אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פרום"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 4:
 
 
ביי אידעןאידן באטיטלט מען אזוי די [[מאדערן ארטאדאקס]] אדער [[מזרחי]] אדער [[חרדים]] - דער מעהרמער פרומער חלק פון כלל ישראל - איז א שטרעמונג וואס נעמט אריין אין זיך [[חסידים]], [[ליטוואקעןליטוואק]]עס, און אפילואויך די [[מזרחי]] ביי וועהםוועם [[ישראל]] [[ציוני]]זום איז ביי זיי די וועגווייזער, אלע וואס זאגן אז זיי גייען לויט דער [[מסורה]] און [[הלכה]] פון אידן, קעגן די וואס האלטן נישט די מסורה.
 
אפילו פרייע און טראדיציענאלער [[אידן]]ן וועלן זיך ענדערש אהנקערן צו '''הלכה''' ווי אלע זייערע [[אידיש]]ע פיהרונגעןפירונגען ווי [[יום כיפור]] דאווענען אדער [[בר מצווה]]'ס, לוויות, חתונות ווערן געטועהןגעטון אויף א ארטאדאקסישעןארטאדאקסישן וועג.
 
אין [[ארץ ישראל]] זענען רוב ארטאדאקסישע. [[אמעריקא]] זענען רוב קאנסערוואטיווע, אדער [[רעפארמער]], נישט ארטעדאקסישע,
 
 
== היסטאריע ==
 
'''פרומע''' זענען די ארגינאלע טראדיציענאלע תורה אפהיטענדיגעאפהיטנדיגע אידען נאך פון די צייטן פון װען ג–ט האט אויסגעװעלט כלל ישראל פֿאר זיין פֿאלק זיי האבעןהאבן דורך די יאהרען באפעסטיגט די תורה אין געמאכט
תקנות א.ד.ג. װען נאר עס האט אויסגעפֿעלט צוליב די מאדערניזאציע, אסימילאציע אדער אנדערע סיבות וואס האט זיך געמאכט דורך אויס די יאהרען,יארן.
 
אין די צייטעןצייטן פון [[חת"ם סופר]] ווען די ווינטעןווינטן פון [[השכלה]] און מאדערניזאציע האט געבושעוועט לענגאויס [[אייראפע]] איז '''ארטאדאקסיע''' אנגענימעןאנגענומען געווארעןגעווארן אלץ די אפיציעלער '''שטרעמונג''' אפטיילענדיגאפטיילנדיג גענצליך פון די אנדערע מער אסימלירטעראסימלירטע שטרעמונגען װאס האבעןהאבן געזוכט אװעקצוגיין פון די אויסגעטרויטענע תּורה און הלכה׳דיגע װעגען (לויט געוויסע איז דעמאלטס געשאפעןגעשאפן געווארען דער נאמען ארטאדאקסיעשעארטאדאקסישע אידעןאידן) און די באקאנטע '''סלאגאן''' איז געווארען אדאפטירט "'''חדש אסור מן התורה'''", און אזוי זענען אלע מנהגים, [[ענינים]], געווארען הייליג אויף זיך מוסר נפש זיין אויף דעהםדעם פונקט ווי מצוות עשה'ס דאורייתא'ס,
 
== היינט ==
שורה 23:
די פרומע זענען אויך צוטיילט די מער פרומע ווי פֿון די גאר שטארקע קנאישע לאגערען [[קנאים]] ביז צו די גאר [[מאדערן ארטאדאקס]] וואס װילען ענדערש אריינברענגען דעם סעקיולארער קולטור,
 
די מעהרמער פרומע טענהן אז נאר זיי קענען ווערן אנגעריפעןאנגערופן ארטאדאקסען ווייל זיי ריקעןרוקן זיך נישט אוועק א קוצו של יוד פון אידישקייט.
 
די אנדערע טענה'ן מיר זענען נאך נישט אויסגעשלאסען פון אידישעןאידישן לעבעןלעבן צו ווערן אנגעריפעןאנגערופן רעפארמער.
 
די אייניגקייט איז אז אלע זיכעןזוכן אז זייערע װעגען זאלעןזאלן עכ״פּ נישט זיין אין קעגעזאץ מיט א הלכה'דיגעןדיגן פערספעקטיוו.
 
== די פרומעעפרומע געמיינדע ==
 
 
* [[מאדערן ארטאדאקס]]
* ארטאדאקס
* [[חרדים]]
* [[חרדים לאומיים]]
שורה 39:
* [[חסידים]]
 
== זעהזעט אויך ==
 
* [[זעלביקייט]]
גענומען פֿון "https://yi.wikipedia.org/wiki/פרום"