אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "חיים נחמן ביאליק"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
מ רעדאַקטירונגען פֿון 79.182.192.57 צוריקגענומען (רעדן) צו דער לעצטער ווערסיע פֿון פוילישער
אין תקציר עריכה
שורה 2:
[[טעקע:Hayyim Nahman Bialik 1923.jpg|קליין|250px|חיים נחמן ביאליק אין 1923]]
[[טעקע:Bialik Bldg.jpg|קליין|250px|ביאליקס הויז תל אביב 2015]]
'''חיים נחמן ביאַליק''' ([[י' טבת]] [[ה'תרל"ג]] - [[ווין]] [[כ"א תמוז]] [[ה'תרצ"ד]] ; [[9טן יאנואר]] 1873 - [[4טן יולי]] 1934) איז געוועזןגעווען א [[נאציאנאליזם|נאציאנאלער]] [[דיכטער]]. ער איז געוועזןגעווען א גרויסער [[שרייבער]], [[רעדאקטאר]], און א [[איבערזעצער]], וואסוואָס האטהאָט א סך משפיע געווען אויף דידער ישראלישעישראלישער [[קולטור]]. גרויסע [[קאמפאזיטאר|קאָמפאזיטאָר]]ן (ווי [[מיקי גבריאלוב]] און [[נורית הירש]]) האבןהאָבן געמאכט פון א גרויסערגרויסן טייל פון זיינעזײַנע [[דיכטונג]]ען [[מעלאדיע]]ס.
 
== ביאגראפיעביאָגראפיע ==
ביאליק איז געבוירן געווארןגעוואָרן אין ראדי בייבײַ [[זשיטאמיר|זשיטאָמיר]] אין [[וואהלין|וואָלין]], (היינטהײַנט [[אוקראינע]]) י' טבת תרל"ג.
אין זייןזײַן יוגנט האטהאָט ער געלערנט אין [[וואלאזשין|וואלאזשינערוואָלאָזשינער]] [[ישיבה]] אונטער דעם [[נצי"ב]]. דארטדאָרט האטהאָט ער געשריבןאָנגעשריבן די [[פאעזיע|פאָעמע]] "אל הצפור" אין יאריאָר [[ה'תרנ"א]] (1891). אין זיינעזײַנע שפעטערעשפּעטערע יארןיאָרן, בייבײַ די צייטןצײַטן פון די [[משכיל]]ים האטהאָט ער [[חוזר בשאלה|פארלאזטפארלאָזט]] די [[יידישקייט]]. אין זייןזײַן [[דיכטונג|פּאָעמע]] "על השחיטה" (וואסוואָס באשרייבטבאשרײַבט [[קעשענעוו פאגראם|קעשענעוו פאָגראָם]]) שרייבטשרײַבט ער זייער שארף:
 
* וְאִם יֶשׁ-צֶדֶק – יוֹפַע מִיָּד! (אויב איז דאדאָ אויף דער וועלט גערעכטיקייט, זאלזאָל דאסעס דערשיינעןדערשײַנען באלד!)
* אַךְ אִם-אַחֲרֵי הִשָּׁמְדִי מִתַּחַת רָקִיעַ
* הַצֶּדֶק יוֹפִיעַ – (אבעראָבער אויב די גערעכטיקייט וועט דערשיינעןדערשײַנען נאךנאָך מייןמײַן שטארבן)
* יְמֻגַּר-נָא כִסְאוֹ לָעַד! (זאלזאָל פארלענדן ווערן דער צדק אויף אייביק!)
 
א שטיק צייטצאָט האטהאָט ער געוואוינטגעוווינט אין [[בערלין]], וואווווּ האטהאָט אנטיילאָנטייל גענומען אין א געמיינדע פון יידישע שרייבערשרײַבער און פארלעגער ווי [[שמואל יוסף עגנון]], [[שמעון דובנאוו]], [[ישראל איזידאר עליאשעוו]], [[אורי צבי גרינבערג]], [[יעקב קלאצקין]] (גרינדער פון "אשכול" פארלאג אין בערלין), [[משה קולבאק]], [[שאול טשערניכאווסקי]].
 
אין יאריאָר [[ה'תרס"ט]] (1909), בייבײַ [[די צווייטע עליה|דער צווייטער עליה]], איז ער געקומען צום ערשטנסערשטן מאָל אין [[ארץ ישראל]], אבעראָבער נארנאָר פון [[ה'תרפ"ד]] האטהאָט ער זיך באזעצט וווינען אין [[תל אביב]].
 
 
ער איז געווען א גרויסער פארפאסער פון עטליכעעטלעכע ביכער, אויך א גרויסער שרייבערשרײַבער אין די לשוןלשון–קודשדיקע קודש'דיגע צייטונעןצײַטונען פון די משכיליםמשכּילים פון פוילןפּוילן און ליטע ווי דער הלבנון, הצופה,. ער פלעגט זייער אסאךא שפעטןסך שפּעטן פון די פרומע אידןיידן, ער האָט זיי געהאסט און האט געהאלטן אז זיי זענעןזײַנען שולדיגשולדיק אין אלץ שלעכטץשלעכטס, ספעציעלבאזונדערס האטהאָט ער געהאט גרויסע מיינונג דיפערענצען מיט די חסידי'שע אידןיידן, פרומע אידןיידן פלעגן זיך דערווייטערןדערווײַטערן פון זיינעזײַנע ארטיקלען.
 
ביאליק איז נפטר געווארןגעוואָרן אין ווין, כ"א תמוז תרצ"ד.
 
* א טייל פון זיינעזײַנע לידער געשריבענע אריגינעלאָריגינעל אויף יידיש [http://www.freewebs.com/kerbale/index.htm קאןקאָן מען לייענען אויפן אינטערנעט]
 
== װעבלינקען ==