אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ליטאני טייך"

"די '''ליטאני"''' איז א טייך אין [[לבנון]], וואס לויפט אין [[לבנון טאל]], און אין דרום טייל פון לאנד,. עסזי איז לאנג 170 קילאמעטער, און דינט אלס איינע פון די וויכטיקסטע זיסע וואסער קוועלער אין לבנון. ווען דידער טייך קומט אן צו דרום לבנון, דרייט ערזי זיך צו מערב, וויוואו ערזי פליסט ביזאריין דיאין [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]], צפון פון [[צור]]. דידער טייך קומט אן פיר קילאמעטער ווייט פון [[ישראל]], אויף די נאנסטע טייל, צפון פון [[קרית שמונה]] און [[מטולה]], אויף דידער לעבאנעזעלעבאנעזער זייט, אין א שטאט וואס הייסט [[מארזש איון]], דארט דרייט זיך די ליטאני,; דידער דריי ווערט גערופן די [[קני]].

די לבנונע האבן אויפגעשטעלט א [[רעזערוואר]], און א וואסער [[דאמבע]], אין דידער ענדע 19501950ער יארן, אנהייב 1960גע1960ער יארן פארן באנוץ פון דידעם וואסער. דאס איז אין דידעם טאל, ווען עס קומט אן צום "קני", נעבן [[בופאר פעסטונג]]. אין דרום לבנון ווי עס לויפט צום ים, איז עס ווייט געווענליך 29 קילאמעטער, פון די גרעניץ מיט ישראל,. אין [[אראביש]] ווערט די דרום טייל גערופן על קאסמיע.

עס זענען פארהאן פארשידענע מיינונגען, אויב [[יידן]] אין די צייטן פון [[יהושע בן נון]], זענען אנגעקומען צו דידעם טייך, די יידן פון צור האבן זיך געהאלטן אלס טייל פון [[ארץ ישראל]], און האבן געהאלטן בלויז איין טאג [[יום טוב]].

[[דער בריטישער מאנדאט]], האט בייםביי דער [[ערשטעערשטער וועלט מלחמה]], פארשפראכן אין [[באלפורס דעקלאראציע]], צו געבן פאר די יידן א נאציאנאלענאציאנאל היימלאנד,. די [[סייקס-פיקא פארשטענדעניש]], האט אבער געגעבן ברייטע טעריטאריעס פאר [[פראנקרייך]], אין [[גליל]], און דידער טייך איז אריבער צו דערצום [[פראנצויזישער מאנדאט|פראנצויזישן מאנדאט]].

איבער די יארן צווישן ערשטעדער ערשטער וועלט מלחמה, און דידער [[צווייטעצווייטער וועלט מלחמה]], זענען געווען מערערע פלענער, איבער אריינרעכענען דידעם טייך אינערהאלב ארץ ישראל גרענעצן. די ציוניסטישע באוועגונג, מיט [[חיים ווייצמאן]] בראש, האבן פארגעשלאגן זייער פלאן פאר [[בריטאניע]], אז די יידישע מדינה וועט אריינרעכענען די טייך אין אירע גרענעצן.

[[לויד דזשארדזש]], [[פרעמיער מיניסטער]], פון בריטאניע, האט באשלאסן צו גיין לויטן [[תנ"ך]], וואס רעכנט די ישראל גרענעצן פון דן ביז [[באר שבע]], און די טייך איז געווארן אויסגעשלאסן פון ישראל.

[[דוד בן גוריון]], און [[משה דיין]], האבן געהאט פלענער איינצונעמען דידעם טייך, וואס האבן זיך קיינמאל נישט אויסגעארבעט.

ווען ישראל האט געבויט די וואסער ליניע פון [[כנרת]], צו דידעם [[נגב]]. איז געווארן אנגעשטרענגט די סיטואציע צווישן ישראל, מיט [[סיריע]], און לבנון. [[דווייט דעיוויד אייזנהאוער]], [[פרעזידענט]] פון די [[פאראייניגטע שטאטן]], האט געשליכטעט דעם געפעכט, מיט א שליח, וואס זאל בארויגןבארואיגן די געמיטער. ישראל האט פארגעלייגט א פלאן, וואס וועט פארבינדן דעם ליטאני, צו די אזערעס וואס פארבינדן צום [[ירדן טייך]].

דידער פלאן איז אויסגערינען, און גארנישט איז פון דעם געווארן.

ביי דידער [[ליטאני אקציע]], איז ישראל אנגעקומען צום טייך, פארטרייבענדיק די [[פאלעסטין באפרייונג ארגאניזאציע]], צו דידער אנדערעאנדערער זייט טייך, און דערנאך איבערגעגעבן קאנטראל אין דידער געגנט צו די קריסטליכע מיליציעס.

אין דידער [[ערשטעערשטער לבנון מלחמה]], האט ישראל איינגענומען דידעם טייך, אריינרעכנדיק די רעזערוואר, און ביז 1985, האט [[צה"ל]] געהאט גאנצע קאנטראל אויפן טייך, אבער דערנאך האט צה"ל צוריקגעצויגן, צו דידער [[זיכערהייט זאנע]], און נאר די געגנט פון דידעם "קני" אין מארזש איון, זענען געווען אונטער צה"ל אויפזיכט,. [[צד"ל]] איז געווען פאראנטווארטלעך פאר דידער זיכערהייט אין די געגנט.

די [[אראבישע וועלט]] הט עטליכע מאל געמאלדן, אז ישראל פארדרייט דידאס וואסער, ווייל זיי ווילן עס זאל אנקומען צום ירדן, עס האט זיך שטענדיק ארויסגעשטעלט אלס פאלש, און אומריכטיק.