אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "השכלה"

'''השכלה''' איז געווען א יודישעיידישע באוועגונג אין [[אייראפע]] סוף דעם [[18טן יארהונדערט]] אין [[די נייע עפאכע|דער נייע עפאכע]] וואס האבן געהאלטן אז מען דארף זיך אויפקלערן מיט דידער [[גוי]]שעשער [[סביבה]] כדי צו קענען זייערע [[חכמה|חכמות]] און איינעמען זייערע וועלטליכעוועלטלעכע ידיעות און צו זיין אויסגעמישט מיט די [[גוי]]ם.

די משכילים האבן זיך בעיקר פארלייגט אויף די לערנונגען פון דקדוק און [[תנ"ך]]. און דערפאר הערשט א שטארקער אומוויסנדיגקייט אין די ענינים ביי די חסידישע יודן.

דער סאמער ערשטער משכיל ווערט באטראכט ביי זיינע נאכפאלגער אלס א גאון {{מקור}}גערעכנט [[משה מענדלסאן]]. וואס ער האט איבערגעטייטשט די [[תורה]] קעגן די דעת פון געוויסע גדולי ישראל. לויט טייל האבן זיינע קינדער און איינקלעך האבן זיך גע'שמד'ט פארן נישט פאלגן די גדולי ישראל שבימיו<ref>(ר' עקיבא יוסף שלענזינגער אין זיין פי' אויפן צוואות החת"ס)</ref>.

ווען די וועלט איז געווארן אויפגעקלערט האבן זיך אסאך [[ייד|יודען]]ן מיטגעכאפט און זענען אויך געווארט אויפגעקלערט, און אנגעהויבן טראכטן ווי אלע פעלקער'ס געדאנקען גאנג.

פון דעמאלטס אהןאן רופט מען אהןאן ביי די [[פרומע]] יודן, א מענטש וואס איז אויפגעקלערט און ער גייט נישט מיטן שפאן ווי די פרומע עהרליכע, ער איז א משכיל, אן אויפגעקלערטער.

== פרעפערענצןרעפערענצן ==