אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "בערני סאנדערס"

[[טעקע:Bernie Sanders.jpg|קליין|אפיציעלע סענאט בילד פון בערני סאנדערססאַנדערס]]

'''בערנאַרד "בערני" סאַנדערס''' ({{שפראך-en|Bernie Sanders}}; געב'געב׳ דעם 8טן סעפטעבמערסעפּטעבמער, 1941) איז אןאַן אמעריקאנעראַמעריקאַַנער פאליטיקערפּאָליטיקער און אאַ סענאטארסענאַטאָר פון [[ווערמאנטווערמאָנט]], פון דער [[דעמאקראטישע פארטייפאַרטיי|דעמאקראטישערדעמאָקראַטישער פארטייפּאַרטיי]]. ער קאנדידירטקאַנדידירט זיך פארפאַר [[פרעזידענטפּרעזידענט פון די פאראייניגטעפאַראייניקטע שטאטןשטאַטן]] אין 2016 וואלןוואַלן.

בערנארדבערנאַרד סאנדערססאַנדערס איז געבוירן געווארןגעוואָרן דעם 8טן סעפטעמבערסעפּטעמבער 1941 אין ברוקלין ניו יארקיאָרק צו אלי און דאראטידאָראָטי סאנדערססאַנדערס. זיין טאטעטאַטע איז געווען אאַ אידישער אימיגראנטאימיגראַנט פון אאַ קליין שטעטל [[סלאפניצעסלאָפּניצע]] אין דרום [[פוילןפּוילן]] וואסוואָס האטהאָט צוזאמעןצוזאַמען מיט זיין ברודער אימיגרירט קיין אמעריקעאַמעריקע אין 1921. זיין מאמעמאַמע (געבוירן גלאסבערגגלאַסבערג) איז געבוירן געווארןגעוואָרן אין ניו יארקיאָרק צו אידישע אימיגראנטןאימיגראַנטן פון פוילן און [[רוסלאנדרוסלאַנד]]. בערני איז אויפגעוואקסןאויפגעוואַקסן אין מידוואד[[מידוואוד]], [[ברוקלין]]: די משפּחה, די עלטערן און צוויי זין, האטהאָט געוואוינט אין אאַ דירה אויף 1525 E 26th St. בערני האטהאָט זיך געלערנט אין אאַ מלוכישער שולע און נאכמיטאגסנאָכמיטאָגס פלעגט ער באזוכעןבאַזוכען אאַ יידישע שולע.

סאנדערסעססאַנדערסעס עלטערער בורודערברודער לוי (לערי) סאנדערססאַנדערס געבוירן אין 1935, וואוינט זינט 1968 אין ענגלאנד[[ענגלאַנד]], וואו ער איז שפעטערשפּעטער געווארןגעוואָרן אאַ פאליטיקערפּאָליטיקער און אןאַן אקטיוויסטאַקטיוויסט אין דער "גרינער פארטייפּאַרטיי". בערני רימט גארגאָר שטארקשטאַרק זיין עלטערן ברודער און זאגטזאָגט אזאַז ער האטהאָט זיך אסאךאַ סך געלערנט פון אים און אסאךאַ סך פון זיינע אידעעס איז אים צו פארדאנקעןפאַרדאַנקען.

בערנארדסבערנאַרדס אינטערעס אין פאליטיקפּאָליטיק האטהאָט זיך אנגעהויבןאָנגעהויבן אלסאַלס ער איז נאךנאָך געווען יונג. לויט זיינע ווערטער, האטהאָט ער פאפארשטאנעןפאַרשטאַנען די וויכטיגקייטוויכטיקייט פון פאליטיקפּאָליטיק אין גארגאָר אאַ יונגן עלטער, צוגעבניקצוגעבנדיק, אזאַז "אןאַן אומבאקאנטעראומבאַקאַנטער מאןמאַן וואסוואָס האטהאָט געהייסן [[אדאלףאַדאָלף היטלער]] ימ"שימ״ש האטהאָט געוואונען וואלןוואַלן אין 1932. ער האטהאָט געוואונען און 50 מיליאןמיליאָן נפשות, אריינגערעכנטאַריינגערעכנט 6 מיליאןמיליאָן אידן, זיינען אומגעקומען אין דער צווייטער וועלט מלחמה אלסאַלס אאַ פועלפּועל יוצא פון די דאזיקעדאָזיקע וואלןוואַלן. דערפון האבהאָב איך מיר באגריפןבאַגריפן, אלסאַלס גארגאָר אאַ קליין קינד, אזאַז פאליטיקפּאָליטיק איז אינדעראמתן זייער וויכטיגוויכטיק!"

סאנדערססאַנדערס האטהאָט פרי אנערקענטאָנערקענט די עקאנאמישעעקאָנאָמישע [[אומגלייכהייט]] אין דער געזעלשאפטגעזעלשאַפט פון די [[פאראייניקטעפאַראייניקטע שטאטןשטאַטן]] . ווי ער האטהאָט אמאלאַמאָל געזאגטגעזאָגט אין אןאַן אינטערוויו מיט דער [[גארדיאןגאַרדיאַן]] צייטונג, "איך האבהאָב געזען און געפילט די אומרעכט און אומ־יושראומ׳יושר אין דער אמעריקאנישעראַמעריקאַנישער סיסטעם, וואסוואָס דאסדאָס איז טאקעטאַקע געווען די הויפט־אינספיראציעהויפּט־אינספּיראַציע אין מיין פאליטישערפּאָליטישער קאריערעקאַריערע". סאנדערססאַנדערס טענהט, אזאַז איינע פון די וויכטיגסטעוויכטיקסטע השפעותהשפּעות אויף זיין אייגענער פאליטישערפּאָליטישער שיטה האטהאָט געהאטגעהאַט דער אמעריקאנישעראַמעריקאַנישער סאציאליסטישערסאָציאַליסטישער פירער [[יודזשין דעבס]]. אןאַן אנדעראַנדער פאקטארפאַקטאָר איז געווען די פינאנציעלעפינאַנציעלע לאגעלאַגע אין דער משפחהמשפּחה.

בערני האטהאָט שטארקשטאַרק ליב געהאטגעהאַט ספארטספּאָרט און איז געווען שטארקשטאַרק אריינגעצויגןאַריינגעצויגן אין דער אמעריקאנישעראַמעריקאַנישער [[בייסבאלבייסבאָל]] קולטור פון די 50ער יארן,יאָרן. ער פלעגט נאכפאלגןנאָכפאָלגן די דאמלסטיגעדאַמלסטיקע "ברוקלין דאוטשערסדאָדזשערס". <!-- דאָס איז אומפאַרשטענדלעך: סאנדערססאַנדערס איז געווען איינער פון די בעסטע שפילערשפּילער אין דער שולע'ס [[קוישבאלקוישבאָל]] מאנשאפטן און געדינט אלס קאפיטאן פון דער ספארט מאנשאפטן וואו ער האט טאקע שפעטער געוואונען א מייסטערשאפט פון די שטאטן קוישבאל מאנשאפטןקאָמאַנדע. -->

אין 1954 האטהאָט בערניסאַנדערס געפייערטגעפּראַוועט זיין [[בר מצווה]].

זיין שול־בילדונג האטהאָט סאנדערססאַנדערס ממשיך געווען אין דער [[דזשיימס מעדיסאןמעדיסאָן שולע]] אין ברוקלין און איז שפעטערשפּעטער געגאנגעןגעגאַנגען אין [[ברוקלין קאלעדזשקאָלעדזש]] פארפאַר איין יאריאָר. דערנאךדערנאָך האטהאָט ער שטודירט אין [[אוניווערסיטעט פון שיקאגאשיקאַגאָ]], וואסוואָס ער האטהאָט פארענדיגטפאַרענדיקט אלסאַלס [[באַקאַלאַווער]] אין פאליטישעפּאָליטישע וויסענשאפטעןוויסנשאַפטן. בשעת זיין שטודיאום האטהאָט סאנדערססאַנדערס זיך אנגעשלאסןאָנגעשלאָסן אין דער יוגנטלעכער סאציאליסטישערסאָציאַליסטישער ליגע און איז געווען אקטיוואַקטיוו אין "ציווילע רעכט" באוועגונגבאַוועגונג. ער איז אויך געווען אאַ מיטגליד פון דער Student Nonviolent Coordinating Committee. זייענדיגזייענדיק אין קאלעדזשקאָלעדזש האטהאָט סאנדערססאַנדערס אנגעפירטאָנגעפירט און ארגאניזירטאָרגאַניזירט פראטעסטןפּראָטעסטן און איז געווארןגעוואָרן אאַ מיטגליד פון די Young People's Socialist League, ווי אויך איז ער געווען שטארקשטאַרק אריינגעטוןאַריינגעטאָן אין ארגענייזןאָרגאַניזירן פראטעסטעןפּראָטעסטן פארפאַר דידער Congress of Racial Equality וואסוואָס האטהאָט באקעמפטגעקעמפט פאַר ציווילע רעכטןרעכט פארפון דידער שווארצעשוואַרצער באפעלקערונגבאַפעלקערונג. אוןאין דייאַנואַר דעמאלסטדיגע1962 סעגרעגאציע.האָט איןסאַנדערס 1963מאָביליזירט האטאון עראָנגעפירט אנטיילאַ גענומעןפּראָטעסט איןקעגן דיסעגרעגאַציע מארשאויפן איןקאַמפּוס וואשינגטאןפון פארשיקאַגער דשאבסאוניווערסיטעט. אוןאין פרידאם1963 וויהאָט ד"רער מארטיןצווישן לוטעראַנדערע קינדאָנטייל דזושניארגענומען האטאינעם געהאלטן"[[מאַרש דיאויף באוואוסטעוואַשינגטאָן "איךפאַר האבשטעלעס אאון טרויםפרייהייט]]" רעדע.