ער איז אנגעקומען אויף חיפה אין ארץ ישראל, געווען איז דאס פונקט ערב ראש השנה, אין די ערשטע מעריב אין ארץ ישראל האט ער געדאוונעט ראש השנה.
 
== זיין הסתלקות ==
 
 
== זיינע אינטרעסאנטע נסיעות ==
 
 
== זיין הויזגעזינט ==
שורה 186 ⟵ 190:
שנת [[ה'תקמ"ז]] ניין יאָר נאך דער חתונה איז אים געבוירן געווארן זיין עלטסע טאכטער [[אדל די טאכטער פון ר' נחמן מברסלב|אדל]], זי האט געהייסן אדל נאך איר באבע, די מאמע פון [[פייגא דאס אייניקל פון בעש"ט|פייגא]]. אין יאָר [[ה'תק"ן]] איז געבוירן געווארן זיין צווייטע טאכטער [[שרה די טאכטער פון ר' נחמן מברסלב|שרה]]. אין יאָר [[ה'תקנ"א]] איז געבוירן געווארן זיין דריטע טאכטער [[מרים די טאכטער פון ר' נחמן מברסלב|מרים]]. עס איז וואס זאגן אז זי האט געהייסן מרים נאך איר באבע (איר מאמעס מאמע וואס האט געהייסן מרים).{{הערה|''פעולות הצדיק'' אות קכ"ב}} נאכדעם איז געבוירן פייגא, אבער זי איז אוועק יונגערהייט. זיין יונגסטע טאכטער איז געווען [[חיה די טאכטער פון ר' נחמן מברסלב|חיה]].
 
זיינע צוויי פון זיינע זין שלמה אפרים און יעקב זענען אוועק יונגערהייט.<ref>'''יצחק אלפסי''' ''תורת החסידות'' (דף 44) מוסד הרב קוק, ירושלים, תשס"ז</ref>
 
== זיינע תלמידים ==
[[דוב חיה'לעס]], [[שמעון תלמיד ר' נחמן מברסלב]], [[יקותיאל לאנדא מטירהאוויצא]], ר' [[יודל ממעדווידעווקא]], ר' [[שמואל אייזיק דאשיעווער]], ר' נפתלי מנעמרוב, ר' יצחק מחארשיוואטע, ר' אהרן דער רב פון ברסלב, ר' צבי מטשעהרין א שוואגער פון ר נחמן, ר' [[יחיאל ב"ר שמחה]] א ברודער פון רבי נחמן, ר' גרשון איינקיל פון טירהאוויצער מגיד, ר' יצחק איידעם פון טירהרוויצער מגיד, ר' ליפא מנעמרוב, ר' נתנאל פון [[טעפליק]], ר' דוב פון [[טשעהרין]], ר' שמואל אייזיק ממדעווידעווקא, ר' יצחק אייזיק, ר' חייקיל חזן,.
 
זיינע קינדער - זון און טעכטער, האבן נישט געוואלט האבן קיין שייכות מיט עהם, אזוי אז עס זענען נישט געבליבן קיין ממשיך דרך פון זיין משפחה בכלל.
 
זיי האבן זיך אונטערגעווארפן אונטער די הנהגה פון אנדערע רוסישע רביים, ר' אהרן פון טשערנאבל, רבי [[אברהם דוב בער אויערבאך (כאמעלניק)|אברהם דוב בער אויערבאך]], רבי אריה לייב מוואלטשיסק, וואס האבן זיך אפילו משדך געווען מיט זיינע אייניקלעך.
 
== זיין געבונדענקייט מיט זיינע תלמידים ==
 
 
== דאס געבונדענקייט פון די תלמידים צו אים ==
 
== זיין נאנטקייט מיט צדיקים פון זיין דור ==
 
* '''ר' [[יעקב יוסף פון פולנאה]], דער בעל התולדות'''
ווען ר' נחמן איז געווען א קינד פון פיר - פינף יאר, זענען געווען ביי אים אין שטוב עטליכע צדיקים תלמידים פון בעל שם טוב, פון דארט זענען זיי געפארן צום תולדות, ער האט געוואלט מיטפארן מיט זיי זען דעם תולדות, זיי האבן נישט געוואלט אים מיטנעמען וויבאלד ער איז געווען א קינד, זיי האבן געפרעגט ווער וועט האבן אויף אים א השגחה?, אבער דער ווילן פון דעם קליין קינד איז געווען שטארק ווי אייזן, ער האט נישט נאכגעלאזט און געמוטשעט מען זאל אים יא נעמען, זענדיג אז עס וועט נישט גיין מיט גוטן, האט דער קליינער נחמן ארייגעלייגט זיין פיסל אינעם ראד פונעם וואגן וואו די צדיקים זענען געזעסן און געזאגט ער וועט זיך נישט רירן פון דאנען ביז מען וועט אים מיטנעמען. צווישן די צדיקים איז געווען הצדיק ר' [[חיים קראסנער]] און האט געזען דאס עקשנות פונעם קינד, האט ער דאס זייער באוואונדערט, און האט געזאגט איך נעם זיך אונטער האלטן א אויג אויפן קליינעם, און האט אים מיטגענומען.
 
דאן איז ער נאך געווען פארן אויסברוך, קומענדיג פון ארץ ישראל.
 
ר' נחמן האט שפעטער מחזיק טובה געווען פאר דעם צדיק ר' חיים, אז צוליב אים האט ער זוכה געווען צו זען דעם [[יעקב יוסף פון פולנאה|תולדות יעקב יוסף]].
שורה 208 ⟵ 209:
 
* '''רבי [[שניאור זלמן פון לאדי]], דער בעל התניא
 
* '''רבי [[מנחם נחום טווערסקי|נחום]] און זיין זון רבי [[מרדכי טווערסקי]] פון טשערנאביל
 
* '''רבי מרדכי מנעסכיז
 
* '''רבי [[צבי אריה פון אליק]]
 
* '''רבי אברהם קאליסקער, זעה אויבן ביי זיין נסיעה קיין ארץ ישראל.
 
* '''רבי [[ברוך פון מעזשביזש]]
 
* '''רבי [[אברהם דוב בער אויערבאך (כמעלניק)|אברהם דוב בער אויערבאך]] (אויך זיין מחותן)
 
* '''רבי אריה לייב מוואלטשיסק (אויך זיין מחותן)
 
* '''רבי [[אהרן פון טיטיוב]]
 
* '''ר' גדליה מליניץ
שורה 231 ⟵ 220:
* '''רבי יעקב שמשון פון [[שעפעטיווקע]]
 
== שארפע קעגנערשאפט ==
== מחלוקת ==
מחלוקתקעגנערשאפט אויף ברעסלעווער חסידים איז געווען אלע דורות, ביי די ברעסלעווער זענען דא ספעציעלע תורות און מאמרים צוליב מחלוקת, עס איז ממש א חלק פון זייער חסידות, אז מען קריגט אויף זיי און זיי לעבן איבער. עס ווערט פארציילט אז בשעת דעם ברית פון ר' נחמן איז אנוועזנד געווען זיין פעטער ר' [[ברוך מעזשביזשער]], האט אים זיין שוועסטער [[פייגא דאס אייניקל פון בעש"ט|פייגא]] די מאמע פון ר' נחמן געבעטן וואונטש אן מען זאל נישט קריגן אויף אים, האט ר' ברוך געזאגט פייגעלע דאס קען נישט זיין, עס איז פאר פאלןפארפאלן מען מוז קריגן אויף אים.
 
דער הייליגער [[אריה לייב פון שפאלע|שפאלער זיידע]] וואס ר' נחמן איז געווען זיין תלמיד בעפאר,האט געפירט קעגן ר' נחמן א פייערדיגער מערכה, און פראבירט צו פועל'ן ביי אנדערע צדיקים אז זיי זאלן אויף אים לייגן א חרם. און ר' נחמן האט געשריבן אויפן [[אריה לייב פון שפאלע|הייליגן שפאלער זיידע]], אז ער איז נישט קיין ערליכער.
 
דער [[לוי יצחק בערדיטשעווער|בערדיטשאווער רב]] האט עס אבער נישט צוגעלאזט און שטענדיג זיך אנגענומען פאר ר' נחמן'ען. שפעטער האט זיין פעטער ר' ברוכ'ל מעזשביזשער אויך געשטאנען קעגן עהם, ווען ער האט דערשמעקט זיין נייעם דרך, אנדערש פונעם זיידן דער בעל שם טוב.
 
===ריכטיגע סיבה פון התנגדות===
==ברסלב היינט ==
די ריכטיגע סיבה פארוואס די גרעסטע צדיקים פון אוקריינא - ווי ר' נחמן איז אויפגעקומען מיט זיין נייע דרך - זענען געווען ממש פייער אקעגן עהם און בעיקר אקעגן זיין נייע דרך, איז יארן לאנג דערשטיקט געווארן, פון פארציילט ווערן, און די ברעסלעווע חסידים פלעגן - אזויווי ר' נחמן אליינס - זאגן אייגענע טעמים לטובתם.
 
וואס איז זיכער, אז אפילו היינט, זענען היבש גרויסע הויפן, זייער שארף קעגן דעם ברעסלאווער דרך, און זענען לחלוטין אפגעטיילט דערפון. צווישן די באקאנטע הויפן וואס שטייען ווייט פון דעם דרך, זענען [[סלאנים]], [[בעלזא]], [[קלויזנבורג]], [[טאהש]], [[טשערנאבל]] - וואס אין דעם איז נכלל [[ראכמסטריווקא]] און [[סקווירא]], [[וויזשניץ]], און נאך. די אונגארישע און פוילישע הויפן, האבן זיי נישט געקענט פון דער נאנט, און בכלל האט מען נישט גערעדט דערפון, האבן זיי זיך נישט ארויסגעשטעלט שארף.
 
==ברסלב היינט ==
ס'געווען הרב שיק פון יבניאל, אבער ער איז נפטר געווארן.
== זיינע ספרים ==
זעה [[ליקוטי מוהר"ן]] [[S:סיפורי מעשיות|סיפורי מעשיות]]
שורה 248 ⟵ 242:
== רעפערענצן==
<references/>
[[קאטעגאריע:התנגדות]]
 
[[קאַטעגאָריע:אייניקלעך פון בעש"ט]]
[[קאַטעגאָריע:רוסישע אדמורי"ם]]