אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "קאמוניזם"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
שורה 203:
== קאמוניזם אין מזרח אייראפע ==
 
אויסער כינע, האט קאמוניזם אריינגעדרינגן מיט א שטארקייט אין מזרח אייראפע נאך די צווייטע וועלט קריג. די אלע שטעט וועלכע האבן געשפירט דעם קאמוניסטישן טעם זענען געווען יונג און זענען אויסגעקריצט געווארן פון די געוועזענע עסטרייך-אונגארן, דייטשלאנד, רוסלאנד, און אטאמעןאטאמאניש אימפעריעס דורך צענדליגער אפמאכן וועלכע זענען געווען דער רעזולטאט פון די ערשטע וועלט קריג. רוב דערפון האבן געווינען זעלבשטענדיקייט אלס הינקנדיגע דעמאקראטיעס און אלע אויסער טשעכקאסלאוואקיעטשעכאסלאוואקיי זענען אריינגעפאלן אין אינערליכע קאנפליקטן פאר אויטאריטעט.
דורכאויס די צווייטע וועלט קריג האט נאצי-דייטשלאנד איינגענומען די אלע לענדער, רוב דערפון אן א שאס. ביי די ענדע פון די קריג האבן די סאוועטישע כוחות מארשירט פון מזרח און באפרייט די אלע לענדער פון דייטשע קאנטראל מיט די אויסנאם פון יוגאסלאוויע און אלבאניע. נאך די קריג האבן די אליאירטע איינגעשטימט צו געבן סאוועט-רוסלאנד די איינפלוס אויף מזרח אייראפע.
 
די סאוועטן האן באלד אנגעהויבן ארבעטן צו ברענגן קאמוניזם אין די אלע לענדער ווען די מערב וועלט האט פארמאכט די אויגן אלס א דאנק פאר סאוועט-רוסלאנד פאר'ן העלפן דערשטיקן נאצי-דייטשלאנד און ענדיגן די צווייטע וועלט קריג. די סאוויטעןסאוועטן האבן איינגעשטעלט קאמוניסטישע רעגירונגןרעגירונגען אין פוילן, אונגארן, בולגאריע, רומעניע, און טשעכקאסלאוואקיע[[טשעכאסלאוואקיי]]. אין 46' האט דער בריטישער פרעמיער מיניסטער, [[ווינסטאן טשערטשיל|ווינסטאן טשורטשיל]], קריטיקירט די קאמוניסטישע באוועגונג און געלאזט פאלן דעם היסטארישן סטעיטמענטארויסזאג אז אן אייזערנע פירהאנג איז אראפגעפאלן אויפ'ן קאנטינענט. מיט דעם סטעיטמענטארויסזאג איז מזרח און מערב אייראפע אפיציעל אפגעטיילט געווארן פאר די קומענדיגע יארן ווען פון איין זייט האט דעמאקראטיע געבליעט און אויף די אנדערע זייט האט קאמוניזם צוגרינד געלייגט אלעס.
 
ספעציעל איז געטראפן געווארן דייטשלאנד זעלבסט וועלכע איז געווארן צוטיילט אין האלב צווישן די קאמוניסטן און קאפיטאליסטן. אין דער זעלבער צייט וואס מערב דייטשלאנד האט באקומען הילף פון די מערב וועלט און זיך צוריק געשטעלט אויף די פיס מיט א בליענדיגע עקאנאמיע, איז מזרח דייטשלאנד פארבליבן אין ארימקייט און דעפרעסיע און טראנספארטאציע צווישן די צוויי ראיאנען איז געווארן זייער שווער ווען מיליאנען פאמיליעס זענען מיט געוואלד צעטיילט געווארן און האבן זיך מער נישט געקענט טרעפן.
שורה 213:
די איינציגסטע צוויי לענדער וואס זענען אויך געגאנגען אונטער קאמוניזם נישט אונטער די סאוועטישע איינפלוס איז געווען [[יוגאסלאוויע]] און [[אלבאניע]]. די צווי לענדער האבן געהאט אייגענע פראבלעמען וועלכע האבן נישט געקענט געלעזט ווערן נאך דער קריג און ווען די קאמוניסטישע ווינט האט געבלאזן אינעם ראיאן זענען אויך די צוויי לענדער געפאלן קרבנות צו קאמוניזם.
 
צווישן די מזרח אייראפעאישע לענדער זענען בולגאריע, טשעכקאסלאוואקיעטשעכאסלאוואקיי, און מזרח דייטשלאנד געווען די וואס האבן גענוי נאכגעפאלגט און מיטגעשטימט מיט סטאלין ווען רומעניע, אונגארן, און פוילן האבן זיך פרובירט אפטיילן פון די סאוועטישעדעם פאראייןסאוועטן־פאראיין און אדאפטירט רעפארמען אויף א געוויסע פראצענט. אין 55' האבן די סאוועטן געמאכט די ווארשע פאקט אין וועלכע עס איז געגרינדעט געווארן א קאנטער ארגאניזאציע צו [[נאט"א]] דורך די קאמוניסטישע לענדער אין מזרח אייראפע. די איינציגסטע צוויי לענדער וואס האבן נישט אונטערגעשריבן דעם אפמאך זענען געווען יוגאסלאוויע און אלבאניע וועלכע האבן זיך דערנענטערט צו כינע און האבן קיינמאל נישט געלאזט די סאוועטישע כוחות באטרעטן זייער ערד.
 
קאמוניזם אין מזרח אייראפע איז אבער קיינמאל נישט אויפגענומען געווארן אזוי ווארים ווי אין רוסלאנד אדער כינע. פון אנהויב אן האבן רעפארמיסטן פרובירט זיך קעגנשטעלן און זענען אונטערדרוקט געווארן דורך סאוועטישע כוחות. די ערשטע אזעלכע באוועגונגען האבן זיך אנגעהויבן מיט די טויט פון סטאלין און די די-סטאליניזאציע פון קרוטשאוו. אונגארן און פוילן האבן אנגעהויבן פרובירן מאכן שבת פאר זיך אבער די סאוועטןסאווע]]טן האבן דאס צושטערט און עלימינירט אלע וואס זענען געשטאנען אין וועג.
 
ספעציעל איז געווארן א מהומה און טשעכאסלאוואקיי וואו די רעפארמיסטן האבן געמאכט אן איבערקערעניש און די סאוועטישע ארמיי איז אריין אין א פולע אינוואזיע און באזייטיגט דעם רעפארמיסט פירער און איינגעשטעלט א צווייטן וועלכער איז געווען לאיאל צו מאסקווע.
 
קאמוניזם אין מזרח אייראפע האט אנגעהויבן אויסוועפן אין די שפעטע 80'גער יארן ווען גורבאטשאוו איז געווארן פרעזידענט פון רוסלאנד און ער האט פארשפראכן נישט צו נוצן רוסלאנד'ס מיליטער צו האלטן די קליינע לענדער ביי קאמוניזם. דאס האט באלד געפירט צו גרויסע פראטעסטן קעגן קאמוניזם אין פוילן און אין אונגארן וועלכע האבן באוויזן די ערשטע צו באזייטיגן די קאמוניסטישע פארטייען און באפרייען זייערע לענדער פון סאוועט רוסלאנד. דאס איז נאכגעפאלגט געווארן אין טשעכקאסלאוואקיעטשעכאסלאוואקיי וואו די פובליק האט אראפגעברענגט די רעגירונג און באלד דערנאך האט זיך דאס זעלבע אפגעשפילט אין דייטשלאנד וואו דער בערלינער וואנט איז אראפגעקומען און באפרייט מזרח דייטשלאנד פון קאמוניסטישע הערשאפט. באלד דערנאך האט זיך דאס זעלבע אפגעשפילט אין רומעניע וואו די מאסן האבן אומגעברענגט זייער קאמוניסטישער פירער און זיין פרוי און זיך אפגעטיילט פון סאוועט רוסלאנד איבערנאכט און מיט דעם זענען אלע אפמאכן צווישן סאוועט רוסלאנד און מזרח אייראפע צעפאלן און עלימינירט געווארן.
 
אלבאניע און יוגאסלאוויע האבן נאכגעפאלגט צום לעצט ערשט אין 1990. אין אלבאניע איז אלץ געגאנגען געשמירט אבער אין יוגאסלאוויע האט איבער דעם אויסגעבראכן א ציווילע קריג וועלכע האט זיך געשלעפט עטליכע יאר און האט געקאסט דאס לעבן פון הונדערטער טויזנטער מענטשן.