אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "יידישקייט"

 

אנהענגערס פון '''יידישקייט''', צי דער וואס איז געבוירן א '''יידיש קינד''', צי דורך [[גר]]ות, ווערט אנגערופן א '''ייד'''. '''יידן''' ווערן נישט באטראכט בלויז ווי א [[רעליגיע]]זע [[סעקטע]], נאר ווי אן אייגן [[פאלק]], דורך דעם וואס דער אייבערשטער האט זיי אנגערופן אין דער תורה, פאר א פאלק. די '''[[יידישע באפעלקערונג]]''' ווערט געשאצט צו זיין איבער פופצן מיליאן '''יידן''' אויף דער וועלט, א דריטל אין [[ארץ ישראל]], און א דריטל אין די [[פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע]], און א דריטל איבער דער גארער וועלט.

'''יידישקייט''' איז די עלטסטע רעליגיע פון צווישן די דריי גרעסטע [[מאנאטעיזם|מאָנאָטעיסטישע]] רעליגיעס. '''יידישקייט''' מיט אירע פרינציפן און [[עטיקעט]]ין, איז דער פונדאמענט אויף וואס די אנדערע באקאנטע רעליגיעס זענען אוועקגעשטעלט, און אזוי אויך א גרויס טייל פון דער וועלטליכע עטיקעטן און געזעצען נעמט זיך פון '''יידישקייט'''.

 

כּלל ישׂראל האָט זיך פלאצירט ‫אין משך די פֿאַרגאַנגענע דורות אין דער [[מזרח אייראפע|מזרח]] און אין די צענטראַלע אָפּטײלונג. [[אייראפע|אײראָפּע]] איז אַ יבשה אױף מזרח זײט פֿונעם [[ערד קוגל]], זי גרענעצט זיך מיט [[אזיע|אַזיע]], זי פֿאַרמאָגט פילע לענדער, פיל פֿון זײ זענען אומבאַקאַנטע נעמען פֿאַר איִדן װעלכע האָבן גאַנץ װײניג געהאַט פֿאַרבינדונגען מיט זײ אין די [[היסטאריע|היסטאָריע]].

ייִדן זענען געקומען צו דער אײראָפּעיִשער יבשה נאָך אין די צײַטן פֿונעם צװײטן [[ביהמ"ק]], אין לױף פֿון די דורות האָבן איִדן געװאַנדערט פֿון אײן לאַנד צום צװײטן אין אײראָפּע.