אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "העברעאיש"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
מ רעדאַקטירונגען פֿון 81.218.118.126 צוריקגענומען (רעדן) צו דער לעצטער ווערסיע פֿון [[User:Justincheng12345-bot|Justincheng123...
שורה 1:
'''העברעיִש''' (עברית) איז אַ [[סעמיטישע שפראכן|סעמיטישע שפּראַך]]. דאָס מאָדערנע העברעיִש (עברית ישראלית) איז באַזירט הױפּטזעכלעך אױף [[לשון קודש]] און פֿאַרצײַטישן [[אראמיש]], מיט אַנטלײַונגען פֿון נישט־סעמיטישע שפּראַכן און עטלעכע ענדערונגען אין גראַמאַטיק. דאָס העברעיִש איז נײַ־געשאַפֿן געװאָרן װי אַ רײדשפּראַך אינעם סוף פֿון [[19טער י"ה|19טן יאָר־הונדערט]] ביז אָנהײב פֿונעם [[20טער י"ה|20טן יאָר־הונדערט]] דורך [[אליעזר בן יהודה]]. די אָפֿיציעלע הברה איז באַזירט אױף דער [[ספרד]]ישער טראַדיציע.
=-=פ[ןפחןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןןחחחחחחחחחחחחחחח
 
 
== תקופות פון דער שפראך ==
די העברעישע שפראך באשטייט פון 4 גרונד-תקופות:
# '''עברית מקראית''' (אויף יידיש: '''[[לשון קודש]]''') - די ערשטע העברעישע דיאלעקט וואס מיר קענען, איז לשון [[תורה|התנ"ך]]. גערעדט אין [[ארץ ישראל]] פון ב'תק"ס ביז ג'ק"ס.
# '''לשון [[חז"ל]]''' - דער דיאלעקט האט מען גענוצט צווישן דער ערשטער יארהונדערט צום פינפטן יארהונדערט (לויט די קריסטלעכע צייט-רעכנונג). דער אונטערשייד צווישן זיי, ווערט שוין געבריינגט פון די חז"ל: ''"לשון תורה לעצמה, לשון חכמים לעצמה"'' (עבודה זרה נ"ח:). לשון חז"ל איז געווירקט געווארן פון אנדערע שפראכן, איבער הויפט פון [[אראמיש]].
# '''[[מיטל עלטער]]''' - אין די תקופה האט מען נישט גערעדט העברעיש אלס מאמע לשון, אבער מען האט איר גענוצט צו שרייבן דיכטונגען און ליטעראטור. ווי [[אלעזר הקליר]], ר' [[סעדיה גאון]], [[רש"י]], [[אבן עזרא]] א.א.וו. גענוצט פון יאר ג'שס"ו ביז ה'ס"ו.
[[טעקע:Hazvi.jpg|left|200px]]
:4. '''העברית החדשה''' - די אויפלעבונג פון דער העברעישער שפראך נאך וואס מען האט זי נישט גערעדט זינט דעם צווייטן יארהונדערט האט געגרינדעט [[אליעזר בן יהודה]] אין יאר תר"ם. די נייע העברעיש איז געמישט פון אלערליי תקופות פון דער העברעישער שפראך. און היינט ווערט זי אויך געווירקט פון דער [[ענגליש]]ער שפראך. לויט א געזעץ אין [[ישראל]] איז די [[אקאדעמיע פאר דער העברעישער שפראך]] פאראנטווארטלעך אויפן אויסלייג פון ווערטער אין העברעיש און שאפט נייע ווערטער.
 
א דיכטונג פון אלעזר הקאליר פֿון דעם מיטל־אַלטער אויף פורים:
:אָץ קוֹצֵץ בֶּן קוֹצֵץ / קְצוּצַי לְקַצֵּץ
:בְּדִבּוּר מְפוֹצֵץ / רְצוּצַי לְרַצֵּץ
:לֵץ בְּבוֹא לְלוֹצֵץ / פֻּלַּץ וְנִתְלוֹצֵץ
:כְּעָץ מְחַצְּצִים לְחַצֵּץ / כְּנֵץ עַל צִפּוֹר לְנַצֵּץ
 
== שטאפלען אין דער שפראך ==