אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מהר"ל פון פראג"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
שורה 1:
רבי '''יהודה ליוואי''', באקאנט אלס דער '''מהר"ל פון פראג''' אדער '''דער הויכער רעב לעיב''', (נפטר: [[י"ח אלול]] [[ה'שס"ט]]), איז א באוואוסטער [[רב]] און [[פוסק]], [[מקובל]] און [[פילאזאף]], מחבר ספרים, [[שתדלנות|שתדלן]], [[ראש ישיבה]] און [[פאליטיק]]אנט, וועלכע איז געווען פון די גרעסטע פערזענליכקייטן אין אנהייב תקופה פון די [[אחרונים]] מיט א גרויסע השפעה צווישן די [[יוד]]ן און נישט-יודן צוגלייך.
 
 
[[טעקע:Old Jewish Cemetery, Prague 055.jpg|קליין|לינקס|די מצבה פונעם מהר"ל אינעם אלטן בית החיים אין [[פראג]]]]
 
זיינע [[ספרים]] האבן געהאט א שטארקע השפעה אין די ספרי תורת ה[[חסידות]] וואס איז געגרינדעט געווארן איבער הונדערט יאהר שפעהטער. זיין פערזענליכקייט ווערט אפט פארבינדן מיט די פאנטאזירטע מעשיות איבער דער [[גולם פון פראג]].
 
== ביאגראפיע ==
שורה 13:
ער איז געבוירן אלס דער יונגסטער פון פיער [[ברודער]], אלע פון זיי זענען אויסגעוואקסן בארימטע גאונים.
 
עס איז אנגענומען אז דער מהר"ל האט נישט געלערנט אין א [[ישיבה]], נאר ער אלעס קונה געווען פון זיך אליין מיט התמדה אין די ספרים וואס ער האט געהאט. און ער דערמאנט טאקע נישט אין זיינע ספרים קיינעם ביים נאמען אלס זיין רבי, א זעלטענע זאך פאר א יודישער גאון ומחבראון מחבר ספרים פון די פריערדיגע תקופה.
 
אין עלטער פון צוויי-און-דרייסיג יאהר האט ער [[חתונה]] געהאט צו זיין [[פרוי]] מרת פערל, די טאכטער פונעם גביר רבי שמואל פון פראג באקאנט אלס '''רייך שמעלקע'''.
שורה 28:
 
=== אין פראג ===
אין של"ג האט ער זיך אריבערגעצויגן ווי א פריוואטער מענטש קיין [[פראג]], וואו א גרויסער טייל פון זיין [[פאמיליע]] האט געוואוינט.
 
נאך א קורצע צייט האט ער געגרינדעט א בית מדרש פאר תלמידים אינעם [[קלויז פון פראג]] וואס איז געבויעט געווארן מיט עטליכע יאהר פריער.
שורה 34:
ער האט עס דייקא נישט אנגערופן ישיבה, ווייל ער האט געהאט אן אנדערע דרך הלימוד פון די ארטיגע ישיבות וועלכע האבן מערסטנס עוסק געווען אין [[פלפול]].
 
כאטש דער מהר"ל האט נישט אנגעהאלטן קיין אפיציעלער פאסטן, איז ער געווען אנערקענט אלס איינע פון די חשובע מנהיגים פון די קהילה. ווען דער דעמאלטדיגער פראגער רב רבי [[יצחק בן ישעיה איש מעלינג]] איז נפטר געווארן אין [[י"א אייר]] [[ה'שמ"ג]], האט דער דער מהר"ל איהם אומאפיציעל איבערגענומען. ער האט דאן געהאלטן די דרשות אין די שטאטישע [[אלט ניי שוהל]], וועלכע באלאנגען פארן רב.
 
=== אין פויזן ===
שורה 41:
אין יאהר [[ה'שמ"ח]] איז ער צוריק קיין פראג וואו מען געפינט אז ער האט געהאלטן א שארפע דרשה איבער די [[מחלוקת]] אין שטאט.
 
ער איז דארט געווען ביז [[אייר]] [[ה'שנ"ב]] ווען מען האט אים באשטימט אלס [[הויפט רב]] פון [[פוילן]]. ער איז געבליבן אין פויזן פינעף יאר.
 
[[י"ז אייר]] [[ה'שנ"ז]] טרעפט מען ווידער דעם מהר"ל אין פראג וואו ער איז געקומען צום דריטן און לעצטן מאל יעצט שוין אלס אפיציעלער רב און ראש ישיבה.
שורה 48:
 
== אלס שתדלן ==
איינע פון די זאכן מיט וועלכע דער מהר"ל איז גאר באקאנט איז מיט זיין אקטוויטעטןאקטיוויטעטן צו אפשאפן דעם בלוט בלבול.
 
די אגדהלעגענדע פארציילט אז מיט זיין געבוירן האט ער שוין מצליח געווען צו ראטעווען די ארטיגע יודן פון א [[בלוט בלבול]], אום [[פסח]] ביינאכט ווען מ'איז געגאנגען זוכן א הייבאם.
 
ס'איז דאקומענטירט אז אום חודש [[אדר]] [[ה'שנ"ב]] האט ער זיך געטראפן מיטן קייסער רודאלף דער צווייטער.
שורה 83:
טייל ספרים וואס ער האט נישט באוויזן צו דרוקן, ווי זיין פירוש אויף [[טור]] [[יורה דעה]], חידושים אויף די [[גמרא]] און [[הלכות רב אלפס|רי"ף]], און נאך זענען פארברענט געווארן אין א שריפה אין [[ה'תמ"ט]].
 
* [[אור חדש]], אויף [[פוריםמסכת מגילה]] און [[מגילת אסתר]]
* [[באר הגולה]], דאס איז ווי א צווייטע חלק צום תפארת ישראל. אין דעם ספר שרייבט ער שטארקע קריטיק אויף די השקפות פון רבי [[עזריה מן האדומים]]
* [[גבורת השם]], ביאורים אויף [[פסח]] און [[יציאת מצרים]], זיין צווייטע ספר, געדרוקט איןצוערשט בעילום שם [[קראקעי"ג חשוון]] [[ה'שמ"ב]] אין [[קראקע]]
* [[גור אריה (פראג)|גור אריה]], אויף פירוש [[רש"י]] על ה[[תורה]], דאס איז געווען זיין ערשטע ספר, געדרוקט [[ה'של"ח]] אין פראג
* גור אריה, אויף [[מסכת שבת]], [[מסכת עירובין|עירובין]] און [[מסכת פסחים|פסחים]]
* [[דרך חיים]], אדער '''דרך 'ה'חיים''', אויף [[מסכת אבות]], [[ה'שמ"ט]]
* [[דרשות מהר"ל]] וואס ער האט געזאגט [[שבת הגדול]] און [[שבת שובה]]
* [[הגדולה]]
* [[ההוד]]
שורה 120:
 
 
[[קאטעגאריע:הויפט רבנים]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין אייראפע]]
[[קאַטעגאָריע:אחרונים]]