אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "נחמן מברסלב"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
שורה 1:
רבי '''נחמן פון ברסלב''' אדער ר' '''נחמן בראַסלעװער''' זצ"ל ([[ה'תקל"ב]] - [[י"ח תשרי]] [[ה'תקע"א]]) א [[אייניקל]] פון [[בעש"ט]], און דער גרינדער פון [[חסידותברסלב|בראסלעווער]] [[בראסלעווחסידות]] . זיינע תורות און משָלים זענען טיפע, ער האט געצויגן צו זיך הונדערטער חסידים.<ref>זעט אין ספר "כוכבי אור" פון ר' אברהם ב"ר נחמן חלק שיחות וסיפורים אז אינעם לעצטן יאר פאר זיין הסתלקות זענען געקומען צו אים אויף ראש השנה טויזנט אידן</ref> נאך זיין פטירה האבן זיינע חסידים נישט אויפגענומען קיין רבי כאטש וואס ר' נחמן האט מרמז געווען זאל זיין תלמיד ר' נתן ממשיך זיין פירן נאך אים, ווייל ר' [[נתן מברסלב|נתן]] האט געהאט גרויס אמונה און רעספעקט פאר זיין רבי ר' נחמן, און האט זיך נישט געפילט אלס א [[צדיק הדור]]. פון דאן איז דאס חסידות געווארן באקאנט אלס די '''טויטע חסידים'''.
 
== זיין יוגנט ==
שורה 126:
עס זענען געקומען בריוו פון די גרויסע רביים אין אוקריינא אויף די זייט פון ר' נחמן פון ר' [[גדליה מליניץ]], ר' [[ברוך ממזעבוז]], ר' [[אברהם מקאליסק]] פון ארץ ישראל.
 
* '''מחלוקת אויף א מענטש איז איהםאים א טובה'''
 
ר' נחמן האט דאן געשטארקט זייןזיינע חסידים און האט צו זיין געזאגט, איך מוז זיצעןזיצן דא אין זלאטיפאלי צו פארעכטעןפארעכטן די עבירה פון [[ירבעם בן נבט]], איך זאלט וויסן אז עס איז מיר א גוטע זאך ווען מען קריגט אויף מיר, ווייל עס שטייט אין גמרא אז קרוגעריי איז אזוי ווי וואסער (סנהדרין ז.), אזוי ווי וואסער הייבט אויף א זאך, אזוי מחלוקת הייבט מיך אויף, און אזוי ווי איך ווער דערהויבן יעדעיעדן מינוט ווייל איך גיי פון א מעלה צום צווייטן יעדע רגע, דעריבער וויל איך מחלוקת צו ווערן דערהויבן דערמיט, איך זאלט וויסן אז איך קען מאכן שלום מיט מיינע שונאים אין איין מינוט קיינער וועט נישט קרוגע אויף מיר, אבער איהר זאלט וויסן עס איז דא מדריגות און מעלות וואס קומט ארויס דוקוא דורך מחלוקת, ווען יענער קריגט איז עס א טובה פאר מיר, א מענטש איז ווי א ביימל ווי עס שטייט כי האדם עץ השדה, ווי מער וואסער מען גיסט אויפן ביימל אלס בעסער וואקסט עס, ווי מער מחלוקת מען קרוגיט אויף מיר אלס בעסער וואקס איך, עס זענען געווען צדיקים וואס האבן פרויבירט צו מאכן שלום צווישן זיי, אבער אייביג איז צוריק געווארן די מחלוקת.
 
ר' נחמן רעדט אסאך ארום אין זיינע ספרים וואס פאר א גוטע זאך עס קומט ארויס אויף א מענטש ווען מען קרוגט אויף איהם, ספעציעל ווען מען פארשעמט איהם און ער ענטפערט נישט צוריק, ער לאזט יענעם זיין גרעגעט און זיך קריגן, ער רופט עס אהן "שישמע בזיונו ידום וישתוק" (ח"א סי' ו') מען הערט ווי מען קרוגט אויף איהם מען פארשעמט איהם און ער שווייגט, אין א פלאץ זאגט ער מען זאל זיין ווי דער ערד, ונפשי כעפר לכל תהיה, אזוי ווי דער ערד מען טרעט אויף איהם מען פארשעמט איהם, דאך גוט זיך ארויס גוטע זיסע עסן פארן מענשט אזוי דארף יעדער נאכגעבן זיינע מתנגדים.
 
כאטש עס איז געווען א גרויסע פייער פון קריגעריי אויךאויף ר' נחמן, האט ער זיך נישט דערפון דערשראקן, אויך זיינע צוגעבונדענע חסידים און תלמידים זענען געבליבן שטארק געבונדן צו איהם, זיי פלעגן פארן צו איהם קיין זלאטיפאלי אויף די באשטימטע צייטן אויף שבועות, ראש השנה, שבת חנוכה, און ר' נחמן האט געזאגט אינטרעסאנטע תורות דאן {געדרוקט אין זיין ספר [[ליקוטי מוהר"ן]] ח"א סי' ב', וסי' ד' וסי' ט"ו, סי' ל"ה, וסי' רמ"א, ח"ב סי' ס"ב, ושיחות הר"ן סי' צ"ו, ועוד).
 
אין זלאטיפאלי אין יאהריאר [[תקס"א]] שבועות האט ר' נחמן געזאגט די וואונדערליכע תורה וואס איז געדרוקט אין זיין ספר [[ליקוטי מוהר"ן]] ח"א סי' ד', און האט אויך פארציילט א אינטערעסאנטע מעשה וואס האט א שייכות צום ענין פון זאגן ווידוי דברים פארן צדיק וואו עס שטייט און סוף פונעם ספר [[חיי מוהר"ן]]. פון דאן און ווייטער פלעגן אסאך ברסלעבער חסידים זאגן ווידוי און פארציילן זייערע עבירות פאר ר' נחמן, ר' נחמן האט זיי געגעבן תיקונים און זיי געזאגט פונקטליך וויאזוי יעדער עקסעטר זאל זיך פיהרן לויט זיינע עבירות און שלעכטע מעשים, די וועלט האט דאן אנגעהובין צו רופן די ברעסלע חסידים '''"די וויודי'ניקעס"''', און אין יענע צייט און דורך די הנהגה פון זאגן ווידוי פאר ר' נחמן איז דערנענטערעט געווארן צו איהם נאך א תלמיד ר' [[יצחק דער איידעם פון טירהוויצער מגיד]].
 
אין דער צייט וואס ר' נחמן איז געווען אין זאלטיפאליזלאטיפאלי האט ער געזאגט ראש השנה שנת [[ה'תקס"ב]] די תורה אין ליקוטי מוהר"ן ח"א סי' ל"ה, סוכות האט ער געזאגט ח"א סי' ל"ג, שבט האט ער געזאגט ח"א סי' ל"ח. נאך פסח האט ער מגלה געווען די וואונדערליכע מעשה פון דעם ברויט און פונעם פאנצער וואס דערין איז מרומז דעם ענין פון זיין [[תיקון הכללי]], די מעשה פונעם פאנצער איז נישט געדרוקט וויבאלד ר' נחמן האט דאן געזאגט אז מען זאל עס נישט פארציילן, אינעם לעצטען דור איז עס געדרוקט געווארן אין שו"ת [[אשר בנחל]].
 
סוף פון יאהריאר [[ה'תקס"ב]] איז ר' נחמן ארויס פון זלאטיפאלי, ער האט דאן געזאגט אזוי: "דא אין שטאט זאלטיפולי האב איך געליטן צוויי מאהלמאל גיהנם, ווייל רשעים זענען אין גיהנם צוועלף חדשים (עדיות) און איך האב דא געליטן פיהרפיר און צוואנציג חדשים, ביז היינט איז געווען בדד ישב מחוץ למחנה מושבו, היינט קום איך אריין, אצינד הייבט אהןאן השי"ת גוט טועהןטון מיט מיר".
 
אויפן וועג פון זאלטיפוליזלאטיפאלי קיין ברסלבבראסלעוו איז ער דורך געפארן די שטאט [[אומאן]]. און האט דארט געזאגט זיין באגער אז ער וויל דארטן ליגן נאך זיין הסתלקות.
 
== ברסלב ==
שורה 146:
דער צדיק ר' [[ברוך ממזעבוז]] איז געווען א פעטער פון ר' נחמן, עס האט איהם זייער וויי געטוהן פאר וואס מען רודפ'ט זיין שוועסער קינד ר' נחמן, האט ער געשריבן בריוו צו די רייכע לייט פון ברסלב, [[אברהם פייעס]] און [[משה חינקיס]], און זיי פארגעשלאגן זיי זאלן רופען צו זיך אין זייער שטאט דעם צדיק ר' נחמן, זיי זענען ארובער געגאנגען צו ר' נחמן און איהם פארבעטן צו קומען וואונען קיין ברסלב, [[משה חינקיס]] האט צוגעזאגט צו געבן פאר ר' נחמן יעדער וואך א רענדל, אזוי איז טאקע געווען ר' נחמן האט זיך געצויגן פון זלאטיפאלי קיין [[בראסלעוו|ברסלב]].
 
אין יאר [[ה'תקס"ב]] האט ער זיך געצויגן קיין [[שטאט ברסלבבראסלעוו]]. דארט האט ער דערקלערט - היינט האבן מיר געפלאנצן דעם נאמען פון ברסלב'ער חסידים.
 
== אומאן ==
שורה 203:
ווען ר' נחמן איז געווען א קינד פון פיהר - פינעף יאהר, זענען געווען ביי איהם אין שטוב עטליכע צדיקים תלמידים פון בעל שם טוב, פון דארט זענען זיי געפארן צום תולדות, ער האט געוואלט מיטפארן מיט זיי זעהן דעם תולדות, זיי האבן נישט געוואלט איהם מיטנעמען וויבאלד ער איז געווען א קינד, זיי האבן געפרעגט ווער וועט האבן אויף איהם א השגחה ?, אבער דער ווילן פון דעם קליין קינד איז געווען שטארק ווי אייזן, ער האט נישט נאכגעלאזט און געמוטשעט מען זאל איהם יא נעמען, זעהנדיג אז עס וועט נישט גיין מיט גוטן, האט דער קליינער נחמן ארייגעלייכט זיין פיסל אינעם ראד פונעם וואגען ווי די צדיקים זענען געזעסן און געזאגט ער וועט זיך נישט רירען פון דאנען ביז מען וועט איהם מיטנעמען. צווישן די צדיקים איז געווען הצדיק ר' [[חיים קראסנער]] און האט געזעהן דאס עקשנות פונעם קינד, האט ער דאס זייער באוואונדערט, און האט געזאגט איך נעם זיך אינטער האלטן א אויג אויפן קליינעם, און האט איהם מיטגענומען.
 
ר' נחמן האט שפעטער מחזיק טובה געווען פאר דעם צדיק ר' חיים, אז צוליב איהם האט ער זוכה געווען צו זעהןזען דעם [[יעקב יוסף פון פולנאה|תולדות יעקב יוסף]].
 
* '''ר'רבי [[לוי יצחק פון בארדיטשובבארדיטשובער]]
 
* '''ר'רבי [[שניאור זלמן פון לאדי]], דער בעל התניא
 
* '''ר'רבי [[מאורמנחם עיניםנחום טווערסקי|נחום]] און זיין זוהןזון ר'רבי [[מרדכי טווערסקי]] פון טשערנאביל
 
* '''ר'רבי מרדכי מנעסכיז
 
* '''ר'רבי [[צבי אריה פון אליק]]
 
* '''ר'רבי אברהם קאליסקער, זעה אויבן ביי זיין נסיעה קיין ארץ ישראל.
 
* '''ר'רבי [[ברוך פון מעזשבוזמעזשביזש]]
 
* '''ר'רבי [[אברהם דוב פון חמעלניק]] (אויך זיין מחותן)
 
* '''ר'רבי אריה לייב מוואלטשיעסקמוואלטשיסק (אויך זיין מחותן)
 
* '''ר'רבי [[אהרן פון טיטיוב]]
 
* '''ר' גדליה מליניץ
 
* '''ר'רבי [[זאב פון טשארני אוסטרא]], זעט אויבן ביי זיין נסיעה קיין ארץ ישראל.
 
* '''ר'רבי יעקב שמשון פון [[שעפעטיווקע]]
 
== מחלוקת ==