װיקיפּעדיע

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "כינע"

בלעטערן געשיכטע אינטעראקטיוו
‪פֿריִערדיקע אונטערשײד →‬קומענדיקע אונטערשײד ←
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
וויזועלוויקיטעקסט
אין תקציר עריכה
שורה 66:
ווען די כינעזער קאמוניסטישע פארטיי (סי-סי-פי) איז געקומען צו דער מאכט אין 949' האט די רעגירונג גענומען א צענזוס צו קענען אויסשטעלן א מאפע פאר אירע ערשטע 5 יאר. די צענזוס איז פארטיג געווארן אין 1953 און האט געוויזן א בערך'דיגן חשבון פון איבער 580 מיליאן איינוואוינער. א צווייטע צענזוס וועלכע איז גענומען געווארן אין 964' האט געוויזן א פארמערונג צו 694,580,000 איינוואוינער. די דריטע צענזוס וועלכע איז גענומען געווארן אין 982' האט שוין געוויזן א נומער פון איבער א ביליאן איינוואוינער, מאכנדיג כינע די ערשטע לאנד אין די וועלט מיט א באפעלקערונג פון איבער א ביליאן איינוואוינער. די באפעלקערונג צאל ווערט היינט געשאצט אויף 1,286,975,500.
כינע'ס באפעלקערונג וואקסט ווייטער אבער ווייט פון אזעלכע פראצענטן ווי אמאל ווייל די געבורט'ס ראטע איז דראסטיש געפאלן פון 6.2 קינדער פער פרוי אין די 50'גער יארן צו 1.7 אין 003'. לויט אן אנדער אויסטייטש איז עס געפאלן פון 45 ניי געבוירענע קינדער פער 1,000 פרויען יעדעס יאר צו 13 פער יעדע 1,000 פרויען. פראצענטווייז איז די באפעלקערונג העכערונג ראטע פער יאר געפאלן פון 2.25 פראצענט צו 0.60 פראצענט. נאך אלעם וואקסט נאך אלץ די באפעלקערונג מיט מיליאנען ניי געבוירענע קינדער יעדעס יאר.
צו האבן אזא גרויסע באפעלקערונג איז נישט גוט צו גארנישט און די כינעזער רעגירונג ארבעט שווער צו געבן ארבעט פאר אזויפיל מיליאנען יונגע כינעזער וואס גייען אריין אין די ארבעט'ס קראפט יעדעס יאר. כאטש כינע'ס עקענאמיעעקאנאמיע בליעט פון יאר צו יאר איז אבער נישט מעגליך צו געבן ארבעט פאר אזויפיל מענטשן און אלס רעזולטאט בלייבן אסאך געלונגענע מענטשן מיט גוטע כשרונות אן א דזשאב. נאך א שטארקע פראבלעם וואס פלאגט כינע צוליב איר גרויסע באפעלקערונג, איז די ענווייראמענט וועלכע ווערט אלס ערגער ווייל צו געבן אזויפיל מענטשן סופלייס, האוזינג, און עסן פאדערט זיך אסאך ארבעט פון מיליאנען אינדוסטריס און אבנארמאלע קאוואנטום פון קוילן אויסגראבונג פאר ענערגיע וועלכע פארפעסטיגן די לופט.
 
 
שורה 85:
כינע'ס שטעט האבן א לאנגע און וויכטיגע טראדיציע אלס צענטערן פון צערעמאניאלע און אדמיניסטראטיווע מאכט. איבער די יארן האבן אסאך שטעט זיך אריינגעדרייט און אויפגעשטעלט קאמערציאלע און האנדל צענטערן, און לעצטענס אויך אינדוסטריאלע צענטערן. כינע האט מער ווי 30 שטעט אין וועלכע די אורבאן געגענט פארמאגן מער ווי איין מיליאן איינוואוינער (א מיליאן איינוואוינער איז גענוג צו דעקלערן אן אורבאן שטאט).
די גרעסטע שטעט זענען שאנכאי, דאס לאנד'ס גרעסטע אורבאן שטאט און אויך א פארט שטאט. בייזשינג, די הויפטשטאט, קולטוראלע, און צענטראלע שטאט. [[טיאנדזשין]], כינע'ס צווייטע גרעסטע פארט שטאט נעבן דעם האי טייך. [שעניאנג]], א ריזיגע אינדוסטריע שטאט אין צפון-מזרח כינע. [[וואוהאן]], נאך א פארט שטאט אויפן יאנגענצער טייך. גואנגזו, אויך א פארט שטאט אויפ'ן פערל טייך. און טשאנגינג, א ריזיגע אינלאנד פארט שטאט אויפ'ן יאנגענצער טייך. די אלע שטעט זענען היינט די גרעסטע שטעט וועלכע האבן זיך אויפגעבויט אין דעם לעצטן דור און מאכן די עקענאמיעעקאנאמיע.
 
== שפראך און רעליגיע ==
שורה 95:
רוב כינעזער האלטן איינע פון דריי כינעזער רעליגיעס וועלכע זיי גייען שוין נאך פאר טויזנטער יארן. די דריי רעליגיעס זענען באמת די זעלבע גלויבונג נאר צוטיילט אין פארשידענע וועגן (להבדיל ווי אידישקייט: ליטוויש, חסידיש). ביי זיי איז נישט פאראן קיין גלח אדער פירער נאר זיי נעמען איבער זייער רעליגיע פון לאקאלע גייסטליכע פירער וועמען זיי רופן א טיטשער. לויט זייער רעליגיע איז וויכטיג צו עסן נאר כינעזער קולטור עסן און מאכן אסאך איבונגן און קענען מאכן קונצליכע באוועגונגען. אינטערעסאנט איז, אז רוב כינעזער קענען גוט קעמפן אבער זיי זענען פרידליכע מענטשן וועלכע טשעפען נישט קיינעם. די שטארקייט פון די כינעזער איבונגן ווערט גענומען פון א טראדיציאנאלע כינעזער אטעם וועלכע גוט שטארקייט צו טאן פארשידענע מענואווערעס וואס מען קען נישט טאן סתם אזוי. די כינעזער איבונגן סיסטעם איז איינגעטיילט אין פארשידענע וועגן און שטאפלן און ווערט אויך געלערנט דורך אסאך אנדערע מענטשן איבער די גאנצע וועלט.
עס איז אויך פאראן נאך רעליגיעס אין כינע אין קליינע גרופעס און עס איז אפילו פאראן קריסטן און מוסלעמענער, אבער אונטער די קאמוניסטישע רעגירונג זענען זיי נישט ערלויבט אנצוגיין מיט זייער רעליגיעס אין דער עפענטליכקייט. די קאמוניסטישע כינע איז ווייט פון אן אמאליגע קאמוניסטישע פירערשאפט וועלכע האבן בכלל נישט צוגעלאזט אנדערע רעליגיעס.
אין די לעצטע יארן איז אויפגעקומען א ריזיגע גרופע וועלכע האט אנגעהויבן ארגאניזירן א פארדרייטע כינעזער קולטור און האט באקומען אסאך שטיצע. די גרופע איז געגרינדעט געווארן דורך אן איינצעלער מענטש און זיין גרופע האט באקומען דעם נאמען: "פעלאן גאנג". די כינעזער רעגירונג האט זיך נישט וויסנדיג געמאכט אין אנפאנג אבער נאך עטליכע יאר האבן 10,000 נאכגייער געמארשט אין בעדזשינגביי צו פראמאטירן זייער רעליגיע. דאס האט אויפגעוועקט די קאמוניסטישע רעגירונג און די גרופע איז געווארן אומלעגאל און ווער עס גייט עס נאך ווערט ארעסטירט. זינט דעמאלט האבן שוין די קאמוניסטן ארעסטירט טויזנטער פעלאן גאנג שטיצער.
 
== קולטור ==
שורה 104:
ערציאונג האט געשפילט א וויכטיגע ראלע אין כינע'ס לאנגע און רייכע קולטורעלע טראדיציע. פון ווען אן כינע איז געווארן אן אימפעריע האבן נאר גאר געלערנטע מענטשן געקענט האלטן פאזיציעס פון סאציאלע און פאליטישע פירערשאפט. גאר ווייניג איינוואוינער האבן אמאל גוט געקענט די [[כינעזיש]]ע שפראך און שריפט ביז די קאמוניסטישע רעגירונג האט דאס פארגרינגערט, ווי פריער דערמאנט. מען שאצט אז נאך אין 949' האבן נאר ארום 20 פראצענט פון פאלק גוט געקענט די שפראך און איר שריפט. היינט שטייט די ראטע ביי איבער 86 פראצענט וואס פון דעם איז פאראן א גרעסערער פראצענט מענער (93 פראצענט) און ווייניגער פרויען (79 פראצענט).
 
צו געבן אן ערציאונג פאר אזא ריזיגן פאלק איז זייער א שווערע ארבעט פאר דער רעגירונג. אין די 50ער יארן זענען ארום 60 מיליאן מיטל-קלאס סטודענטן געגאנגען אין שולע וועלכע האט ארויסגעלאזט די ארימערע איינוואוינער וועלכע האבן זיך געווענליך באשעפטיגט מיט [[ארגיקולטורלאנדווירטשאפט]]. כדי צו סטאביליזן די סיסטעם האט דער דעמאלטדיגער קאמוניסטישער פירער מעאומאא זעדאנג איבערגעארבעט די ערציאונג סיסטעם און קלענער געמאכט די צווישנשיידן פון די קלאסן דורך רעדוצירן די חילוקים פון מאשין ארבעטער און ביורא ארבעטער אזוי אז יעדער זאל קענען דעגרייכן צו באקומען אן ערציאונג אין סיי וועלכער אפטיילונג.
 
כינע איז אסאך דורכגעגאנגען אין ערציאונג אין פארשידענע צייטן און אסאך מאדנע איינפירונגן זענען אויפגעצויגן געווארן במשך די יארן און זענען שפעטער געווארן אויס. איינע פון די זאכן איז געווען א טויש אין די ערציאונג יארן וועלכע איז רעדוצירט געווארן צו 9 יאר אנשטאט 13, כדי צו געבן מער איינוואוינער א געלעגנהייט צו דעגרייכן ערציאונג. נאך א געזעץ איז געווען אמאל איינגעשטעלט, אז די סטודענטן האבן נישט געדארפט צאלן פאר זייער ערציאונג און האבן געמוזט אין דער זעלבער צייט אויך ארבעטען ביי אינדוסטריאלע ביזנעסער. די רעגירונג האט מיט דער צייט איינגעזען אז די אלע זאכן וועלן נישט העלפן די ערציאונג און האבן אלעס צעשטערט. היינט צו טאג איז די ערציאונג סיסטעם זייער סטאביל מיט ארום 200 מיליאן סטודענטן אין פארשידענע שולע אפטיילונגן.
שורה 111:
 
כינע'ס לעבנ'ס סטיל האט זיך אינגאנצן געטוישט זינט דאס לאנד איז געווארן קאמוניסטיש. בעפאר האבן רוב כינעזער געוואוינט אין דערפלעך און האבן גארנישט געהאט צו טאן מיט די צענטראלע אדער לאקאלע רעגירונג. יעדע פאמיליע האט נאר געוואוסט צו זאגן פון זיין אייגענע ווילעדזש אדער טאון און די אייגענע פאמיליע האט געשפילט די הויפט ראלע אין סאציאלע אקטיוויטעטן און עקענאמישע פראדוקציע. די קאמוניסטישע רעגירונג האט אלעס געשטוישט און געמאכט זיכער אז די צענטראלע רעגירונג באקומט די פולע קאנטראל אין יעדן ווינקל.
מיט די איבערנעמונג פון די קאמוניסטישע רעגירונג אין 949' האט זיך דאס לאנד אנגעהויבן אינדוסטריאליזירן און מער מענטשן האבן זיך אנגעהויבן אריינציען אין אורבאן שטעט וואו קאמערציאלע און אינדוסטריאלע ביזנעסער האבן אנגעהויבן בליען. אין די שטעט האט די רעגירונג באקומען א בעסערע קאנטראל אויף אלע בירגער אין יעדן הינזיכט פון לעבן. רוב שטאטישע איינוואוינער ארבעטן אין רעגירונג'ס אפערירנדיגע ביזנעסער וואו זיי זענען געצווינגן נאכצוטאנצן די קאמוניסטישע פלאנירטע עקענאמיעעקאנאמיע סיסטעם און אירע געזעצן. נאך אלעם איז נאך אלס בעסער צו וואוינען אין די גרויסע שטעט וואו עס איז פאראן א מאדערנע וועלט פון געשעפטן, האטעלס, אויספלוג ערטער, און פארשידענע רעסטוראנטן.
צו מאכן א גוט לעבן אין כינע דארף מען האבן גוטע באציאונגן מיט די רעגירונג כדי צו קענען באקומען א גוטע דזשאב און פארדינען אסאך געלט. די וואס האבן אביסל געלט וועלן געווענליך שפענדן זייער געלט גרינגערהייט און זיך קויפן שיינע אנצוגן און אויטאס צו ווייזן זייער רייכקייט. די רייכע וואוינען אין באזונדערע געגענטער און שיקן זייערע קינדער זיך לערנען איבער די וועלט. ווען דאס קינד לערנט זיך א באוואוסטע שפראך, ווי ענגליש, האט ער די בעסטע געלעגנהייטן צו באקומען דזשאבס אין כינע'ס פראפעסיאנאלע גלאבאלזירטע עקענאמיעעקאנאמיע און סאסייאיטי. די רייכע טייל פון פאלק איז נישט גרויס אבער וואקסט מער און מער פון יאר-צו-יאר. ווי א יאר שפעטער ווערן די רייכע מער רייך און די דיפערענץ צווישן די ארימע און די רייכע ווערט גרעסער און גרעסער.
די כינעזער זענען בטבע גוטע ארבייטער וועלכע ווערן נישט מיד פון ארבייטן. אפילו די וואס קומען ארויס פון כינע און נעמען אן לאקאלע דזשאבס אין די וועלט'ס אורבאניזירטע שטעט זענען אין גרעסטן טייל גאר פלייסיגע ארבייטער. די כינעזער זענען פון די קלוגסטע פעלקער אין די וועלט און האבן ליב צו שטודירן נייע זאכן. אפילו ווען זיי ווערן שוין אלט וועלן זיי ווייטער שטודירן און דאס איבערגעבן צו זייערע קינדער צו וועמען זיי זענען זייער געטריי.
די הויפט סאציאלע אישו אין כינע איז די עקענאמיעעקאנאמיע וועלכע ווערט זייער אומ'יושר'דיג געפירט דורך די קארופטירטע כינעזער קאמוניסטישע רעגירונג. דער דיפערענץ צווישן די ארימע און רייכע שטייגט יעדעס יאר און דער דורכשניטליכער ארבייטער פארמאגט א קנאפע פרנסה פון וועלכע ער קען זיך קוים ערהאלטן, אפגערעדט פון באצאלן מעדיקל קאסטן. געלט איז דארט אלעס און פאר אביסל שוחד עפענען זיך אלע טויערן. די ביוראקראטן זענען דורכגעפוילטע לייט וועמען די רעגירונג אינטערעסירט זיי אין לינקן אויער. פאר יעדע ריר וואס מען וויל טאן מוז מען באקומען ערלויבעניש פון די רעגירונג וועלכע האט נארישע און אוממענטשליכע געזעצן. אבער פאר א פאר דאלאר טוישט זיך אלעס און מען באקומט די פערמיטס גרינגערהייט.
די סאציאלע סערוויסעס אין כינע איז געוואנדן וואו מען וואוינט און פאר וועמען מען ארבעט. די וואס ארבעטן פאר די רעגירונג געניסן פון א רייע בענעפיטן וועלכע אנטהאלט העלט קעיר, רעטייערמענט, וואקאציעס, דיסעביליטי, און א באצאלטע באגרעבונגס פראצעדור. פארשטייט זיך אז די פירמעס זענען וואס די וואס ליידיגן זיך אויס פאר די בענעפיטן און טאקע דערפאר זענען פאראן טויזנטער ריזיגע כינעזער פירמעס וואס פארדינען ברויט אויף הויזן... די וואס וואוינען אין די דערפלעך פארדינען געווענליך מער אבער זיי באקומען נישט קיין איינע פון די בענעפיטן און ברויכן זיך אליין אויסצאלן זייער סאציאלע לעבנ'ס קאסטן.
די כינעזער רעגירונג האט אסאך געטאן צו געבן פרייע העלט קעיר פאר אירע הונדערטער מיליאנען איינוואוינער. דאס האט דראמאטיש געטוישט די לעבנ'ס שפאן שטאפל וועלכע איז געשטיגן פון 45 יאר אין 949' צו 72 יאר היינט צו טאג (70 יאר פאר מענער און 74 יאר פאר פרויען). די הויפט שריט וואס די רעגירונג האט געטאן איז געווען צו טרענירן מער דאקטוירים וועלכע איז געשטיגן פון איין דאקטער פאר יעדע 27,000 איינוואוינער אין 949' צו איין דאקטער פאר יעדע 595 איינוואוינער אין יאר 00'. די כינעזער דאקטוירים שטודירן אונטער א דירעקטע סיסטעם וואס ווערט געפירט דורך די רעגירונג. דורכאויס די יארן האבן די דאקטוירים אסאך שטודירט אין הערבעל נארטורליכע מעדעצינען וועלכע איז היינט אן אויפגעכאפטע מעדיצינישע הייל מיטל אין די גאנצע וועלט. אין טייל כינעזער שטעט ווערן 4 פינפטלעך פאציענטן באהאנדעלט מיט די הונדערטער ערליי הוירבס. נאך א באקאנטע כינעזער הייל מיטל איז אקופאנטשור (אן אינטערעסאנטע הייל מיטל וואס ווערט געטאן מיט מאגנעטישע נידלן וועלכע מען שטעכט אריין איבער דעם גאנצן קערפער).
אפיציעל הייסט עס אז די כינעזער זענען געזונטע מענטשן וועלכע זענען אויסגעשטעלט צו ווייניגער דעזיזעס, א דאנק די ספעציעלע קאמפיינס וואס די רעגירונג האט אונטערגענומען דורכאויס די יארן צו באקעמפן פארשידענע באקאנטע אויסשפרייטענדיגע וויירוסעס. אבער אין אמת'ן איז שווער צו וויסן ווייל די קאמוניסטישע רעגירונג איז זייער באהאלטן און זיי גיבן נישט ארויס די אמת'ע פאקטן. א גוטער ביישפיל איז די "סארס" אויסברוך וועלכע איז ארגינעל פון כינע און האט זיך פארשפרייט אין מערערע לענדער איבער די וועלט. ווי עס קומט לעצטענס ארויס, ווערט די כינעזער רעגירונג באשולדיגט פארן באהאלטן דעם אויסברוך אין די ערשטע וואכן און שפעטער די אמת'ע פאקטן, אויס זארג פאר איר עקענאמיעעקאנאמיע.
 
 
== עקענאמיעעקאנאמיע ==
 
זינט די קאמוניסטישע פארטיי האט איבערגענומען די מאכט אין כינע אין 949' האט זי אנגעהויבן קאנטראלירן אלע טיילן פון די עקענאמיעעקאנאמיע, אריינגערעכנט פראדוקציע, פרייזן, און די אויסשפרייטונג פון גוטס און סערוויסעס. די סיסטעם איז באקאנט אלס די "פלאנירטע עקענאמיעעקאנאמיע" וועלכע אלע קאמוניסטישע לענדער האבן גענוצט און נוצן נאך היינט. אין די יארן נאך די צווייטע וועלט קריג איז קאמוניזם נאך געווען די מערסט אויפגעכאפסטע עקענאמישע סיסטעם וועלכע אסאך לענדער [צו מאל די בירגער אין די לענדער] האבן געוואלט איינשטעלן. מיט די יארן האט זיך אבער ארויסגעשטעלט אז א פלאנירטע עקענאמיעעקאנאמיע איז א דורכגעפאלאנע סיסטעם און אסאך לענדער זענען צוביסלעך ארויסגעשווימען דערפון, אריינגערעכנט די וועלט'ס גרעסטע קאמוניסטישע אימפעריע, סאוויעט רוסלאנד.
די כינעזער רעגירונג האט אויך איינגעזען די פראבלעמען אבער אנשטאט אויפלעזן די גאנצע סיסטעם האט זי רעפארמירט אסאך טיילן דערפון און האלט נאך היינט אן מיט'ן זעלבען סיסטעם. די רעפארמען האבן אנגעהויבן עפעקטירן כינע אין 979' און האט געעפענט א מארקעט עקענאמיעעקאנאמיע און אויסערן אינוועסטמענטס אפטיילונג וועלכע איז טאקע היינט די סוקסעספולסטע אפטיילונג פון כינע'ס עקענאמיעעקאנאמיע. פונדעסטוועגן איז די רעגירונג אפערירנדיגע ביזנעסער די גרעסטע סעקטאר און די רוקן-ביין פון כינעס עקענאמיעעקאנאמיע. זינט יענע יארן איז כינע'ס עקענאמיעעקאנאמיע געשטיגן מיט וועלט רעקארד ציפערן ביז אזוי סאך ווי 10 פראצענט פער יאר.
אין 02' איז כינע'ס דזשי-די-פי געשטאנען ביי 1,159 ביליאן דאלאר וועלכע שטעלט איר אייניג מיט קאנאדע וועלכע איז נאר 2.5 פראצענט די גרויסקייט אין באפעלקערונג. פארשטייט זיך אליין אז די אנעמפלוימענט ראטע איז איבער די מאס. ווען מען צוטיילט עס פער פערזאן וועט אויסקומען די דזשי-די-פי ראטע ארום 910$ פער פערזאן אין כינע קעגן 22,340$ אין קאנאדע. פון דעם איז די אינדוסטריאלע סעקטאר (מענופעקושערינג, גראבונגן, און קאנסטראקשן) די גרעסטע, ארום 51 פראצענט. טראנספארטאציע, קאמערץ, און סערוויסעס 34 פראצענט, און ארגיקולטורלאנדווירטשאפט, געהילץ, און פישינג 15 פראצענט.
 
 
=== די היסטאריע פון כינע'ס עקענאמיעעקאנאמיע ===
 
מיט מער ווי 2צוויי טויזנט יאר צוריק האט כינע אויפגעבויט א שטארקע עקענאמיעעקאנאמיע פון ארגיקולטור[[לאנדווירטשאפט]] מיט וועלכע זי איז געווען פיל מער פארגעשריטן ווי אלע אנדערע אזיאנער און אייראפעאישע לענדער. כינע האט דעוועלאפטאנטוויקלט פארשידענע מעכאניקלמעכאנישע געצייג וועלכע אנדערע לענדער האבן ערשט אנגעהויבן מאכן צענדליגער יארן און אפילו דורות שפעטער. מיט די יארן איז אבער ארגיקולטורלאנדווירטשאפט געווארן זייער נאכגעלאזט און כינע'ס עקענאמיעעקאנאמיע האט פאר לאנגע יארן זיך געשפייזט פון בלויזע פארמינג. אפילו ווען זי האט אריינגעטרעטן אינעם 19'טן יאר-הונדערט, ווען די וועלט און אויך כינע האט זיך אנגעהויבן אינדוסטריאליזירן, איז זי נאך אלץ צוריק געשטאנען אין די ארגיקולטורלאנדווירטשאפט סעקטאר.
כינע האט לאנגע יארן געהאט א קאנפליקט מיט די בריטישע איבער אויסערן האנדל וועלכע האט צוגעברענגט צו צוויי ערנסטע מלחמות, באקאנט אלס די אפיום מלחמות. די כינעזער האבן נישט געשטיצט קיין אויסערן האנדל אין יענע צייטן אין די בריטישע האבן אריינגעשמוגעלט וויפיל עס איז געגאנגען. אין די ענדע האט בריטען באזיגט כינע און פארלאנגט די כינעזער רעגירונג צו עפענען געוויסע האפן ראיאנען אין וועלכע מענטשן פון די גאנצע וועלט זאלן קענען קומען האנדלן. למעשה איז עס אבער נישט געלונגן ווייל כינע איז אין יענע צייטן דורכגעגאנגען א רעוואלוציע אין וועלכע די רעפובליקן רעגירונג האט איבערגענומען די פירערשאפט פאר א קורצע צייט ביז ווען עס האט אויסגעבראכן די ציווילע קריג און אויך א שווערע קריג מיט יאפאן וועלכע האט אט געהאלטן ביים איינשלינגן גאנץ כינע. די ענדע פונעם קאנפליקט איז געווען די איבערנעמונג פון די קאמוניסטישע פארטיי וועלכע האט אלעס צואווארפן און אנגעהויבן איינפלאנצן די אזויגערופענע פלאנירטע עקענאמיעעקאנאמיע.
אין אירע ערטשע יארן האט די קאמוניסטישע רעגירונג געברויכט היילן די חרבנות וואס די קאנפליקטן האבן אנגעמאכט. אין דעם פלאן האבן 300 מיליאן ארימע כינעזער זיך גענויטיגט אין אן ארט וואו צו וואוינען און א פאר דאלאר זיך צו דערהאלטן ביים לעבן. די רעגירונג האט דאן אויסגעשטעלט א 5 יעריגע פלאנירטע עקענאמיעעקאנאמיע און זי האט איבערגענומען קאנטראל פון די גאנצע פראדוקציע. אלעס האט געמוזט לויפן לויט'ן אויסגעטראטענעם פלאן, און די סוקסעסעס האט זיך געוואנדן און אויספירן דעם דזשאב אדער נישט, און נישט אין די קוואליטעט אדער אינאוואציע. די רעגירונג האט איינגעשטעלט אלע ארבייטער און עס איז געווען א שוואכע מעגליכקייט פאר דזשאב טוישערייען. אפילו די געהאלטן און פרייזן פון יעדן פראדוקט איז אריין אונטער די רעגירונג'ס קאנטראל און אלע הייזער האבן אויך באלאנגט פאר איר.
 
האבנדיג די עקענאמיעעקאנאמיע אונטער איר קאנטראל האט די רעגירונג געבאלאנסט די עקענאמישע סעקטארס וויאזוי זי האט געוואלט. אין אירע ערשטע פינף יאר האט זי בעיקר אויפגעבויט די אינדוסטריאלע סעקטאר וועלכע איז געשטיגן גאר הויך. זעענדיג אז ארגיקולטורלאנדווירטשאפט גייט בארג אראפ האט די רעגירונג אנגעהויבן קאמפיינען א פלאן אין די צווייטע 5 יאר אויפצובויען די ארגיקולטורלאנדווירטשאפט אן דעם וואס די אינדוסטריאלע סעקטאר זאל בארירט ווערן. דאס איז געווען א דורכגעפאלענער פלאן ווייל כינע האט נישט געהאט קיין שום אויסערן האנדל אין יענע יארן, אויף אזוי ווייט אז אפילו דאס ביסל אייזן וואס כינע האט אימפארטירט פון בריטען האט די רעגירונג אויך נישט געוואלט האבן און האט ארויפגעצווינגן אויף די איינוואוינער צו פראדוצירן אזויפיל אייזן וואס זאל קענען איבערנעמען די אימפארט פון בריטען. וויבאלד כינע איז דאך אבער נישט געבענטש מיט אייזן און עס וואלט אוממעגליך געווען צו עפענען אייזן אויסגראבונג פראגראמען האט די רעגירונג פארלאנגט פון מיליאנען איינוואוינער זיי זאלן אוועקגעבן א טייל פון זייערע אייגענע פראפערטיס און אויפבויען דארט פורנעסעס צו מאכן אייזן און קליינע קוואנטום. דער פראגראם האט געארבעט און ביז געציילטע יארן איז כינע'ס אייזן פראדוקציע איבערגעשטאנען בריטענ'ס. אבער דאס האט געברענגט א שרעקליכע קאטאסטראפע אין די עקענאמיעעקאנאמיע ווייל פאר אזויפיל קליינע פורנעסעס האט זיך געפאדערט זייער אסאך ברענשטאף וועלכע די ענערגיע סעקטאר האט נישט געקענט נאכיאגן און דאס פאלק איז געבליבן אן ענערגיע.
אינעם ארגיקולטורלאנדווירטשאפט סעקטאר האט די רעגירונג געלייגט שטארקע דרוק צו קענען נאכיאגן די באדערפעניש פון דאס פאלק. די רעגירונג'ס עקענאמישע פירער האבן נישט געהאט קיין ערפארונג אין די סארט זאכן און האבן אנגעמאכט א שרעקליכע ענווייראמענטאלע חורבן דורך פלאנצן אין שוואכע ערד און אויסרייסן ביימער פון וויכטיגע ערטער. מיט די יארן האט עס אויסגעפלאצט און א געשאצטע 20 מיליאן מענטשן זענען אומגעקומען אין א סעריע פון עטליכע יאר דורך פארפלייצונגן און ענליכע קאטאסטראפעס. ענדליך האט די כינעזער רעגירונג איינגעזען אז זי האט גענומען א שלעכטן דריי און האט אנגעהויבן רעפארמירן טיילן פון די עקענאמיעעקאנאמיע אבער עס איז איר ווייטער נישט געלונגן ווכן עס האט פונקט דאן אויסגעבראכן די קולטורל רעוואלוציע (א פאליטישע קאמפיין אין כינע'ס פירערשאפט (966' ביז 976') וועלכע האט איבערגעלאזט טויזנטער טויט און א כמעט צוזאמענגעבראכענע עקנאמיע).
די בעסערע צייטן האט זיך ערשט אנגעהויבן אין 979' ווען דער דעמאלטדיגער פירער דענג זיאפינג האט רעפארמירט די עקענאמישע סיסטעם און געטוישט אסאך הויפט פאליסיס אין די טראדיציאנאלע פלאנירטע עקענאמיע סיסטעם. צווישן זיינע שריט איז געווען א רעגירונג'ס ערלויבעניש צו פריוואטיזירן קליינע ביזנעסער און שפעטער די גרינדונג פון אינטערנאציאנאלע האנדל. די פריוואטיזאציע איז ערשט נאר ערמעגליכט געווען אין די דערפער וואו די עקענאמיע איז געווען אין ערגסטן צושטאנד, אבער זעענדיג די סוקסעס האט דאס צוביסלעך אנגעהויבן אריינקומען אין די אורבאן שטעט. ▼
 
▲די בעסערע צייטן האט זיך ערשט אנגעהויבן אין 979' ווען דער דעמאלטדיגער פירער דענג זיאפינג האט רעפארמירט די עקענאמישע סיסטעם און געטוישט אסאך הויפט פאליסיס אין די טראדיציאנאלע פלאנירטע עקענאמיעעקאנאמיע סיסטעם. צווישן זיינע שריט איז געווען א רעגירונג'ס ערלויבעניש צו פריוואטיזירן קליינע ביזנעסער און שפעטער די גרינדונג פון אינטערנאציאנאלע האנדל. די פריוואטיזאציע איז ערשט נאר ערמעגליכט געווען אין די דערפער וואו די עקענאמיעעקאנאמיע איז געווען אין ערגסטן צושטאנד, אבער זעענדיג די סוקסעס האט דאס צוביסלעך אנגעהויבן אריינקומען אין די אורבאן שטעט.
די קאמוניסטישע כינע האט געמאכט זאנעס פאר אויסערן האנדל וועלכע איז גערופן געווארן די ספעציעלע עקענאמישע זאנעס. אויסער די באשטימטע זאנעס איז אויסערן האנדל נאך אלץ געבליבן פארבאטן. די זאנעס זענען געווען צוטיילט אין 5 גרויסע שטעט און מיט דער צייט איז באשטימט געווארן אזעלכע זאנעס אויך אין די קלענערע שטעט און שפעטער אפילו אין די סובורבס. די רעגירונג האט אנגעהויבן שטיצן אויסערן אינוועסטמענטס און אויפגעשטעלט ריזיגע גרופעס פאר סייענס און טעכנאלאגיע פארשונג. די הצלחה פון די נייע רעפארמען איז געווען געוואלדיג און די קאמוניסטישע רעגולאציעס זענען צובילעך לויזער געווארן אויף אזוי ווייט אז די רעגירונג האט אראפגענומען איר קאנטראל אויף די פראדוקציע און אירע פרייזן און די ספעציעלע זאנעס זענען געווארן ווי פרייע האנדל'ס ערטער צו וועלכע מיליאנען ביזנעס לייט קומען פון איבער די גאנצע וועלט.
 
 
=== לעיבארארבעט ===
 
אין 01' האט כינע געהאט א סך הכל צאל פון 763 מיליאן מענטשן אין די ארבעט'ס קראפט, וועלכע איז דער גרעסטער נומער אין די וועלט. פון דעם האט 48 פראצענט פארנומען ארגיקולטורלאנדווירטשאפט, געהילץ, און פישינג. גראבונגן, מאנופעקטשערינג, און קאנסטראקשן האט פארנומען 22 פראצענט און די איבעריגע 13 פראצענט איז די סערוויס סעקטאר וואס נעמט אריין באנקירונג, רעגירונג, טראנספארטאציע, טוריזם, און ריטעיל האנדל. קעגן אנדערע ציוויליזירטע לענדער איז כינע היבש צוריקגעפאלן מיט די סערוויס סעקטאר אין וועלכע ווייניג פון אירע איינוואוינער ארבייטן.
די אנעמפלאוימענט ראטע אין כינע שטייט היינט ביי 3.1 פראצענט וועלכע איז זייער נידעריג פאר אזא גרויסע פאלק אבער ווי עס שיינט ווערט דאס א גרויסער פראבלעם אין כינע ווייל זייער אסאך פון די גרויסע פירמעס האבן אן איבערפלוס פון ארבייטער און זאגן זיי צוביסלעך אפ. ספעציעל שטייט דער פראבלעם אין די פארמינג אינדוסטרי צו וועלכע מיליאנען ארבייטער פלעגן קומען יעדן ווינטער פאר א סעזאן דזשאב. אבער מיט די היינטיגע פארמינג טעכניק פעלט נישט אויס א צענטל די ארבייטער און אלע ארבייטער בלייבן אין שטאט וואו זיי זוכן ארבייט און לייגן זיך אן אויף די שטאטישע ביזנעסער וועלכע זענען שוין לויט אלע שאצונגן איבערגעפילט מיט ארבייטער.
 
נאך א פראבלעם וואס פלאגט די כינעזער ארבייטער איז די עקענאמישע רעפארמס וואס האט געטוישט אסאך זאכן און עפעקטירט דעם פשוט'ן ארבייטער. די רעגירונג פלעגט אמאל אויפנעמען ארבייטער און זיי געבן אסאך בענעפיטן ווי רעטייערמענט, סאציאלע סעקיוריטי, מעדיקל קעיר און טיילמאל אויך האוזינג. זינט די רעפארמס זענען אריין אין קראפט האבן די ביזנעס פירער באקומען מער פרייהייט אויפצונעמען און באזייטיגן ארבייטער און די גרויסע נומערן פון אנעמפלאוימענט אינשורענס און אנדערע בענעפיטן האבן אויסגענאגט צופיל געלט פון די רעגירונג און די רעגירונג האט אפגעשטעלט רוב פון די בענעפיטן. אין די לעצטע עטליכע יאר ארבעט די רעגירונג אויף נייע פלענער פאר די קריטיש וויכטיגע בענעפיטן ווי רעטייערמענט, סאציאלע סעקיוריטי, און מעדיקעיל באהאנדלונג.
האנדל יוניאנס זענען ארגאניזירט אין אלע ביזנעס און אינדוסטריאלע סעקטארס. טייל פון די גרויסע יוניאנס זענען נאך געגרינדעט געווארן אין די 920' יארן אבער די גרעסערע טייל איז ערשט אויפגעקומען זינט די קאמוניסטן האבן איבערגענומען די פירערשאפט. אלע כינעזער יוניאנס זענען אונטער איין גרויסע יוניאן וועלכע ווערט אנגערופן "אל טשיינע פעדערעישן אוו טרעיד יוניאנס". די יוניאנס געבן די מאקסימום סעקיוריטי וואס מעגליך לויט די כינעזער געזעצן. ארום 104 מיליאן כינעזער ארבייטער זענען אונטער א יוניאן.
 
 
=== לאנדווירטשאפט ===
== ארגיקולטור ==
 
כינע פארמאגט 7 פראצענט פון דידער וועלט'ס סך הכל אקער-ערד לאנד מיט וועלכע זי קען אונטערהאלטן 20 פראצענט פון דידער וועלט'ס באפעלקערונג. אבער צו קענען פלאנצן די אלע ערד פארלאנגט זיך אסאך וואסער וועלכע כינע האט נישט גענוג ווייל עס רעגנט נישט אזויפיל דארט. במשך צענדליגער דורות האבן די כינעזער געארבעט אויף פארשידענע וועגן צו באוואסערן זייער ערד. איינע פון זייערע מעטאדן איז געווען דאס בויען שמאלע לאנגע טייכן וועלכע ברענגן אריין דאס וואסער אין לאנד. אפילו היינט זענען זיי נאך פארנומען מיט די סארט ארבעט און האלטן טאקע יעצט ביים פארענדיגן די וועלט'ס גרעסטע וואסער דאמבע אויפ'ן יאנגעצער טייך וועלכע וועט געבן די מעגליכקייט צו קאנטראלירן דאס וואסער וויאזוי זיי געפעלט. די רעגירונג פלאנט טאקע צו בויען דערנאך א גרויסע רעזערוואר וועלכע וועט זיך שלענגלן הונדערטער מיילן און סופלייען וואסער אויך אין די פארווייטערטע געגענטער. ▼
 
▲כינע פארמאגט 7 פראצענט פון די וועלט'ס סך הכל אקער-ערד לאנד מיט וועלכע זי קען אונטערהאלטן 20 פראצענט פון די וועלט'ס באפעלקערונג. אבער צו קענען פלאנצן די אלע ערד פארלאנגט זיך אסאך וואסער וועלכע כינע האט נישט גענוג ווייל עס רעגנט נישט אזויפיל דארט. במשך צענדליגער דורות האבן די כינעזער געארבעט אויף פארשידענע וועגן צו באוואסערן זייער ערד. איינע פון זייערע מעטאדן איז געווען דאס בויען שמאלע לאנגע טייכן וועלכע ברענגן אריין דאס וואסער אין לאנד. אפילו היינט זענען זיי נאך פארנומען מיט די סארט ארבעט און האלטן טאקע יעצט ביים פארענדיגן די וועלט'ס גרעסטע וואסער דאמבע אויפ'ן יאנגעצער טייך וועלכע וועט געבן די מעגליכקייט צו קאנטראלירן דאס וואסער וויאזוי זיי געפעלט. די רעגירונג פלאנט טאקע צו בויען דערנאך א גרויסע רעזערוואר וועלכע וועט זיך שלענגלן הונדערטער מיילן און סופלייען וואסער אויך אין די פארווייטערטע געגענטער.
מיט צענדליגער יארן צוריק האט נאך כינע געהאט א מאנדל אין עסן ווייל רוב ערד איז אינגאנצן נישט געווען געפלאנצן. היינט איז יא פאראן גענוג עסן פאר דאס גאנצע פאלק אבער עס קען זיך נאך מאכן אמאל אין א שוואכערע יאר אז זי זאל דארפן אימפארטירן גרינצייג פון אנדערע לענדער. וויפיל עס זאל נישט וואקסן אין כינע וועט גארנישט איבערבלייבן פאר די וועלט ווייל עס זענען פאראן דארט איבער א ביליאן מענשטן וואס עסן אלעס אויף. איין זאך וואס בלייבט יא דארט איבער איז באוול (קאטאן) וועלכע מען קען נישט עסן. כינע עקספארטירט טאקע באוול איבער די גאנצע וועלט וועלכע ווערט גענוצט פאר טעקסטייל.
 
כינע פראדוצירט אויך די גרעסטע פראצענטן פון פלייש, גרינצייג, און פינאטס ניסלעך. זי קומט אריין צווייט אין די פראדוקציע פון טיי, צוקער, און רעפ בונדלעך (ווערט גענוצט פאר פארשידענע אויל).
רייז איז כינע'ס גרעסטע עסן אוצר און איז די וועלט'ס גרעסטע אוצר. ארום 26 פראצענט פון כינע'ס קולטיווירטע לאנד איז באוואקסן מיט רייז פון וועלכע די כינעזער עסן אסאך. ווייץ איז די צווייטע אויף די רייע און די כינעזער נוצן אויס יעדעס ביסל דערפון צו מאכן געבעקסן פון אלע ערליי סארטן. אויך מיט קארן, זיסע און ווייסע פאטעטאס, און אוטס איז כינע געבענטשט. די פרוכט אוצרות זענען אויך נישט צוריק געבליבן און עס בלייבט אפילו איבער פאר עקספארט. די הויפט פרוכטן זענען: פיינעפל, באנאנעס, עפל, בארן, אראנדזשן, און טענדזשערינס.
 
 
=== וועלדער און פישינגפישעריי ===
 
כינע האט קיינמאל נישט פארמאגט קיין סך וועלדער און אפילו פון דאס ביסל וואס איז יא געווען האט מען אין משך פון די יארן אויסגעהאקט א גרויסער טייל דערפון פאר האלץ און אנדערע באדערפענישן. דאס אויסהאקן די וועלדער האט אנגעזייעט א חורבן אין כינע ווייל אויב עס איז פאראן ווייניג געוואוקסן ווערד די ערד צו נאס (ביימער און אנדערע געוואוקסן נאגן ארויס דאס וואסער פון די ערד) און איז מער אויסגעשטעלט צו פארפלייצונגן ווי עס האט זיך טאקע ארויסגעשטעלט אין כינע. צענדליגער פארפלייצונגן האבן אומגעברענגט מיליאנען מענטשן אין א משך פון 200 יאר. ווען די קאמוניסטישע רעגירונג האט איבערגענומען די פירערשאפט האט זי זיך באלד גענומען צו דעם פראבלעם און אנגעהויבן איינפלאנצן פרישע ביימער איבעראל. די רעגירונג האט געעפענט א ביימער קאמפיין און אפעלירט צו אירע איינוואוינער זיי זאלן איינפלאנצן ביימער ארום זייערע הייזער. די קאמפיין האט געהאלפן און האט דראסטיש געהויבן די פראצענט פון באוואקסענע ערד פון 8 פראצענט אין 949' צו 17.1 אין 01'.
שורה 160 ⟵ 165:
 
 
=== אינדוסטריאינדוסטריע ===
 
כינע'ס אידוסטריאידוסטריי סעקטאר באשטייט פון מאנופעקטשערינגפאבריקאציע, גראבונגן,גראבונגען און קאנסטראקשן[[קאנסטרוקציע]]. איר אינדוסטרי וואוקס שטייגט היינט צו טאג די שנעלסטע אין די וועלט מיט איבער 17 פראצענט פער יאר. איר מאנופעקשטערינג איז פארשידנארטיג און רעכנט אריין אויך סאפיסטיקירטע פראדוקטן ווי פליגער, שיפן, אויטאמאבילן, סעטעלייטס, און אנדערע מאדערנע אינדוסטריאלע עקוויפמענט. טייל פון די מאנופעקטשערינג ביזנעסער זענען שטארק מצליח און פארדינען שווערע געלטער און טייל רעגירונג אפערירנדיגע ביזנעסער פארלירן געלט מיט יעדן פארבייגייענדיגן טאג. ▼
 
זייענדיג אונטער קאמוניסטישע קאנטראל ווערט די אינדוסטרי סעקטאר פלאנירט אויף יעדן טריט און שריט דורך די רעגירונג'ס קאמוניסטישע פלאנירונג סיסטעם. יעדע עטליכע יאר טוישט מען די פלענער און ווען עס ארבעט זיך ווייטער נישט אויס טוישט מען צוריק. אין 979' איז געווען די גרעסטע אזא אויפשאקלונג ווען די רעגירונג האט באשלאסן צו פארלאנגזאמען שווערע אינדוסטרי מאנופעקטשערינג און פארשנעלערן די לייכטע אינדוסטריאינדוסטריע מאנופעקטשערינג פון וועלכע מען זעט אסאך שנעלער דאס געלט. ▼
 
▲כינע'ס אידוסטרי סעקטאר באשטייט פון מאנופעקטשערינג, גראבונגן, און קאנסטראקשן. איר אינדוסטרי וואוקס שטייגט היינט צו טאג די שנעלסטע אין די וועלט מיט איבער 17 פראצענט פער יאר. איר מאנופעקשטערינג איז פארשידנארטיג און רעכנט אריין אויך סאפיסטיקירטע פראדוקטן ווי פליגער, שיפן, אויטאמאבילן, סעטעלייטס, און אנדערע מאדערנע אינדוסטריאלע עקוויפמענט. טייל פון די מאנופעקטשערינג ביזנעסער זענען שטארק מצליח און פארדינען שווערע געלטער און טייל רעגירונג אפערירנדיגע ביזנעסער פארלירן געלט מיט יעדן פארבייגייענדיגן טאג.
▲זייענדיג אונטער קאמוניסטישע קאנטראל ווערט די אינדוסטרי סעקטאר פלאנירט אויף יעדן טריט און שריט דורך די רעגירונג'ס קאמוניסטישע פלאנירונג סיסטעם. יעדע עטליכע יאר טוישט מען די פלענער און ווען עס ארבעט זיך ווייטער נישט אויס טוישט מען צוריק. אין 979' איז געווען די גרעסטע אזא אויפשאקלונג ווען די רעגירונג האט באשלאסן צו פארלאנגזאמען שווערע אינדוסטרי מאנופעקטשערינג און פארשנעלערן די לייכטע אינדוסטרי מאנופעקטשערינג פון וועלכע מען זעט אסאך שנעלער דאס געלט.
אייזן איז נומער איינס אין די אינדוסטרי סעקטאר. מיליאנען ארבייטער פראדוצירן 101 מיליאן מעטריק טאנען פון אייזן וועלכע איז די גרעסטע צאל אין די וועלט. די אייזן אינדוסטרי פראדוצירט צענדליגער ערליי אייזן פון וועלכע א טייל פון זיי ווערט כמעט נאר געמאכט אין כינע און עס איז פאראן א שטארקע פארלאנג דערויף. אויך אריינגערעכנט אין די אייזן אינדוסטרי איז די שווערע עקוויפמענט וואס מען מאכט אלס פון אייזן ווי טראקטארס, שיפן פאבריקן, לאקאמאטיוון, גראבונג מאשינען, ריפיינערי עקוויפמענט און נאך אסאך ענליכע זאכן.
טעקסטייל איז די צווייטע גרעסטע אינדוסטרי אין כינע און כינע איז אויך די וועלט'ס גרעסטע פראדוצירער אין די אינדוסטרי. די הויפט טעקסטיילס זענען: באוול (קאטאן), וואל, זיידן, לייווענט (לינען), און כעמיקאלע פייבערס. אחוץ די פאברעצירונג האבן זיי די גרעסטע אפעראציעס פון טעקסטייל פרינטינג און דייאינג, ניטינג, און קאנטראקטינג (אויפנייען).
אנדערע וויכטיגע זאכן וואס ווערן פראדוצירט אין כינע זענען: פאפיר, צעמענט, טעלעוויזיעס, ביציקלעך, ניי מאשינען, וואש מאשינען, רעפרידזשערעיטארס, און אויטא טיילן און מאטארן.
 
כינע פארמאגט און גראבט אויס אסאך וויכטיגע מינעראלן. איר הויפט מינעראל איז קוילן. זי גראבט אויס 1.32 ביליאן מעטריק טאנען, די גרעסטע אין די וועלט. רוב ענערגיע פאר די אינדוסטריס און אויך פאר היימען קומט פון קוילן. אין אלע ווינקלן פון כינע איז פאראן קליינע קוילן אוצרות אבער די גרעסטע טייל ווערט אויסגעגראבן אינעם שענקסי פראווינץ לענגאויס דעם יאנגעצער טייך. אויך אויל פארמאגט כינע זייער אסאך אבער מיט אזא גרויסע באפעלקערונג איז דאס ווייט פון גענוג און אויב מען רעכנט דאס אויס פער מענטש וועט דאס אויסקומען ווינציגער ווי סיי וועלכע לאנד.
 
 
=== סערוויסעסדינסטן ===
 
כינע'ס סערוויס סעקטאר נעמט אריין קאמערץ, עסן און איבערבייסונג קעטערינג, ריטעיל האנדל, באנקירונג און פינאנציעלע סערוויסעס, אינשורענס, ריעל עסטעיט, סעקיוריטי, קולטורל און געזונטהייט סערוויסעס, און לעגאלע סערוויס.
בעפאר די 970' רעפארם איז כינע'ס סערוויס סעקטאר געווען שטארק צוריקגעבליבן און טייל דערפון איז אפילו נישט געווען צו באקומען. די פארלאנג פאר סערוויס האט זיך ערשט אנגעהויבן אין די 70'גער און 80'גער יארן. ריטעיל איז אמאל געווען נאר אין רעגירונג שאפינג ערטער אבער זינט די רעפארם האט די רעגירונג ערלויבט פריוואטע געשעפטן. היינט זענען פאראן אסאך פריוואטע געשעפטן אין וועלכע מען פארקויפט אלע ערליי זאכן אבער עס איז נאך אלץ פאראן מער ווענדארס וואס דרייען זיך ארום אויף די גאסן אדער סטאנציאנירן זיך ביי די ווינקלן פון די גאסן און פארקויפן ביליגע פראדוקטן. נאר אין די גרויסע שטעט זענען פאראן גרויסע מאדערניזירטע שאפינג צענטערן מיט געשעפטן פון אלע סארטן. אסאך אינטערנאציאנאלע פירמעס האבן אין די לעצטע יארן אינוועסטירט אין כינע און אפערירן דארט עטליכע גרויסע געשעפטן.
די פארלאנג פאר באנקירונג, אינשורענס, לעגאלע סערוויס, נאטערי, און אקאונטינג וואקסט פון יאר צו יאר, א דאנק די בליענדיגע עקענאמיע. בעפאר די רעפארם האט די רעגירונג געהאט די אחריות און קאנטראל אויף אלע פענסיע. היינט קען מען שוין באקומען די סערוויס דורך פינאנציעלע אינסטיטוציעס און אינשורענס פירמעס.▼
 
▲די פארלאנג פאר באנקירונג, אינשורענס, לעגאלע סערוויס, נאטערי, און אקאונטינג וואקסט פון יאר צו יאר, א דאנק די בליענדיגע עקענאמיעעקאנאמיע. בעפאר די רעפארם האט די רעגירונג געהאט די אחריות און קאנטראל אויף אלע פענסיע. היינט קען מען שוין באקומען די סערוויס דורך פינאנציעלע אינסטיטוציעס און אינשורענס פירמעס.
 
 
=== טוריזם ===
קאמוניסטישע רעגירונגן האבן קיינמאל נישט געגליכן מען זאל זיי באזוכן אדער זייערע מענשטן זאלן גיין באזוכן אנדערע לענדער. אין די ערשטע 20 יאר פון ווען די קאמוניסטישע פארטיי האט איבערגענומען די פירערשאפט אין כינע זענען אלע טויערן פאר טוריסטן געווען פארשלאסן. די רעגירונג האט אבער שנעל געטוישט איר פאליסי ביי די 970' רעפארם וועלנדיג מאכן מער קעש געלט. כדי צו צוציען טוריסטן האט זיך פארלאנגט אסאך ארבעט ווי איבערבויען האטעלן, צושטעלן מער פליגער טראנפארטאציע קיין כינע און אויך אינלאנד, אויסרייניגן און צושטעלן אטראקציע ערטער וכדומה. היינט צו טאג קומען מיליאנען מענשטן פון די גאנצע וועלט באזוכן כינע צוליב איר היסטאריע און אינטערעסאנטע קולטור. די הויפט אטראקציע ערטער זענען די כינעזער וואנט אין צפון כינע, די פארבאטענע שטאט (היינט באקאנט אלס די פעלעס מוזעאם) אין בעדזשינגבייזשינג, די פארנומענע גאסן און שאנכאי און נאך עטליכע נאטורליכע וואונדער ערטער.
אין 01' האבן 27 מיליאן מענטשן באזוכט כינע. די גרעסטע טייל באזוכער זענען געווען פון האנג קאנג, מעקאו, און טייוואן. גרויסע נומערן פון טוריסטן זענען אויך געווען פון יאפאן, רוסלאנד, די פאראייניגטע שטאטן, די פיליפיניען אינזלען, טיילאנד, דייטשלאנד, קאנאדע, פראנקרייך, און אויסטראליע. צווישן די כינעזער זעלבסט איז אינלאנד טרעוול אויך פארמערט געווארן מיט ריזיגע פראצענטן. אין יאר 95' האבן 629 מיליאן כינעזער באזוכט אן אנדער ארט אין כינע. דאס איז געווען א 40 פראצענט פארמערונג פון א יאר בעפאר.
 
 
=== ענערגיע ===
 
כינע איז פון די וועלט'ס גרעסטע פראדוצירער פון עלעקטריסיטי. אבער מיט דעם אלעם איז דאס נישט געונג צו סופלייען אלע איינוואוינער, ספעציעל אין די גרויסע שטעט. 80 פראצענט פון כינע'ס יערליכע עלעקטריק ארויסגעבונג קומט פון קוילן, 15 פראצענט פון היידרא-עלעקטריק, און 1 פראצענט פון נוקלעארע קראפט. קוילן פראדוקציע געפינט זיך אין גאנצן לאנד און היידרא עלעקטריק געפינט זיך נעבן דעם געלען טייך.
כינע פרובירט שטארק צו עלימינירן די קוילן ענערגיע אינדוסטרי און אויפציען וואס מער היידרא עלעקטריק וועלכע איז די ריינסטע ענערגיע מיטל. עס זענען פאראן אסאך טייכן אין כינע וואס וואלטן דאס ערמעגליכט אבער עס פאדערט זיך אסאך ארבעט ווייל די כינעזער טייכן פארמאגן ווייניג גרויסע וואסער פאלן פון וועלכע מען קען גרינגערהייט פראדוצירן היידרא עלעקטריק און עס פאדערט זיך צו בויען וואסער דאמבעס וועלכע איז א קאמפליצירטע ארבעט און נעמט אסאך צייט. אין דרום כינע זענען פאראן אסאך קליינע וואסער פאלן פון וועלכע מענטשן האבן געמאכט פריוואטע היידרא עלעקטריק אינסטעלאציעס אבער עס איז ווייט פון גענוג פאר אזא גרויסע באפעלקערונג.
ווי דערמאנט בויט יעצט כינע א מעכטיגע וואסער דאמבע וועלכע וועט זיין די גרעסטע אין די וועלט ווען עס וועט פארטיג ווערן גאר בקרוב. די פלענער נעמען אריין צוויי גרויסע אונטערנעמונגען: די ערשטע איז א פארפלייצונג סיסטעם צוזאמענגעשטעלט פון ספעציעלע שמאלע מענטשליך געמאכטע קאנאלן וואס וועלן זיך אריינציען אין די שטעט און דערפער. דער פלאן איז היבש א קאנטראווערסיאלע ווייל עס האנדלט זיך נישט דא פון קיין נארמאלע רעגירונג וואס פארשטייט וויאזוי זיך אומצוגיין מיט אירע בירגער. די קאמוניסטישע רעגירונג האט שוין פון לאנג אויסגעמאלן זייערע קאנאלן וועלכע וועט געצווינגענערהייט פארשיקן מיליאנען איינוואוינער פון זייערע הייזער. די צווייטע פראיעקט וועט זיין א ריזיגע היידרא עלעקטריק אינסטעלאציע וועלכע וועט ערשט פארטיג ווערן אין 09'. אויב אלעס וועט גיין ווי געפלאנט וועט עס זיין די גרעסטע ענערגיע פראדוקציע פראיעקט אין די וועלט.
 
 
 
=== אויסערן האנדל ===▼
 
כינע'ס אויסערן האנדל איז אין גרעסטן טייל קאנטראלירט דורך רעגירונג אפערירענדיגע האנדל קאאפעראציעס. בעפאר די עקענאמישע רעפארמען אין 79' האבן די פירמעס נישט געמעגט קויפן רויע מאטריאל פון אויסערן לענדער נאר האבן עס באקומען פון די רעגירונג און צוריקגעגעבן פארטיג. די רעגירונג האט געהאט א ספעציעלע אפטיילונג וואס האט זיך אפגעגעבן מיט פראדוקט אויסשפרייטונג און זיי האבן באשטימט די פרייזן אויף יעדע זאך כדי יעדער זאל עס קענען קויפן. זינט די רעפארמען האט זיך אלעס געטוישט און די פירמעס האבן באקומען די פרייהייט אריינצוברענגן רוי מאטריאל פון צענדליגער לענדער ארום די וועלט. ▼
אינעם פארגאנגענעם יאר האט כינע'ס עקספארט דעגרייכט 249.2 ביליאן דאלאר און אומפארטן איז געווען 225.0 ביליאן דאלאר. די הויפט זאכן וואס מען עקספארטירט זענען: אנצוגן, אנצוג צוגעהערן, שיך, טעקסטייל, טעלעקאמוניקאציע און מוזיקאלע סיסטעמען, מאשינערי, אייזן און אייזערנע פראדוקטן, אויטאמאבילן, ארגיקולטורלאנדווירטשאפט כעמיקאלן, גומען, ווייץ, און שיפן. די פרינציפאלע לענדער מיט וועלכע כינע האנדלעט און אימפארטירט זענען: האנג קאנג (באמת א טייל פון כינע אבער זי האט אן אנדערע רעגירונג סיסטעם), די פאראיינגטע שטאטן, יאפאן, דרום קארעא, דייטשלאנד, סיגנאפור, האלאנד, און די יונייטעד קינגדאם. ▼
כינע'ס פרייטשאפט מיט די פאראייניגטע שטאטן איז אין די לעצטע 15 יאר אסאך שוואכער געווארן ווייל די אמעריקאנער רעגירונג האט כסדר פארדאמט די קאמוניסטישע רעגירונג פאר מענטשן רעכט פראקטיקן. אמעריקע האט עטליכע מאל געסטראשעט אז זי וועט אפהאקן אירע בעסטע האנדל סטאטוס וועלכע אמעריקע האט אנגעהאלטן מיט כינע און נאך געציילטע לענדער. אבער מיט די יארן האט די קלינטאן אדמיניסטראציע איינגעזען אז מיט שטרענגן וועט מען גארנישט אויפטאן נאר אנשטאט זאל מען אנהאלטן און אפילו פארבעסערן די האנדל סטאטוס און אזוי ארום פארשטערקערן די שטיצע פאר ענווייראמענטאלע, לעיבאר, און מענטשן רעכט רעפארמען אינערהאלב כינע. די רעזולטאטן זענען טאקע געווען גוטע ווען כינע האט באלד געמאלדן אז זי וועט עפענען מער האנדל צו די אינטערנאציאנאלע וועלט און רעדוצירן די טעריפס (אימפארט קאודס אויף פראדוקטן אין די שטייער פראצענטן). אין יאר 00' האט די אמעריקאנער קאנגרעס דורכגעפירט לעגיסלאציע, געבנדיג כינע פערמענאנטע האנדל סטאטוס.▼
▼
 
=== וואלוטע און באנקירונג ===▼
 
כינע'ס אפיציעלע וואלוטע איז די רענמינבי וואס ווערט אנגערופן אין די וועלט די יאן (8.28 יאן איז געווענליך ווערט איין יו-עס דאלאר). דאס לאנד'ס באנקירונג סיסטעם איז אונטער די רעגירונג'ס קאנטראל. די צענטראלע פינאנציעלע אינסטיטוציע איז די מענטשנ'ס באנק אוו כינע וועלכע פראדוצירט אלע כינעזער וואלוטע. די אינטערנאציאנאלע אקאונטס און אויסערן וואלוטע ווערט אנגעפירט דורך די באנק אוו כינע וועלכע פארמאגט 500 פליגלן איבער די וועלט. אין צוגאב האט כינע נאך 4 גרויסע בענק: די ארגיקולטורלאנדווירטשאפט באנק אוו כינע, וועלכע איז פאראנטווארטליכט צו געבן הילף פאר די ארגיקולטורלאנדווירטשאפט סעקטאר. די באנק אוו קאמוניקאציעס אוו כינע, א קאמערציאלע באנק. די אינדוסטריאלע און און קאמערציאלע באנק אוו כינע, וועלכע באהאנדלט אינדוסטריאלע און קאמערציאלע קרעדיטס און אינטערנאציאנאלע ביזנעס. די מענטשנ'ס קאנסטראקשן באנק אוו כינע, וועלכע גיט זיך אפ מיט פאנדן פאר ציווילע קאנסטראקשן. אויסער די בענק זענען פאראן עטליכע טראסט און אינוועסטמענט קאאפעראציעס וועלכע ברענגן אויסערן איוועסטמענטס קיין כינע. עס זענען פאראן סטאק עקסטשעינדזשס אין שאנכאי, שענזאן, און טיאנדזשין.▼
 
 
== טראנספארטאציע ==
 
כינע'ס גרעסטע טראנפארטאציע מיטל איז רעילראודדי באן וועלכע פארנעמט 39 פראצענט פון די פאסאזשירן טראפיקפארקער און 36 פראצענט פון די פראכט טראפיקפארקער. אין רוב לענדער ווערן די רעילראודס פארמינערט פון יאר צו יאר און אנדערע מער סאפיסטיקירטע טראנפארטאציע נעמען אלעס איבער. אין כינע איז אבער נישט אזוי, איר רעילראוד טראנספארטאציע האט זיך געדאפעלט אין די לעצטע 50 יאר, גרייכנדיג א סך הכל לענג פון 36,400 מייל (58,700 קילאמעטער). אנשטאט אפצולאזן די רעילראוד טראנספארטאציע האט איר כינע נאר פארבעסערט און איינגעשטעלט שנעל-צוג באנען צווישן געדיכט באוואוינטע געגענטער און די פארנומענע שטעט. כינע איז די ערשטע לאנד וואס פארמאגט שוין היינט די פארגעשריטענע מאגלעוו באן סיסטעם וועלכע לויפט אויף מאגנעטישע עלעקטריק דורך א ספעציעלע חכמה וועלכע איז אויסגעטראפן און אינסטאלירט געווארן דורך א דייטשע פירמע.
ראוד טראנפארטאציע פלעגט אמאל זיין זייער צוריקגעבליבן און פלעגט נאר דעקן די גרויסע שטעט און די גרעניצן פון אלע פראווינצן. היינט איז שוין יא פאראן ראודס אויך צו אלע אפגעווייטערטע ערטער. די ראוד סיסטעם איז פארמירט ארום די הויפט שטאט בעדזשינגבייזשינג און שלענגעלט זיך צו אלע פארנומענע שטעט און האפן. די סיבה דערצו איז ווייל זינט כינע איז געעפענט געווארן פאר טוריסטן האט זיך פארלאנגט צו צושטעלן א גרעסערע ראוד סיסטעם און וויבאלד רוב טוריסטן קומען אן קיין בעדזשינגבייזשינג האט זיך די סיסטעם פארמירט פון די הויפט שטאט. כינע האט היינט א ראוד סיסטעם וועלכע ציט זיך 900,000 מייל (1,400,000 קילאמעטער). רוב דערפון איז געפלאסטערטע ראודס וועלכע איז אין גוטע צושטאנד. אויטאס און טראקס איז נאר פאפולער אין די אורבאן שטעט און אפילו אין די גאר פארנומענסטע ערטער איז ביציקלעך אויפגעכאפט פאר קורצע שטרעקע טראנספארטאציע. אויף א דורכשניטליכע ראוד פארן מער ביציקלעך ווי אויטאס, אפגערעדט אין די "ראוש אוער" ווען די גאסן ווערן פארפלייצט מיט מיליאנען ביציקלעךביציקלן.
 
די דריטע גרעסטע טראנפארטאציע מיטל איז אויפ'ן וואסער וועלכע איז נאר אויפגעכאפט פאר פראכט. דער הויפט טייך וואו עס פארן די מערסטע פראכט שיפן איז דער יאנגעצער טייך וועלכע לויפט אויף א 11,000 מייל (18,000 קילאמעטער) שטרעקע. נאך א שטארק פארנומענער טייך איז די גרעיט קאנאל וועלכע לויפט פון שאנכאי צו די האנגזו פראווינץ. דער טייך איז ווי א נעטווארק פון צענליגער קלענערע טייכן און לעיקס וועלכע פליסן דארט אריין. וויבאלד כינע האט איינע פון די גרעסטע וואסער גרעניץ ליניעס פארמאגט זי אסאך האפן וועלכע ברענגן מער אינטערנאציאנאלע האנדל. עס זענען פאראן 20 גרויסע האפן וועלכע זענען אלע שטארק פארנומען. כינע זעלבסט האט א פלאטע פון 3,299 שיפן וועלכע באזוכן האפן איבער די גאנצע וועלט.
 
די גרעסטע עירפארטפליפארט אין כינע איז אין דידער הויפט שטאט בעדזשינגבייזשינג. אנדערע פארנומענע אינטערנאציאנאלע עירפארטס געפינען זיך אין שאנכאי און אין גואנגזו. עס זענען פאראן נאך אסאך דאמעסטיק עירפארטס וועלכע געפינען אין רוב ביזנעס שטעט. כינע'ס נאציאנאלע עירליין איז "עיר כינע". עס זענען פאראן נאך צענדליגער קלענערע עירליינס פון וועלכע געציילטע האבן אינטערנאציאנאלע רייזעס.
 
 
== קאמוניקאציע ==
די כינעזער האבן טראדיציאנאל א גוטע קאמוניקאציע. נאך מיט צענדליגער הונדערטער יארן צוריק האבן די כינעזער געבויט הויכע פייער טורעמעס צו ווארענען אנדערע שטעט ווען עס קומט א פיינט. די כינעזער רעגירונגןרעגירונגען האבן שטענדיג קאמיוניקירטקאמוניקירט מיט אירע בירגער דורך אויפהענגןאויפהענגען ריזיגע פלאקאטן אויף וועלכע זי פלעגט ארויפשרייבן פארשידענע מעסעדזשעס צום פאלק. אין טייל כינעזער שטעט הענגט די שטאט אויף די ערשטע זייטן פון די גאויסע צייטונגן כדי דאס פאלק זאל עס קענען ליינען. אין די לעצטע צענדליגער יארן האבן פארשידענע גרופעס און פראטעסטירער אנגעהויבן צו נוצן די רעגירונג'ס מיטל פון אויפהענגן פלאקאטן אין וועלכע זיי האבן געמאלדן זייערע מעסעדזשעס. דאס ערגסטע איז געווען דורכאויס די קולטוראלע רעוואלוציע (66' – 76') ווען די יונגע סטודענטן האבן באשמירט די גאסן מיט פארשידענע פלאקאטן מיט אלע סארט מעסעדזשעס. אין 89' האט די קאמוניסטישע רעגירונג געמאכט א סוף צו דעם נאכדעם וואס פרא-דעמאקראטישע פלאקאטן האבן געפירט צו ווילדע פראטעסטן וועלכע די מיליטער האט זייער שלעכט באהאנדעלט און צענדליגער זענען אומגעקומען.
 
אין דער זעלבער צייט וואס די טראדיציאנאלע קאמוניקאציע האט ווייטער אנגעהאלטן איז כינע נישט צוריקגעשטאנען מיט פארגעשריטענע קאמוניקאציע וועלכע האט דאמינירט די וועלט אין די לעצטע 100 יאר. עס איז פאראן ארום 2,000 צייטונגן אין כינע. צווישן זיי זענען: רענמין ריבאאו (מענטשנ'ס טעגליכע), די אפיציעלע צייטונג פון די קאמוניסטישע פארטיי. דזשיעפענגדזשאן באאו (ליבערעישן ארמיי טעגליך) , א טיפע און פראפעסיאנעלע צייטונג געאייגענט פאר סייענטיסטן און לערערינס. דערנאך זענען צוויי גרויסע דזשורנאלן: די ליאאוענג (אויסקוק) און קווישי (ווארהייט זוכער). די צוויי דזשורנאלן דעקן אלע סאציאלע, קולטוראלע, און עקענאמישע טעמעס. די קאמוניסטישע רעגירונג לייגט גרויס דרוק אויף די מידיא פאבלישער און צענזורט טיילמאל אלע זייערע ארטיקלן. ווילנדיג אויסמיידן פראבלעמען האבן רוב גרויסע מידיא פירמעס איינגעשטעלט אייגענע גאר שטרענגע צענזור סיסטעמען כדי אויסצומיידן קאנפליקטן מיט די רעגירונג.
די גרעסטע ראידא בראדקעסטינג ווערט אפערירט דורך די רעגירונג אין די הויפט שטאט בעדזשינג. די רעגירונג האט נאך צענדליגער ראידא סטאנציעס אין רוב פון די פראווינצן. עס זענען אויך פאראן פריוואטע ראידא סטאנציעס אין אלע עקן פון לאנד אבער זיי האבן די מערסטע דרוק פון די רעגירונג ווייל ביים רעדן קען זיך גרינג אריינכאפן א ווארט קעגן די רעגירונג אדער קעגן די קאמוניזם קאנצעפט. אויך טעלעוויזיע פירט די רעגירונג אן אין גאנצן לאנד. זי האט עטליכע טשענעלס, איינס ספעציעל פאר כינעזער מענטשן איבער די גאנצע וועלט וועלכע ארבעט דורך סעטעלייט טעכנאלאגיע. עס זענען פאראן נאך 700 פריוואטע טעלעוויזיע סטאנציעס. ארום 75 פראצענט פון פאלק האט די מעגליכקייט צו כאפן ראדיא סטאנציעס אין זייערע וואוין ערטער אבער טעלעוויזיע איז אסאך שוואכער. נאר 303 פון 1,000 כינעזער פארמאגן א טעלעוויזע. דאס איז א קליינער צאל קעגן אנדער ציוויליזירטע לענדער איבער די וועלט.▼
כינע'ס צייטונגן, מאגאזינען, ראדיא, און טעלעוויזיע סטאנציעס באקומען זייער נייעס פון די אפיציעלע זינהוא נייעס אגענטור, און קענען טיילמאל צולייגן אייגענע באריכטן. די זינהו אגענטור האט איר הויפטקווארטירן אין בעדזשינג מיט פליגלן איבער גאנץ כינע און 100 אפיסעס איבער די וועלט. די אגענטור פאבלישט אירע נייעסן אין כינעזיש, ענגליש, פראנצויזיש, היספאניש, רוסיש, און אראביש. עס איז פאראן א צווייטע נייעס אגענטור אין כינע וועלכע שטעלט צו אלע נייעסן פאר די כינעזער צייטונגן איבער די וועלט. ▼
כאטש רוב כינעזער האבן לימיטירטע מעגליכקייטן צו קאמוניקאציע הייסט אבער נישט די קאמוניקאציע צוריקגעבליבן קעגן אנדערע לענדער. טעלעקאמוניקאציע איז דארט פארגעשריטן פונקט ווי ביי אונז אבער נישט יעדער פארמאגט א טעלעפאן. א שטודיע פון צוויי יאר צוריק האט געוויזן אז צו יעדע 1,000 איינוואוינער איז געווען אינגאנצן 137 טעלעפאנען. דאס באנוץ פון סעליולער טעלעפאנען און ביפערס וואקסט שנעל אבער רוב דורכשניטליכע איינוואוינער קענען זיך דאס נישט ערלויבן. קאמפיוטערס איז זייער פאפולער אין כינע'ס יוניווערסיטיס און אפיסעס און אויך אין די סקולס. קאמפיוטערס אינדערהיים איז נאך ווייט פון אויפגעכאפט. אין די גרויסע שטעט איז מעגליך צו באקומען אינטערנעט סערוויס אבער מען מוז זיך ערשט רעגיסטרירן מיט די רעגירונג ווייל זי מוז דאך האלטן א קאנטראל וואס אירע בירגער זעען זיך אן אין די פרייע וועלט.▼
 
▲די גרעסטע ראידא בראדקעסטינג ווערט אפערירט דורך די רעגירונג אין די הויפט שטאט בעדזשינגבייזשינג. די רעגירונג האט נאך צענדליגער ראידא סטאנציעס אין רוב פון די פראווינצן. עס זענען אויך פאראן פריוואטע ראידא סטאנציעס אין אלע עקן פון לאנד אבער זיי האבן די מערסטע דרוק פון די רעגירונג ווייל ביים רעדן קען זיך גרינג אריינכאפן א ווארט קעגן די רעגירונג אדער קעגן די קאמוניזם קאנצעפט. אויך טעלעוויזיע פירט די רעגירונג אן אין גאנצן לאנד. זי האט עטליכע טשענעלס, איינס ספעציעל פאר כינעזער מענטשן איבער די גאנצע וועלט וועלכע ארבעט דורך סעטעלייט טעכנאלאגיע. עס זענען פאראן נאך 700 פריוואטע טעלעוויזיע סטאנציעס. ארום 75 פראצענט פון פאלק האט די מעגליכקייט צו כאפן ראדיא סטאנציעס אין זייערע וואוין ערטער אבער טעלעוויזיע איז אסאך שוואכער. נאר 303 פון 1,000 כינעזער פארמאגן א טעלעוויזע. דאס איז א קליינער צאל קעגן אנדער ציוויליזירטע לענדער איבער די וועלט.
▲כינע'ס צייטונגן, מאגאזינען, ראדיא, און טעלעוויזיע סטאנציעס באקומען זייער נייעס פון די אפיציעלע זינהוא נייעס אגענטור, און קענען טיילמאל צולייגן אייגענע באריכטן. די זינהו אגענטור האט איר הויפטקווארטירן אין בעדזשינגבייזשינג מיט פליגלן איבער גאנץ כינע און 100 אפיסעס איבער די וועלט. די אגענטור פאבלישט אירע נייעסן אין כינעזיש, ענגליש, פראנצויזיש, היספאניש, רוסיש, און אראביש. עס איז פאראן א צווייטע נייעס אגענטור אין כינע וועלכע שטעלט צו אלע נייעסן פאר די כינעזער צייטונגן איבער די וועלט.
 
▲כאטש רוב כינעזער האבן לימיטירטע מעגליכקייטן צו קאמוניקאציע הייסט אבער נישט די קאמוניקאציע צוריקגעבליבן קעגן אנדערע לענדער. טעלעקאמוניקאציע איז דארט פארגעשריטן פונקט ווי ביי אונז אבער נישט יעדער פארמאגט א טעלעפאן. א שטודיע פון צוויי יאר צוריק האט געוויזן אז צו יעדע 1,000 איינוואוינער איז געווען אינגאנצן 137 טעלעפאנען. דאס באנוץ פון סעליולער טעלעפאנען און ביפערס וואקסט שנעל אבער רוב דורכשניטליכע איינוואוינער קענען זיך דאס נישט ערלויבן. קאמפיוטערס איז זייער פאפולער אין כינע'ס יוניווערסיטיס און אפיסעס און אויך אין די סקולס. קאמפיוטערס אינדערהיים איז נאך ווייט פון אויפגעכאפט. אין די גרויסע שטעט איז מעגליך צו באקומען אינטערנעט סערוויס אבער מען מוז זיך ערשט רעגיסטרירן מיט די רעגירונג ווייל זי מוז דאך האלטן א קאנטראל וואס אירע בירגער זעען זיך אן אין די פרייע וועלט.
▲== אויסערן האנדל ==
 
▲כינע'ס אויסערן האנדל איז אין גרעסטן טייל קאנטראלירט דורך רעגירונג אפערירענדיגע האנדל קאאפעראציעס. בעפאר די עקענאמישע רעפארמען אין 79' האבן די פירמעס נישט געמעגט קויפן רויע מאטריאל פון אויסערן לענדער נאר האבן עס באקומען פון די רעגירונג און צוריקגעגעבן פארטיג. די רעגירונג האט געהאט א ספעציעלע אפטיילונג וואס האט זיך אפגעגעבן מיט פראדוקט אויסשפרייטונג און זיי האבן באשטימט די פרייזן אויף יעדע זאך כדי יעדער זאל עס קענען קויפן. זינט די רעפארמען האט זיך אלעס געטוישט און די פירמעס האבן באקומען די פרייהייט אריינצוברענגן רוי מאטריאל פון צענדליגער לענדער ארום די וועלט.
▲אינעם פארגאנגענעם יאר האט כינע'ס עקספארט דעגרייכט 249.2 ביליאן דאלאר און אומפארטן איז געווען 225.0 ביליאן דאלאר. די הויפט זאכן וואס מען עקספארטירט זענען: אנצוגן, אנצוג צוגעהערן, שיך, טעקסטייל, טעלעקאמוניקאציע און מוזיקאלע סיסטעמען, מאשינערי, אייזן און אייזערנע פראדוקטן, אויטאמאבילן, ארגיקולטור כעמיקאלן, גומען, ווייץ, און שיפן. די פרינציפאלע לענדער מיט וועלכע כינע האנדלעט און אימפארטירט זענען: האנג קאנג (באמת א טייל פון כינע אבער זי האט אן אנדערע רעגירונג סיסטעם), די פאראיינגטע שטאטן, יאפאן, דרום קארעא, דייטשלאנד, סיגנאפור, האלאנד, און די יונייטעד קינגדאם.
▲כינע'ס פרייטשאפט מיט די פאראייניגטע שטאטן איז אין די לעצטע 15 יאר אסאך שוואכער געווארן ווייל די אמעריקאנער רעגירונג האט כסדר פארדאמט די קאמוניסטישע רעגירונג פאר מענטשן רעכט פראקטיקן. אמעריקע האט עטליכע מאל געסטראשעט אז זי וועט אפהאקן אירע בעסטע האנדל סטאטוס וועלכע אמעריקע האט אנגעהאלטן מיט כינע און נאך געציילטע לענדער. אבער מיט די יארן האט די קלינטאן אדמיניסטראציע איינגעזען אז מיט שטרענגן וועט מען גארנישט אויפטאן נאר אנשטאט זאל מען אנהאלטן און אפילו פארבעסערן די האנדל סטאטוס און אזוי ארום פארשטערקערן די שטיצע פאר ענווייראמענטאלע, לעיבאר, און מענטשן רעכט רעפארמען אינערהאלב כינע. די רעזולטאטן זענען טאקע געווען גוטע ווען כינע האט באלד געמאלדן אז זי וועט עפענען מער האנדל צו די אינטערנאציאנאלע וועלט און רעדוצירן די טעריפס (אימפארט קאודס אויף פראדוקטן אין די שטייער פראצענטן). אין יאר 00' האט די אמעריקאנער קאנגרעס דורכגעפירט לעגיסלאציע, געבנדיג כינע פערמענאנטע האנדל סטאטוס.
▲
 
▲== וואלוטע און באנקירונג ==
 
▲כינע'ס אפיציעלע וואלוטע איז די רענמינבי וואס ווערט אנגערופן אין די וועלט די יאן (8.28 יאן איז געווענליך ווערט איין יו-עס דאלאר). דאס לאנד'ס באנקירונג סיסטעם איז אונטער די רעגירונג'ס קאנטראל. די צענטראלע פינאנציעלע אינסטיטוציע איז די מענטשנ'ס באנק אוו כינע וועלכע פראדוצירט אלע כינעזער וואלוטע. די אינטערנאציאנאלע אקאונטס און אויסערן וואלוטע ווערט אנגעפירט דורך די באנק אוו כינע וועלכע פארמאגט 500 פליגלן איבער די וועלט. אין צוגאב האט כינע נאך 4 גרויסע בענק: די ארגיקולטור באנק אוו כינע, וועלכע איז פאראנטווארטליכט צו געבן הילף פאר די ארגיקולטור סעקטאר. די באנק אוו קאמוניקאציעס אוו כינע, א קאמערציאלע באנק. די אינדוסטריאלע און און קאמערציאלע באנק אוו כינע, וועלכע באהאנדלט אינדוסטריאלע און קאמערציאלע קרעדיטס און אינטערנאציאנאלע ביזנעס. די מענטשנ'ס קאנסטראקשן באנק אוו כינע, וועלכע גיט זיך אפ מיט פאנדן פאר ציווילע קאנסטראקשן. אויסער די בענק זענען פאראן עטליכע טראסט און אינוועסטמענט קאאפעראציעס וועלכע ברענגן אויסערן איוועסטמענטס קיין כינע. עס זענען פאראן סטאק עקסטשעינדזשס אין שאנכאי, שענזאן, און טיאנדזשין.
 
 
שורה 223 ⟵ 238:
די סטרוקטור פון כינע'ס רעגירונג סיסטעם גייט נאך דעם רוסישן פירער וולאדימיר לענינ'ס מאדעל פון אן איין פארטיי רעגירונג. דער מאנדאט צו דער רעגירונג גייט נישט דורך וואלן נאר ווער עס האט מער קראפט און געווינט די מאכט. דער געוועזענער רוסישער פירער האט צוערשט איינגעשטעלט דעם סיסטעם אין די סאוויעט פארבאנד און איז געווארן א מאדעל רעגירונג סיסטעם צו אסאך סאציאליסטישע לענדער. אין כינע האט יעצט די מאכט די כינעזע קאמוניסטישע פארטיי וועלכע ווערט אנגערופן אין קורצן: די סי-סי-פי. די קאמוניסטישע פארטיי איז געקומען צום מאכט אין 949' און אויפגעשטעלט די מענטשנ'ס רעפובליק אוו כינע.
די סי-סי-פי דאמינירט דאס מאכן און צושטערן פאליסיס דורך אירע מיטגלידער אין די רעגירונג. אינערהאלב די רעגירונג סטרוקטור איז די לאגיסלאטור (ווערט גערופען די נעשאנעל מענטשנ'ס קאנגרעס) די העכסטע און מאכטפולסטע טייל אין טעאריע, אבער אין פראקטיק איז די עקזעקיוטיוו קאבינעט (ווערט גערופן די סטעיט קאונסיל) די מאכטפולסטע טייל אין די רעגירונג וועלכע ווערט אנגעפירט דורך דעם פרעמיער.
כינע איז דאס ערשטע מאל דורכגעגאנגען אן ערנסטע רעפארם אין רעגירונג'ס פאליסיס אונטער די פירערשאפט פון דענג זיאאופינג אין 978' און דענג'ס סוקסעסאר, דזשיאנג זעמין, האט ווייטער אנגעהאלטן די רעפארמען. די הויפט פונקט אין די רעפארם איז געווען די איבערגאנג פון די פלאנירטע עקענאמיעעקאנאמיע צו א נייע רעפארמירטע סיסטעם וועלכע דענג האט גערופן סאציאליסטישע מארקעט עקענאמיעעקאנאמיע. איינע פון די הויפט ענדערונגן איז געווען אין די רעגירונג אפטיילונגן וועלכע געבן זיך אפ מיט ספעציעלע אישוס וועלכע האבן באקומען מער מאכט און זעלבסטשטענדיקייט. די רעגירונג האט אויך פארגרעסערט איר עקענאמישע אפטיילונגן און אויפגענומען אסאך נייע ספעציאליסטן כדי צו קענען געבן א בעסערע ענווייראמענט אינערהאלב די עקענאמישע רייען. גרויסע רעגירונג געפירטע ביזנעסער האבן באקומען מער אויטאנאמיע און טייל זענען אפילו פריוואטיזירט געווארן. די לאקאלע רעגירונגן האבן אויך באקומען מער אויטאריטי צו אדאפטירן די נאציאנאלע פאליסיס. די לאקאלע רעגירונגן האבן אויך אנגעהויבן באקומען א גרעסערע טייל פון די שטייער פארדינסטן. אין קורצע ווערטער האט די סי-סי-פי פארטיי זיך ארויסגעצויגן פון מינדערוויכטיגע רעגירונג'ס געשעענישן און איינגעטיילט די ארבעט צווישן אירע נידעריגערע אפטיילונגן און די לאקאלע רעגירונגן. אבער שטילערהייט האט די רעגירונג גאר פארמינערט די שאנסן פאר איינעם זיך אויפצוהייבן די קאפ און זאגן א מיינונג אין די רעגירונג פאליסיס. די רעגירונג האט פארבאטן פאליטישע אקטיוויטעטן וועלכע קען שמעקן מיט פראגעס צו די פארטייס אביעקטיוון. מיט די שריט איז קלאר געווארן אז די מעגליכקייט פאר אן אפאזיציע איז אויסגעשלאסן און די לאקאלע רעגירונגן מוזן נאכטאנצן די קאנטראווערסיאלע רעגירונג פאליסיס אפילו עס שטימט נישט מיט זייערע פלענער.
 
=== די קאנסטיטוציע ===
 
די ערשטע קאנסטיטוציע פון די קאמוניסטישע רעגירונג איז אריין אין קראפט אין 954'. די קאנסטיטוציע האט אראפגעשטעלט די רעגירונג'ס סטרוקטור און אירע סיטיזענס רעכטן און פליכטן. די קאנסטיטוציע איז איבערגעמאכט געווארן 3 מאל, צום לעצטן מאל אין 982'. יעדע פרישע קאנסטיטוציע האט זיך געשטעלט אויף נייע פונקטן וועלכע זענען געווען שייך צו יענע פאליטישע צייטן. אין די לעצטע קאנסטיטוציע האט די רעגירונג פארבאטן די לעצט געבליבענע רעכט פון אירע סיטיזענס און פארבאטן אויפצוהענגן פאליטישע פלאקאטן וועלכע לעגיטימיזירן די עקענאמישע ראלע פון די פריוואטע פירמעס.
שורה 231 ⟵ 246:
 
 
=== רעגירונג אפטיילונגןאפטיילונגען ===
 
די קאמוניסטישע סי-סי-פי רעגירונג איז איינגעטיילט צו 4 הויפט אפטיילונגן פון וועלכע יעדע פון זיי האבן אונטער זיך עטליכע קלענערע אפטיילונגן. די 4 זענען: די עקזעקיוטיוו, די לעגיסלאטור, יוסטיץ, און די לאקאלע רעגירונגן.
שורה 237 ⟵ 252:
וויבאלד די סי-סי-פי האט אזויפיל קאנטראל איבער די באשלוסן פון די יסודות'דיגע זאכן אין די רעגירונג קומט אויס אז די פארטיי'ס גענעראלע סעקראטאר איז דער מאכטפולסטער פירער אין כינע. דער צווייט מערסט מאכטפולער מענטש איז דער פרעמיער. טייל מאל איז דער פרעזידענט אויך די פארטיי'ס גענעראלע סעקראטאר. אין אזא פאל איז דער פרעזידענט דער מאכטפולסטער מענטש אין מזרח אזיע.
מיטגלידער אין די לעגיסלאטור, וועלכע איז די נאשאנעל מענטשנ'ס קאנגרעס, ווערן ערוועלט צו פינף יעריגע טערמינען דורך אומדירעקטע עלעקציעס פון די פראווינציאנאלע קאנגרעסעס. פארשטייט זיך אז די סי-סי-פי האלט אן אויג אויף די קאנדידאטן און מוז באשטעטיגן יעדע פון זיי. די לאגיסלאטור באשטייט פון 3,000 ביז 3,500 מיטגלידער. טאקע א גרויסע אפטיילונג, אבער מיט א סעסיע נאר איינמאל א יאר פון בערך א מאנאט איז עס זייער קליין. אפיציעל דארפן זיי שטודירן די פאליסיס און נייע געזעצן פון די רעגירונג'ס עקזעקיוטיווע אפטיילונג. אין די איבעריגע 11 מאנאטן פון יאר ווערט זייער ארבעט געטאן דורך א ספעציעלע אפטיילונג פון 150 מיטגלידער.
די דריטע אפטיילונג איז די יוסטיץ דעפארטמענט וועלכע איז די מערסט דעמאקראטיש געשטימטע אפטיילונג פון די קאמוניסטישע רעגירונג. כינע האט שטענדיג געזוכט צו דעמאקראטיזירן איר יוסטיץ ווי א מערב סטיל דעפארטמענט מיט פולע זעלבשטענדיקייט ווען עס קומט צו פראסעסירן געזעץ. דאס ערשטע מאל וואס כינע האט זיך צוגעכאפט צו א מאדערנע לעגאלע סיסטעם איז געווען אין אנפאנג פונעם 19'טן יאר-הונדערט אבער א רעוואלוציע און ציווילע קריג האט שטארק געשטערט די דעוועלאפמענטס. ווען די קאמוניסטישע פארטיי האט איבערגענומען די מאכט אין 949' האט זי אין זייט געלייגט אלע פריערדיגע פלענער. ערשט אין 978' ווען די רעגירונג האט צום ערשטן מאל רעפארמירט די רעגירונג סיסטעם האט מען צוריק אדאפטירט די אלטע פלענער און אנגעהויבן טאן שריט וועלכע האט עווענטועל אויסגעפארעמט א מאדערנע סטיל יוסטיץ דעפארטמענט אין וועלכע די ריכטער האבן די פולע מאכט וועם צו שטראפן און וועם פריי צו לאזן, און די קאנטראל איבער אלע געזעצן בנוגע די עקענאמיעעקאנאמיע. אלנפאלס, האט די קאמוניסטישע רעגירונג נישט געגעבן די יוסטיץ דעפארטמענט די פולע מאכט צו דורכפירן געזעצן אין צוזאמענהאנג מיט די קאמוניסטישע רעגירונג סיסטעם.
 
די כינעזער לעגאלע סיסטעם באשטייט פון 4 הויפט קאמפאנענטן: א געריכט סיסטעם, א פובליק סעקיוריטי אנדמיניסטראציע (פאליציי קראפט), א פובליק פראקערור אפיס, און א סיסטעם פון ארעסטאנטן און ארבעט'ס קעמפס. דאס העכסטע געריכט איז די סופרים מענטשנ'ס געריכט וועלכע איבערקוקט די אדמיניסטראציע פון יוסטיץ דורך די נידעריגערע שטאפלן פון די מענטשנ'ס געריכט. די הויפט סופרים געריכט האט נישט די מאכט איבער די קאנסטיטוציאנאלע אויפזעערשאפט, די מאכט איז פארבליבן ביי די לאגיסלאטור. די נידעריגערע געריכטן און פובליק פראקערור האבן די לאקאלע מאכטן גענוי ווי אין אלע מאדערניזירטע לענדער. אלע לעגאלע קעיסעס ווערן אויסגעפירט אין געריכט און דער באשולדיגטער האט די פולע רעכטן זיך צו באשיצן. אין די 980' יארן האט כינע צום ערטשן מאל ערלויבט פובליק און פריוואטע אדוואקאטן וועלכע האבן אין די ערשטע יאר געציילט ארום 5,000. היינט ציילן זיי איבער 100,000.
 
כינע'ס לאקאלע רעגירונגן, די פערטע אפטיילונג פון די צענטראלע רעגירונג, זענען ארגאניזירט אין 3 הויפט אדמיניסטראטיווע רייענשיכטן אונטער די צענטראלע רעגירונג. כינע פארמאגט 22 פראווינצן, 5 אויטאנאמישע מוניציפאליטעטן, און 2 ספעציעלע אויטאנאמישע ראיאנען (עס-עי-אר'ס). די 22 פראווינצן זענען: אנהואי, פודזשיאן, גאנסו, גואנגדאנג, גואיזאו, האינאן, היביי, היילאנגדזשיאנג, הינאן, הוביי, הונאן, דזשיאנגסו, דזשיאנגסי, דזשילין, ליאונינג, קווינגהאי, שענקסי, שאנדאנג, שאנקסי, שיכואן, יונאן, און זהידזשיאנג. (עס איז אינטערעסאנט צו באמערקן אז טייל פראווינצן האבן ענליכע נעמען צו אן אנדערע פראווינץ. אבער אין כינע איז עס גאנץ אן אנדערער אפטייטש ווי דערמאנט ביי שפראך און רעליגיע). כינע ציילט טייוואן אלס איר 23'סטע פראווינץ כאטש וואס טייוואן ווערט קאנטראלירט דורך א באזונדערע רעגירונג זינט 949' ווען די קאמוניסטן האבן געזיגט די צווילע קריג און איבערגענומען די מאכט אין כינע. די פרא דעמאקראטישע זענען דעמאלט אנטלאפן צו דעם טייוואנער אינזל וואו זיי האבן זיך געגרינדעט א באזונדערע רעגירונג. די 5 אויטאנאמישע ראיאנען זענען: גואנגקסי זהואנג, אינער מאנגאליע, נינגסיא הואי, און זיאנגדזשאנג אואיגור. די 4 אויטאנאמישע מוניציפאליטעטן זענען: בעדזשינגבייזשינג, טשאנגקינג, שאנכאי, און טיאנדזשין. האנג קאנג און מעקאו זענען די 2 ספעציעלע אדמיניסטראטיווע ראיאנען.
עס איז אויך פאראן א דריטע שטאפל רעגירונג אונטער די פראווינצן וועלכע האבן די אחריות איינצוקאסירן שטייערן, לעזן קלענערע קאנפליקטן צווישן ביזענעסער אדער רעזידענטן, און איבערקוקן די באפעלקערונג צאל פלאנירונג.
 
שורה 248 ⟵ 265:
די סי-סי-פי איז צוזאמענגשטעלט פון עטליכע קערפערשאפטן. די העכסטע ארגאן איז די נאציאנאלע פארטיי קאנגרעס וועלכע איז אין סעסיע נאר איינמאל אין עטליכע יאר. ווען נישט אין סעסיע נעמט א נידעריגערע קערפערשאפט איבער די פונקציעס. די קערפערשאפט ווערט אנגערופן די צענטראלע קאמיטע וועלכע איז די באקאנסטע נאמען צווישן די כינעזער איינוואוינער און אויך די אפיציעלע ווארטזאגער פאר די קאמוניסטישע פארטיי. די צענטראלע קאמיטע האט אונטער זיך 2 נידעריגערע אפטיילונגן וועלכע פירן אויס די פליכטן פון די פארטיי. די צוויי קערפערשאפטן ווערן אנגערופן די פאליטובורא און די סטענדינג קאמיטע.
די קאמוניסטישע פארטיי האט זיך געגרינדעט אין 921' און האט דעמאלט געהאט 57 מיטגלידער. ביז אין 956', עטליכע יאר נאכ'ן געווינען די מאכט, האט די פארטיי געציילט 10 מיליאן מיטגלידער. היינט פארמאגט די פארטיי 58 מיליאן אפיציעלע מיגלידער מאכנ'דיג איר די וועלט'ס גרעסטע קאמוניסטישע פארטיי. די כינעזער קאמוניסטישע פארטיי פרובירט היינט צו רעקוטירן מער יונגע מיטגלידער וועלכע זענען בעסער ערצויגן און זענען מער טעכניש קוואליפיצירט ווי אירע מיטגלידער אין די פארגאנגענהייט.
די סי-סי-פי'ס לאזונגן זענען: "בויט סאציאליזם מיט כינעזישע כאראקטיריזם" און "אנהאלטנדיג די פאנע פון דענג זיאאופינג טעאריע אין דער הייך", פאררופנדיג זיך צו די עקענאמישע פרינציפאלן פון כינע'ס געוועזענער פירער דענג זיאואפינג. די פאראנטווארטליכקייט פון די סי-סי-פי איז אנצוהאלטן פאליטישע סטביליטעט אין כינע מיט א קאמבינאציע פון פאטריאטיזם און פאליציי קאנטראל. די פארטיי'ס עקענאמישע פריאריטי איז צו פארשטערקערן כינע'ס עקענאמיעעקאנאמיע אין א מארקעט עקענאמיעעקאנאמיע וועלכע ווערט נאנט טעלעגידירט דורך די רעגירונג.
 
 
 
שורה 263 ⟵ 279:
ווען די קאמוניסטישע פארטיי האט געווינען די ציווילע קריג אין 949' זענען די נאציאליניסטן אנטלאפן קיין טייוואן, אן אינזל נעבן כינע. פאר 20 יאר האט די טייוואנער רעגירונג באקומען שטיצע פון די פאראייניגטע שטאטן און האט איבערגענומען כינע'ס אפיציעלע ארט אין די יו-ען, וואס האט איר געגעבן די אינטערנאציאנאלע אנערקענונג אלס די רעכטפולע און אפיציעלע רעגירונג פון גאנץ כינע. די קאמוניסטישע רעגירונג האט דאן אונטערגעשריבן א פריינטשאפט אפמאך מיט איר שכן די סאוויעט יוניאן, לייגנדיג כינע אויף די פארקערטע ליסטע פון נאט"א. די פריינטשאפט צווישן כינע און רוסלאנד האט אבער נישט לאנג אנגעהאלטן צוליב עטליכע גרעניץ קאנפליקטן איבער וועלכע די צוויי קאמוניסטישע לענדער האבן זיך נישט געקענט דורכקומען. ביז אין 960' איז די פריינטשאפט צווישן די צוויי לענדער אינגאנצן צוגאנגן און כינע איז געבליבן אן אפגעזונדערטע לאנד אן קיין באציאונגן מיט אנדערע גרויסע לענדער און איז אינגאנצן געבליבן אויסגעשלאסן פון וועלטליכע געשעענישן.
 
כינע, זייענדיג אויפ'ן וואסער, האט פרובירט אנצוקניפן באציאונגן מיט די פאראייניגטע שטאטן און אין 1972 האט דער דעמאלדיגער פרעזידענט ריטשארד ניקסן צום ערשטן מאל באזוכט כינע זינט איר קאמוניסטישע איבערגאנג. ביז אין 979' האט שוין כינע אנגעקניפט אביסל דימפלאמאטישע באציאונגן מיט די פאראייניגטע שטאטן. אויך אנדערע מערב לענדער האבן נאכגעפאלגט און אנגעהויבן האנדלן מיט כינע. וואס טיפער די באציאונגן זענען געגאנגן אלס מער האט טייוואן אנגעהויבן ארויספאלן פון דאס בילד און בעדזשינגבייזשינג איז געווארן די אפיציעלע קאפיטאל פון כינע אין די וועלט. אין די ענדע פון די 80ער יארן (הארט פאר'ן צוזאמענפאל פון די יו-עס-עס-אר) איז שוין כינע'ס באציאונגן מיט די סאוויעט יוניאן אויך צוריק אנגעווארימט געווארן.
כינע פירט היינט א זעלבשטענדיגע דימפלאמאטיע אין וועלכע זי זוכט גוטע באציאונגן מיט אלע מאכטן אבער ווארפט אפ דאמינאנט דורך סיי וואספארא לאנד, אריינגערעכנט די פאראייניגטע שטאטן. דאס לאנד'ס גרעסטע פראבלעמען זענען די עקענאמיעעקאנאמיע און דאס מיליטער וועלכע דארפן זיך ביידע ארויפארבעטן צו פיל העכערע שטאפלן צו קענען אנגערופן ווערן אן עקענאמישע אדער מיליטערישע מאכט. יעדע לאנד איז אנגענומען אין כינע אחוץ די וואס האבן שייכות מיט טייוואן, וועלכע איז כינע'ס הויפט שונא.
 
זינט כינע איז געווארן א גרויסע עקספארט מאכט איז עקענאמישע דימפלאמאטיע געווארן א וויכטיגע טייל פון איר אויסערן פאליסי. אין 1980 האט כינע אנגעהויבן זוכן מיטגלידערשאפט אין די גענעראלע אגרימענט פון טעריפס (די שטייער אפצאל פון יעדע פראדוקט וועלכע ווערט אימפארטירט גייט לויט א סיסטעם מיט קאודס וועלכע ווערן אנגערופן טעריפס) און האנדל וועלכע איז היינט די [[וועלט האנדל ארגאניזאציע]] (WTO) כדי צו קענען געניסן פון די בעסטע טעריף ראטעס דורך אנדערע מארקן, אריינגערעכנט די פאראייניגטע שטאטן וועלכע איז שוין דעמאלט געווען איר הויפט עקספארט מארק. כדי צו קענען האבן מיטגלידערשאפט אין דער וועלט האנדל ארגאניזאציע האט כינע געמוזט נאכגעבן און אנהויבן האנדלען מיט אלע לענדער וואס זענען געווען מיטגלידער אין דער ארגאניזאציע. כינע האט נישט אזוי שנעל מסכים געווען דערצו און איר מיטגלידערשאפט איז אלס אפגעלייגט געווארן. ענדליך 15 יאר שפעטער, אין 2001, איז כינע געווארן אן אפיציעלער מיטגלידער אין דער וועלט האנדל ארגאניזאציע און איינגעגאנגען צו רעדוצירן אימפארט צאלטאריפן און אראפנעמען אלע אירע באגרענעצונגן פון אויסערן אינוועסטמענטס.
שורה 298 ⟵ 314:
=== די נאציאנאליסטן און די קאמוניסטן ===
 
די ערשטע קאמוניסטישע געדאנקן אין כינע איז נישט געקומען בעפאר 915' ווען דער דעמאלטדיגער פירער, סאן-יעט-סען, האט אנגעהויבן שטיצן דעם קאמוניסטישן סיסטעם. עס איז אבער נאך נישט געווען צו וועם צו רעדן דערוועגן און סען האט געשריבן א בוך אין וועלכע ער קלערט אויף אז מיט א קאמוניסטישע סיסטעם וועט כינע בעסער מצליח זיין. זיינע ווערטער האבן אנגעהויבן אריינצודרינגן אין די איינוואוינער נאכדעם וואס רוסלאנד האט געוויזן פאר די וועלט אז די קאמוניסטישע סיסטעם האט די גרעסטע הצלחה נאך דער [[רוסישע רעוואלוציע|רוסישער רעוואלוציע]] אין 1917. רוסלאנד האט טאקע דעמאלט געהאט איינע פון די בעסטע עקענאמיעסעקאנאמיעס און צענדליגער לענדער האבן געלעכצט אויפצוציען דעם קאמוניסטישן סיסטעם. אין טייל ערטער האבן די רעגירונגן נישט געהאט קיין חשק צו דעם אבער די מענטשן האבן שטארק פארפירט און טייל מאל דורכגעפירט. אין יאר 921' איז די כינעזער קאמוניסטישע פארטיי (סי-סי-פי) געגרינדעט געווארן אין [[שאנכאי]].
 
אין יענע יארן איז נישט געווען קיין געהעריגע פירער אין כינע און די פירערשאפט איז אריבער פון איין קריג לארד צום צווייטן. די מערב לענדער האבן זיך נישט געמישט און האבן באטראכט יעדע פון די לארדן אלס דער דעמאלטדיגער פירער פון כינע. די מערב לענדער האבן אוועקגעקוקט אויף די קאמוניסטישע רעוואלוציע וועלכע האט אנגעהויבן באקומען אומגעהויערע שטיצע. די סאוויעט יוניאן איז אבער נישט געשלאפן און האבן אויפגעשטעלט א ספעציעלע גרופע פון קאמוניסטישע מיסיאנערן וועלכע זענען ארומגעגאנגן איבער די וועלט אויפברענגן שטיצע פאר קאמוניזם. די גרופע האט צוגעזאגט אסאך שטיצע פאר כינע אויב זי וועט אויפציען דעם קאמוניסטישן סיסטעם. די נאציאנאליסטן זענען נישט געשלאפן און האבן געגרינדעט א שטארקע אפאזיציע גרופע און האבן מיט די הילף פון א גרויסע טייל פון די מיליטער צוקלאפט די קאמוניסטן און דערשטיקט אלע זייערע אקטיוויטעטן. די גרופע איז אנגעפירט געווארן דורך א יונגער גענעראל מיט'ן נאמען טשיאנג קאי-שעק וועלכער איז געווען פון די ערשטע כינעזער וואס האבן שטודירט אויסער כינע. די צוזאמענשטויסן צווישן די קאמוניסטישע שטיצער און די נאציאנאליסטן זענען טיילמאל געווען זייער ווילד און האבן אומגעברענגט אסאך מענטשן.
שורה 310 ⟵ 326:
=== די צווייטע אינוואזיע פון יאפאן און די צווייטע וועלט קריג ===
 
אין יולי 937' האט די יאפאנעזער ארמיי אריינמארשירט קיין כינע נאכאמאל מיט א שטארקע מיליטער וועלכע האט שטארק דערשראקן כינע. טשיאנג האט מאביליזירט דאס בעסטע וואס ער האט געקענט און זיי געשטעלט אויף פאזיציעס ארום די שטעט בעדזשינגבייזשינג און טיאנדזשין. אויך ארום די שטאט שאנכאי האט ער געלייגט שטארקע כוחות אבער די שטאט איז שנעל געפאלן צו די יאפאנעזער. 5 מאנאטן שפעטער האט יאפאן באזיגט די שטאט נאנדזשינג און דורכגעפירט א שחיטה אויף די ארטיגע איינוואוינער. ארום 100,000 כינעזער זענען אומגעקומען אין א משך פון 7 וואכן און די שטאט איז געווארן א חורבן.
ביז א יאר שפעטער האט שוין יאפאן געהאט קאנטראל איבער רוב צפון-מזרח כינע וועלכע נעמט אריין אלע אינזלן אין דעם יאנגעצער טייך. די רעגירונג און די מיליטערישע הויפטקווארטירן האבן זיך געמוזט צוריקציען קיין שיכואן. די צייט האט זיך גערוקט און די יאפאנעזער וואלטן גרינג געקענט אייננעמען גאנץ כינע ווען נישט די צווייטע וועלט מלחמה וואס האט פונקט דעמאלט אויסגעבראכן. יאפאן איז דאן באצייכענט געווארן אלס איינע פון די דריי לענדער אין די פאטיסטישע אקס. ווען די פאראייניגטע שטאטן האט אריינגעטרעטן אין די קריג, נאך די יאפאנעזער אטאקע אויף פוירל הארבאר, האט אמעריקע געשיקט אסאך הילף קיין כינע און האט געהאלפן אויפבויען גאנצע מיליטערישע דיוויזיעס. די מצב אין כינע זעלבסט איז אויך נישט געווען גוט ווען די נאציאנאליסטן האבן אטאקירט די קאמוניסטן אין 941' און עס האט געברענגט שוועריקייטן זיך צו פאראיייגן אונטער א פראנט קעגן די יאפאנעזער. מיט דעם אלעם האבן ביידע פארטייען געקעמפט מיט ציין און נעגל קעגן די יאפאנעזער כאטש זיי האבן געוואוסט אז נאך די קריג ווארט זיי אפ אן אינערליכן קאנפליקט. ווי טיפער אמעריקע איז אריין אינעם קאנפליקט אוי'פן פאסיפיק האט כינע צוריקגעווינען שטחים און גרינג באזיגט די יאפאנעזער ווייל רוב זענען געלאפן קעמפן קעגן די אמעריקאנער.
די קאמוניסטן האבן גוט אויסגענוצט די צייט פון קריג און אויפגעבויעט זייער מאכט אינלאנד. ווי נאר די קריג האט זיך געענדיגט מיט'ן אטאם באמבע אויף יאפאן האבן די נאציאנאליסטן און קאמוניסטן זיך צוריק אנטוואפענט און זיך געגרייט צו א מעכטיגע קריג.
שורה 319 ⟵ 335:
באלד נאכדעם וואס יאפאן האט זיך אונטערגעגעבן האט אויסגעבראכן די ציווילע קריג צווישן די נאציאנאליסטן און די קאמוניסטן. ביידע זייטן האבן געהאט גרויסע ארמייען און פילע זאפאסן פון וואפן, טייל פון זיי פארגעשריטענע וואפן וועלכע זיי האבן באקומען פון אמעריקע דורכאויס די צווייטע וועלט קריג. די מערב לענדער האבן פרובירט צו לעזן דעם קאנפליקט אבער עס איז נישט געווען צו וועם צו רעדן, ביידע זייטן האבן זיך געוואלט פארצוקן איינע די אנדערע. אין 946' איז ענדליך געלונגן פאר דעם אמעריקאנער גענעראל, דזשארדזש מארשאל, צו מאכן א צייטווייליגער פייער אפשטעל אבער די שלעגערייען האבן זיך צוריקגעקערט קורץ דערנאך. מארשאל האט נישט נאכגעלאזט און געבעטן הילף פון די אמעריקאנער רעגירונג צו פארשטארקערן זיינע פלענער איבער כינע. אמעריקע האט אבער נישט געהאט קיין חשק פאר אן אפמאך נאר ליבערשט געוואלט שטיצן די נאציאנאליסטן פאר א פרייע כינע. אמעריקע האט טאקע אזוי געטאן און געשיקט מיליטערישע הילף פאר די נאציאנאליסטן. זעענדיג אז ער האט נישט ווייטער וואס צו טאן האט מארשאל פארלאזט כינע און די קריג האט זיך פארשטארקט פילפאכיג. אמעריקע האט ווייטער געשיקט הילף פאר די נאציאנאליסטן אבער די קאמוניסטן האבן צוביסלעך אנגעהויבן באקומען מער שטיצע צווישן די באפעלקערונג און האבן עוענטועל באקומען דער אויבערהאנט אין די שלאכטן ביז די נאציאנאליסטן האבן זיך אונטערגעגעבן אין 949' און די קאמוניסטן האבן איבערגענומען די קאנטראל אויף די רעגירונג.
 
די נאציאנאליסטן האבן געמאכט פליטה און זיך פארשטארקט אויף די טייוואן אינזל און אויפגעשטעלט א זעלבשטעדיגע רעגירונג מיט טשיאנג אלס פירער. טשיאנג האט זיך ערקלערט פירער פון גאנץ כינע ביז זיין טויט אין 975'. אין דער זעלבער צייט האט דער קאמוניסטישער פירער אין כינע, מעאומאא זידאנג, אויפגעשטעלט די קאמוניסטישע רעגירונג (סי-סי-פי) אין [[בייזשינג]].
 
ווי נאר די קאמוניסטן האבן איבערגענומען די רעגירונג'ס רעדער האבן זיי זיך דערזען מיט א שווערע ארבעט צו קענען צוריקברענגן סטאביליטעט און אויפבויען די עקענאמיעעקאנאמיע וועלכע איז געווען צוברעקלט פון די אלע מלחמות און אמפערייען. איר הויפט צילן זענען געווען צו סטאביליטירן די אינפלאציע און צוריקקערן קאמוניקאציע און דאמעסטישע סדר צו קענען בויען די עקענאמיעעקאנאמיע. די קאמוניסטן האבן באזייטיגט אלע פאליטישענס און אלטע רעגירונג'ס ארבייטער, טייל פון זיי וועטארן אפישעלס, וועלכע האבן נישט איינגעשטימט מיט זייערע פלענער אויף 100 פראצענט. אין 951' האט די רעגירונג אנגעהויבן א קאמפיין אויסצוראטן אלע רעשטלעך פון נאציאנאליסטן וועלכע האבן אן איינפלוס אויף אנדערע מענטשן. מען שאצט אז צענדליגער טויזנטער מענטשן זענען אומגעברענגט געווארן און פיל מער זענען פארשיקט געווארן צו ארבעט'ס לאגערן.
 
די כינעזער איינוואוינער זענען געכאפט געווארן אין שאק וואספארא מאדנע נייע געזעצן זענען איינגעשטעלט געווארן אין לאנד, א טייל פון זיי בנוגע רעליגיע. די קאמוניסטן האבן געוואלט האבן אלע מיינונגען פון אלע איינוואוינער אייניג און האבן אפילו ארויסגעשיקט מיסיאנערן אויסער כינע צוריקצוברענגן טייל פון אירע אנטלאפענע סיטיזענס אדער כאטש אנצוהאלטן די רעליגיע צווישן זיי. די רעגירונג האט צוביסלעך אנגעהויבן איבערנעמען קאנטראל אין אלע אספעקטן, נאכגייענדיג די קאמוניסטישע מאדעל פון דעם רוסישן פירער לענין. יעדן טאג זענען ארויסגעקומען פרישע גזירות און די סיטיזענס זענען געווארן שטארק אונטערדרוקט סיי אין ביזנעס און סיי אין פאמיליע לעבן. די רעגירונג האט אראפגעשטעלט א 5 יעריגע עקענאמיעעקאנאמיע פלאן און איבערגענומען די קאנטראל אין בעלות'שאפט פון אלע ביזנעסער, גיבנדיג זיי א יערליכן פלאן פאר פראדוקציע, אפגעזען צי עס לוינט זיך אדער נישט. (מער וועגן די קאמוניסטישע געפלאנטע עקענאמיעעקאנאמיע האבן מיר דערמאנט ביי "עקענאמיעעקאנאמיע").
 
 
== די בירגער קריטיקירן ==
 
ווען די קאמוניסטישע פארטיי האט קאמפיינט פאר קאמוניזם האט דאס אלגעמיינע פאלק פארשטאנען אז די קאמוניסטישע עקענאמיעעקאנאמיע פלאן איז דער בעסטער וועג אויפצובויען די עקענאמיעעקאנאמיע לויט דעם לאנד'ס דעמאלטדיגע מצב. קיינער האט זיך אבער נישט פארגעשטעלט וואס עס ליגט אונטער דעם טיטול קאמוניזם און וואספארא טויש עס וועט מאכן אין זייער לעבנ'ס סטיל. קריטיקירן איז אבער נישט געקומען אין באטראכט ווייל די רעגירונג האט שטארק באשטראפט די וואס האבן זיך פרובירט הייבן דעם קאפ.
 
די קריטיקיזם איז אבער דאך נישט געבליבן אונטער די ליפן און האט דעגרייכט די רעגירונג'ס אויערן. דער דעמאלטדיגער פירער מעאומאא זידאנג האט איינגעזען אז מיט די קריטיקיזם פון זיינע אייגענע סיטיזענס וועט מען נישט קענען אויפבויען דאס לאנד און האט באשלאסן צו געבן די מעגליכקייט פאר די מענטשן זיך צו עפענען זייער מיילער און זאגן וואס זיי טראכטן וועגן די נייע רעגירונג. זיין קאמפיין האט ער נאמינירט אלס "לאזט הונדערט בלומען וואקסן", וואס האט געזאלט מיינען אז די רעגירונג וויל פארשטערקערן איר שייכות צו אירע בירגער. מעאומאא האט געהאלטן אז די רעגירונג'ס לייט, וועלכע זענען אנגעקומען מיט א גוטן ווילן אויפצובויען די רעגירונג זענען מיט דער צייט געווארן אויטאריטעטישע ביוראקראטן. עס זענען געמאכט געווארן ספעציעלע קלאסן וואו רעגירונג'ס אפישעלס האבן אויסגעפרעגט די בירגער וואס זיי האבן צו זאגן. די כינעזער האבן זיך נישט צוריקגעהאלטן און אפען קריטיקירט די גאנצע קאמוניסטישע סיסטעם און געבעטן פרייהייט. זעענדיג זיך אן א וועג ארויס האט די רעגירונג פארמאכט דעם קאמפיין און באשטראפט א האלב מיליאן מענטשן פאר זייערע אנטי קאמוניסטישע סטעיטמענטס. רוב פון זיי האבן פארלוירן זייערע דזשאבס און טייל אויך זייער פרייהייט...
 
== נישט גוטע יארן ==
אין נאוועמבער 957' האט דער כינעזער פירער מעאומאא זידאנג דורכגעפירט א נייע דעוועלאפמענט פלאן וועלכע האט זיך ארויסגעשטעלט צו זיין די ערגסטע טעות אין די כינעזער רעגירונג'ס געשיכטע. מעאומאא'ס פלאן איז געווען צו באזיגן בריטען אין די אינדוסטריאל פאבריצירונג ביז 15 יאר. די הויפט טעמע איז דעמאלט געווען איבער אייזן וועלכע די כינעזער האבן געהאט ווייניג און האבן געמוזט צוקומען צו בריטען פון וואו זיי האבן אימפארטירט אייזן. מעאומאא'ס חשבון איז געווען אז מיט אזויפיל מיליאנען מענטשן קען מען אלעס באווייזן מען דארף נאר ארויפשארן די ארבעל און ארגאניזירן א פראדוקציע פלאן.
 
מעאומאא'ס האט פארגעלייגט זיין פלאן אין מאסקעווע פאר די קאמוניסטישע רעגירונג און האט באצייכנט זיין פלאן אלס די "גרעיט ליעפ פאערד" וואס מיינט א גוטער שטאפל אויף ווייטער. די קאמוניסטישע רעגירונג האט נישט געהאט קיין שוועריקייטן צו ארגאניזירן און אויפציען אירע נייע פלענער און האט פון איין טאג אויף די אנדערע ארויפגעצויגן א ליסטע פון נייע געזעצן פאר אלע ארבייטער און האט געצווינגן יעדן צו גיין ארבעטן. אירע פלענער האבן זיך אויסגעארבעט ריזיג אבער מיט ווייניג וויסנשאפט איבער ארגיקולטורלאנדווירטשאפט האט מעאומאא אנגעזייעט איינע פון כינע'ס גרעסטע חרבנות. די פראדוקציע איז געגאנגן איבער די מאס און די וועלטליכע איינפירונגן זענען נישט איינגעהאלטן געווארן. די ארבייטער האבן ארויסגעצויגן דאס גאנצע געוואוקס פון די קאנטרי טיילן פון לאנד און דאס וואסער האט אנגעהויבן בלייבן אין די ערד ברענגנדיג א סעריע פון פארפלייצונגן, שטורעם ווינטן, ערד ציטערנישן, און אנדערע חרבנות וועלכע האט אומגעברענגט 20 מיליאן מענטשן צווישן 960' און 962'.
טאקע אין די צייט פון נויט האט כינע'ס איינציגסטע פריינט, רוסלאנד, אנגעקניפט בעסערע באציאונגן מיט די מערב לענדער, שטייענדיג אין די לעצטע יארן פון די קאלטע קריג. ווי נענטער זי איז געווארן מיט די מערב לענדער אלס מער האט זי זיך דערווייטערט פון כינע און איר איבערגעלאזט אויפ'ן וואסער. כינע האט שארף פארדאמט רוסלאנד באשלוס ארויסצוציען אירע מיסילס פון קובא אונטער די שווערע דרוק פון די פאראייניגטע שטאטן און האט אינגאנצן אפגעהאקט אירע באציאונגן מיט רוסלאנד און אויפגעצויגן א נייע מאדעל פון סאציאליזם וועלכע איז געווען קעגן די פרייע וועלט און אויך קעגן סאוויעט רוסלאנד. כינעזער אפישעלס זענען שפעטער ארומגעפארן אין אזיע און אין אפריקע אין א פארזוך אויפצוטרייבן שטיצע פאר איר נייעם רעגירונג מאדעל.
אין דער זעלבער צייט האט זיך כינע אנגעשטויסן מיט נאך פראבלעמען ווען די יונייטעד נעישאנס האט איר געווארנט פאר איר באהאנדלונג מיט די רעבעלן אין טיבעט (א ראיאן אין כינע נעבן רוסלאנד) וואו די כינעזער מיליטער האט שטארק אונטערדרוקט די ארטיגע רעבעלן. די רעבעלן האבן זיך נישט געקענט קעגנשטעלן און האבן פארלאזט כינע און זיך באזעצט אין נעפאל און אין אינדיע. עטליכע יאר שפעטער האט כינע געעפענט א קאנפליקט מיט אינדיע איבער א טעריטאריע פון 12,000 סקווער מייל (31,000 סקווער קילאמעטער) וועלכע די אינדיאנער האבן באצייכנט אלס זייערס. די כינעזער ארמיי האט אריינמארשירט אהין און אקופירט דעם ראיאן און נאכאנאנדיגע פארהאנדלונגן האבן נישט געברענגט קיין שום רעזולטאטן. אויך האט כינע זיך געטשעפעט מיט די פאראיינגטע שטאטן אין די וויעטנאם קריג (959' ביז 975') ווען זי האט געשיקט שטיצע פאר די קאמוניסטישע גרופעס. אויך אין אידאניזיע האט כינע געשטיצט די ארטיגע קאמוניסטישע פארטייען ביז די כינעזער אמבאסאדא איז ארויסגעווארפן געווארן פון דארט אין 965'.
שורה 357 ⟵ 373:
 
 
== כינע נאך מעאומאא ==
 
טשעירמאן מעאומאא זידאנג און כינע'ס פרעמיער זוא ענלעי זענען ביידע געשטארבן אינעם זעלבן יאר, איבערלאזנדיג א פארטיי אן קיין באשטימטע פירער. די פארטיי אפישעלס האבן זיך ארומגעריסן מאנאטן לאנג ווער עס זאל איבערנעמען די פירערשאפט פון די רעגירונג. אין די ענדע איז אויסגעקליבן געווארן הוא גואפענג וועלכע איז געווען א געלערנטער כינעזער וועלכער האט געהאט ווייניג געקניפקייט מיט איינע פון די צוויי געוועזענע פירער. הוא האט איבערגענומען די רעגירונג אין שווערע צייטן און איז געווארן טשעירמאן און פרעמיער אויפאיינמאל. זיינע פלענער האבן געלויטעט צו ערהוילן כינע פון די שווערע יארן וואס זי האט געהאט פיזיש און גייסטיש. די מאסיווע פארפלייצונגען און ערדציטערנישן האבן אפגעווישט מיליאנען כינעזער און אויך די עליטע זענען באזייטיגט געווארן דורכאויס די קולטוראלע רעוואלוציע. הוא האט אויך צוגעזאגט א לענגערע פלאן וויאזוי אויפצוארבעטן די עקענאמיעעקאנאמיע.
זיינע פלענער זענען נאך געווען אין די ערשטע פאזעס ווען ער איז ארויסגעפלויגן פון אפיס און איבערגענומען געווארן פון דעם פאפולערן דענג זיאאופינג וועלכער איז געהאט געווען אביסל באזייטיגט זינט די קולטוראלע רעוואלוציע, זיין שטיצע האט אבער צוריק אויפגעלעבט צוליב זיין רעפוטאציע אלס א וועטארן רעגירונג אפישעל און ער איז געווארן טשעירמאן און פרעמיער פון כינע אין 978'.
דענג האט פארשטאנען אז מיט אזא רעגירונג סיסטעם וועט ער אין ערגעץ נישט אנקומען און האט אנגעהויבן וועבן פלענער וויאזוי צו רעפארמירן די קאמוניסטישע סיסטעם. די ערשטע און וויכטיגסטע שטאפל איז געווען אויפצוהייבן די עקענאמיעעקאנאמיע און קעמפן ארימקייט צו וועלכע עס האט זיך געפאדערט א נייע מאדעל פון די עקענאמישע סיסטעם וועלכע דענג האט אנגעהויבן צוביסלעך צו טוישן. די ערשטע זאך וואס האט זיך געטוישט איז געווען די פריוויטאציע פון הייזער און קליינע ביזנעסער. עס איז געגאנגן צוביסלעך אבער די ארימקייט ראטעס זענען זייער שנעל ארויף צוליב די אפטעמיזם פון די כינעזער איינוואוינער. אויסערן אינוועסמענט איז געווען די צווייטע שטאפל אויף וועלכע דענג האט זיך שטארק אנגעפלאגט ווייל עס איז נאך דעמאלט נישט געווען קיין מדובר פון אריינלאזן די פרייע וועלט אין די קאמוניסטישע עקענאמיעעקאנאמיע. דענג האט אבער באוויזן דאס אומגלויבליכע און אריינגעברענגט שווערע אינוועסמענטס וועלכע האבן אויפגעלעבט די עקענאמיעעקאנאמיע ווי די שוים אין א גלעזל ביר. א ווייטערדיגע שריט איז געווען צו שיקן כינעזער סטודענטן אין אויסערן קאלעדזשעס וואו זיי האבן זיך געלערנט די וועלט'ס פארגעשריטענע טעכנאלאגיע און ריסוירטש און דאס צוריק געברענגט קיין כינע.
אין קורצע ווערטער האט דענג איבערגעטוישט אין רעפארמירט די גאנצע קאמוניסטישע סיסטעם און אויפגעהויבן די עקענאמיעעקאנאמיע אויף פילפאכיגע שטאפלן וועלכע כינע האט פאר יארן לאנג נישט געזען. א דורכשניטליכער איינוואוינער האט אין די ערשטע 5 יאר פון דענג'ס פירערשאפט געזען זיין געהאלט זיך מערן ביז דריי מאל אזויפיל. ביזנעס איז געווארן ביזנעס און די כינעזער גאסן האבן אנגעהויבן אויסקוקן ווי א מאדערנע גאס אין א פארנומענע שטאט ברויך אויסקוקן. די סטודענטן וועלכע האבן צום ערשטן מאל אין זייער לעבן געשפירט אביסל פרייהייט האבן גוט אויפגענומען דעם טעם און אנגעהויבן קאמפיינען פאר פרישע פרייהייטן. יעדן טאג האט א צווייטע גרופע מארשירט אויף די גאסן פון בעדזשינגבייזשינג און פארלאנגט א פולע פרייהייט פון די רעגירונג וועלכע האט געזאלט מיינען דאס אויפלעזונג פון קאמוניזם.
 
 
== לעצטע אנטוויקלונגןאנטוויקלונגען ==
 
מיט דאס פאלן פון די קאמוניסטישע רעגירונגן אין מזרח אייראפע אין 989' און דערנאך די צוזאמענפאל פון די סאוויעט יוניאן אין 991', איז כינע פארבליבן די איינציגסטע וועלט מאכט מיט א קאמוניסטישע רעגירונג סיסטעם. די כינעזער רעגירונג האט גענומען לעקציעס פון אלע צוזאמענגעפאלענע רעגירונגן וויאזוי אנצוהאלטן קאמוניזם. די רעגירונג האט געדרוקט אויפצובויען די עקענאמיעעקאנאמיע דורך אנהאלטן די רעפארמען פון דענג זיאאופינג און ערלויבט זיך צו מופן פון איין פלאץ צו די אנדערע כדי מען זאל קענען טרעפן א דזשאב, א זאך וואס איז געווען פארבאטן זינט די קאמוניסטן זענען געקומען צום מאכט און איז נאר ערמעגליכט געווארן אויב מען האט באקומען א פערמיט פון די רעגירונג נאך גרויס שתדלנות. א שטארקע לעקציע וואס כינע האט זיך געלערנט פון רוסלאנד איז געווען די קאנטראל אויף די פאליטישע פארטייען. כינע האט נישט געוואלט אויסקוקן ווי רוסלאנד און האט אונטערדרוקט די פארטייען, אנהאלטנדיג א שטארקע קאנטראל אז קיינער זאל זיך נישט קענען אויפהייבן דעם קאפ.
דענג איז פארבליבן דער דאמינענטער פיגור אין כינע דורכאויס די 80'ער און אנפאנג 90'ער יארן. דזשיאנג זאמין, א גאר נאנטער פריינט מיט דענג און א שטארקע צוהעלפער צו די רעפארמען, האט אין יענע יארן אנגעהויבן מיטצוהאלטן די טאג טעגליכע פראצעדור פון די רעגירונג און איז באשטימט געווארן אלס פרעזידענט פון כינע אין 993', ווען ער האט ווייטער אנגעהאלטן זיין שטעלע אלס פארטיי גענעראל סעקרעטאר. דענג איז געשטארבן אין 997' און דזשיאנג האט אים איבערגענומען אלס פרעמיער, אנהאלטנדיג מיט א שטארקייט דענג'ס רעפארמען.
דענג און דזשיאנג'ס רעפארמען זענען געווען זייער סוקסעספול פאר די עקענאמיעעקאנאמיע. עס האט געברענגט מיליאנען נייע דזשאבס, אריינגערעכנט פארגעשריטענע טעכנאלאגישע דזשאבס וועלכע איז קיינמאל פריער נישט שטודירט געווארן אין כינע. אבער מיט דעם אלעם האבן די רעפארמען אויך מיטגעברענגט פראבלעמען ווען די נאציאנאלע חובות זענען דראסטיש געשטיגן ווייל מען האט געמוזט אנקומען צו בארגן געלט פון צענדליגער לענדער פאר גרויסע אינוועסטמענטס וואס האט קריטיש וויכטיג אויסגעפעלט פאר די בליענדיגע עקענאמיעעקאנאמיע. נאך א פראבלעם וואס איז אנטשטאנען איז געווען די ענווייראמענט וועלכע איז ווייטער געשעדיגט געווארן פון אן אומבאלאנסדיגע ארבעט'ס קראפט און האט געברענגט פרישע ערדציטערנישן און פארפלייצונגען וועלכע האבן אומגעברענגט אסאך מענטשן און שאדן געמאכט זייער אסאך געלט. נאך א זאך וואס האט נישט געטויגט און געשטערט די ארבעט פון די רעגירונג איז געווען די קארופציע אינערהאלב די רעגירונג'ס לייט וועלכע האבן זיך געלאזט פארקויפן פאר געלט און האבן געטאן טובות פאר מענטשן פאר אפאר דאלאר. יעדער וואס האט געברויכט האבן א פערמיט פאר א געוויסע זאך האט אונטערגשטופט אביסל שוחד אונטער זייערע טירן און זיי האבן באקומען אלעס וואס האט אויסגעפעלט אפילו דאס זאל מיינען א טאטאלע פארלוסט פאר די רעגירונג. די רעגירונג האט פרובירט אפצושטעלן די קארופציע אבער עס האט גאר ווייניג געהאלפן.
דורכאויס די 90'ער יארן האט זיך כינע'ס אינטערנאציאנאלע באציאונגן שטארק פארבעסערט און בריטען האט צוריקגעגעבן האנג קאנג צו כינע וועלכע איז געווען אונטער בריטישע קאנטראל. אביסל שפעטער איז מעקאו אויך צוריק צו כינעזער קאנטראל נאך יארן לאנג אונטער פארטוגאל'ס קאנטראל. אין 998' ווען עס איז פארגעקומען א וואלוטע קריזיס אין אזיע האט זיך כינע די בעסטע ארויסגעדרייט א דאנק איר שטארקע עקענאמיעעקאנאמיע. כינע איז נאך אלס געטראפן געווארן פונעם קריזיס און האט זיך געוואנדן צו אמעריקע פאר הילף. דער דעמאלטדיגער פרעזידענט ביל קלינטאן איז דאן אראפגעפארן קיין כינע און דעבאטירט דעם קריזיס און אירע אפציעס וואס מען קען טאן דערצו אויף די נאציאנאלע טעלעוויזיע. אין 99' האט כינע געשלאסן אן אפמאך מיט די פאראייניגטע שטאטן אז אויב זי וועט נאכלאזן פון אירע אימפארט שטייערן וועט אמעריקע שתדלן ביי די וועלט אז כינע זאל אריינגענומען ווערן אין די וואורלד טרעיד ארגאניזאציע (דאבלעיו-טי-או). כינע האט זיך צוגעכאפט צו דעם געשעפט און טאקע אזוי געטאן און אנגעקניפט בעסערע באציאונגן אויך מיט אנדערע לענדער און געעפנעט האנדל מיט זיי, ווייזנדיג אז כינע איז אויך א גרויסע האנדלער מיט וועמען עס לוינט זיך צו טאן ביזנעס. אין דעצעמבער 01' איז כינע ענדליך געווארן א מיטגלידער אין די דאבעליו-טי-או.
דזשיאנג האט רעטייערט פון זיין שטעלע אלס די פארטיי'ס סעקרעטאר גענעראל אין נאוועמבער 02' מיטנעמענדיג מיט זיך זיין גאנצע קאבינעט וועלכע האבן אלע רעטייערט מיט אים. מיט דעם אקט איז די רעגירונג געבליבן אפען פאר א גענצליך נייע פירערשאפט וועלכע איז איבערגעגעבן געווארן פאר דעם אויסגעקליבענעם שטילן הו דזשינאטאו, א געוועזענער מיטגלידער אין דזשיאנג'ס קאבינעט. הו איז געווארן גענעראל סעקרעטאר און שפעטער אויך פרעזידענט פון כינע. דזשיאנג איז ווייטער פארבליבן מיט זיין שטעלע אלס פירער פון די מיליטערישע קאמיסיע, וועלכע האלט די פולע קאנטראל אויף די מיליטער און מאכט זייערע באשלוסן. פאליטישע עקספערטן זאגן אז דזשיאנג איז שטילערהייט פארבליבן א גרויסע ראלע שפילער אין די פאליסי מאכונג פון די קאמוניסטישע רעגירונג אונטערן טיש...
 
שורה 381 ⟵ 397:
 
 
== די אידישע באפעלקערונג אין קעיפינגקאיפענג ==▼
 
די אידישע באפעלקערונג אין קעיפינג ציילט היינט אינגאנצן 100 פאמיליעס (בערך 500 נפשות). קעיפינג געפינט זיך 300 מייל פון די הויפט שטאט בעדזשינגבייזשינג. די קעיפינג אידן האבן געהאנדלט מיט סחורה'ס וועלכע זיי האבן עקספארטירט צו מערב און דרום אזיע, היינט די לענדער פון אפגאניסטאן, און אינדיע. די אידן אין קעיפינג האבן אויך געהאנדל'ט מיט זייערע כינעזער אידישע ברודער וועלכע האבן געוואוינט אין 6 שטעט, אריינגערעכנט א קליינע גרופע אין די הויפט שטאט בעדזשינגבייזשינג. די אידן האבן דארט געהאט א גרויסע שטאטישע שול וועלכע איז געבויט געווארן מיט איבער 1000 יאר צוריק ווי פריער דערמאנט. די שול איז געווען א היסטארישע און איז געווען באליבט און געערט ביי אלע אידן אין שטאט. אין 840' איז די שול צוזאמענגעפאלן פון א מעכטיגע ערדציטערניש וועלכע האט פארוואוסט גאנצע שטעט אין כינע. די אידן אין קעיפינג האבן שטארק באוויינט זייער פארלוסט אבער האבן נישט געהאט דאס געלט אויפצובויען נאכאמאל אזא גרויסע און שיינע שול נאר האבן ארויסגעדינגן אן ארט פאר א צייטווייליגע שול. ביי די מלחמה יארן ווען מער אידן זענען אנגעקומען קיין כינע האט מען געבויט 2 נייע שולן, פון וועלכע איינס שטייט נאך היינט. די אידן אין קעיפינג זענען שטענדיג געווען אפגעזונדערט פון די אידישע וועלט אפילו נאכדעם וואס מען האט שוין געהאט צוריקגעמאכט קאנטאקט מיט זיי. ביי די קריג צייטן ווען אידן האבן באזעצט האנג קאנג און שאנכאי זענען זיי געגאנגען באזוכן די קעיפינג אידן און זיי געבעטן צו קומען וואוינען קיין שאנכאי וואו עס איז געווען א אידישע צענטער מיט קהילות און ישיבות. אבער די קעיפינג אידן האבן זיך נישט וויסנדיג געמאכט און ווייטער געבליבן זיצן עלנד אליין. די אידן וואס זענען זיי געגאנגן באזוכן האבן שפעטער געזאגט אז טייל פון די אידישע פאמיליעס זענען געווארן ריכטיגע כינעזער מיט אלע מפרשים. קיינע פון די קעיפינג אידן זענען היינט מער נישט קיין שתומ"צ ליידער און זיי געדענקן קוים אז זיין שטאמען פון אידן. אין די לעצטע יארן האבן צוויי קעיפינג איינוואוינער געשאפט געלט און אנגעהויבן בויען א מוזעאם וואו זיי וועלן צוזאמענברענגן אידישע ארטיקלן און היסטארישע דאקומענטן פון די אידן אין קעיפינג. די אמעריקאנער אידישע קאנגרעס העלפט שטארק ארויס די קעיפינג אידן כדי צוריקצוברענגן כאטש א פארמאלע אידישע לעבן. זייער אסאך אידישע טוריסטן ווערן געגעבן ביליגערע פרייזן און ווערן געבעטן צו פארן באזוכן די קעיפינג אידן. ▼
▲== די אידישע באפעלקערונג אין קעיפינג ==
 
▲די אידישע באפעלקערונג אין קעיפינג ציילט היינט אינגאנצן 100 פאמיליעס (בערך 500 נפשות). קעיפינג געפינט זיך 300 מייל פון די הויפט שטאט בעדזשינג. די קעיפינג אידן האבן געהאנדלט מיט סחורה'ס וועלכע זיי האבן עקספארטירט צו מערב און דרום אזיע, היינט די לענדער פון אפגאניסטאן, און אינדיע. די אידן אין קעיפינג האבן אויך געהאנדל'ט מיט זייערע כינעזער אידישע ברודער וועלכע האבן געוואוינט אין 6 שטעט, אריינגערעכנט א קליינע גרופע אין די הויפט שטאט בעדזשינג. די אידן האבן דארט געהאט א גרויסע שטאטישע שול וועלכע איז געבויט געווארן מיט איבער 1000 יאר צוריק ווי פריער דערמאנט. די שול איז געווען א היסטארישע און איז געווען באליבט און געערט ביי אלע אידן אין שטאט. אין 840' איז די שול צוזאמענגעפאלן פון א מעכטיגע ערדציטערניש וועלכע האט פארוואוסט גאנצע שטעט אין כינע. די אידן אין קעיפינג האבן שטארק באוויינט זייער פארלוסט אבער האבן נישט געהאט דאס געלט אויפצובויען נאכאמאל אזא גרויסע און שיינע שול נאר האבן ארויסגעדינגן אן ארט פאר א צייטווייליגע שול. ביי די מלחמה יארן ווען מער אידן זענען אנגעקומען קיין כינע האט מען געבויט 2 נייע שולן, פון וועלכע איינס שטייט נאך היינט. די אידן אין קעיפינג זענען שטענדיג געווען אפגעזונדערט פון די אידישע וועלט אפילו נאכדעם וואס מען האט שוין געהאט צוריקגעמאכט קאנטאקט מיט זיי. ביי די קריג צייטן ווען אידן האבן באזעצט האנג קאנג און שאנכאי זענען זיי געגאנגען באזוכן די קעיפינג אידן און זיי געבעטן צו קומען וואוינען קיין שאנכאי וואו עס איז געווען א אידישע צענטער מיט קהילות און ישיבות. אבער די קעיפינג אידן האבן זיך נישט וויסנדיג געמאכט און ווייטער געבליבן זיצן עלנד אליין. די אידן וואס זענען זיי געגאנגן באזוכן האבן שפעטער געזאגט אז טייל פון די אידישע פאמיליעס זענען געווארן ריכטיגע כינעזער מיט אלע מפרשים. קיינע פון די קעיפינג אידן זענען היינט מער נישט קיין שתומ"צ ליידער און זיי געדענקן קוים אז זיין שטאמען פון אידן. אין די לעצטע יארן האבן צוויי קעיפינג איינוואוינער געשאפט געלט און אנגעהויבן בויען א מוזעאם וואו זיי וועלן צוזאמענברענגן אידישע ארטיקלן און היסטארישע דאקומענטן פון די אידן אין קעיפינג. די אמעריקאנער אידישע קאנגרעס העלפט שטארק ארויס די קעיפינג אידן כדי צוריקצוברענגן כאטש א פארמאלע אידישע לעבן. זייער אסאך אידישע טוריסטן ווערן געגעבן ביליגערע פרייזן און ווערן געבעטן צו פארן באזוכן די קעיפינג אידן.
{{קאמאנסקאט|China}}
== רעפערענצן ==
גענומען פֿון "https://yi.wikipedia.org/wiki/כינע"