אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אדעס"

אדעס'''אַדעס''' איז די פערטע גרעסטע שטאט אין [[אוקראינע]]. האבנדיק א באפעלקערונג פון 1,080,000 מענטשן. די שטאט איז נעבן [[שווארצער ים]], און די שטאט צוזאמען מיט די פארשטאטן האבן דריי פארטן צום ים. אין [[קאמוניסט]]ישע צייטן, איז עס געווען די גרעסטע פארט, וויבאלד די פרירט נישט אין ווינטער.

[[טערקיי]] אבער האט דערדי עפענונג צום שווארצן ים, זי קאנטראלירט די [[דארדאנעלן]], אזוי ארום האט [[נאט"א]] קאנטראלירט אלעס וואס גייט אריין, און ארויס פונעם [[סאוועטן פארבאנד]].

אדעס איז פארעכנט אלס א [[ליבעראל]]ע, און פרייע שטאט, מיט א [[פראנצויזישפראנקרייך|פראנצויזישער]]ע, און [[איטאליע]]נישענישער סטיל [[ארכיטעקטור]].

=== איר היסטאריע ===

אבער אין 1794, איז זי אפיציעל געגרינדעט געווארן דורך [[רוסלאנד]], די שטאט האט געהאט הצלחה, און אירע איינוווינער זענען באשטאנען פון מערערע פעלקער, ווי [[גריכן]], [[יידן]], רוסן און אוקראינער, [[רומענעררומענישער]], און נאך אנדערע פעלקער.

די יידישע קהילה איז זייער גרויס געווען אין אדעס, אזש אין 1897 איז די יידישע באפעלקערונג אפגעשאצט געווארן, צו אריבער 160,000 איינוווינער, מאכנדיק אדעס פארןפאר גרעסטןדער יידישןגרעסטער יידישער שטאט אינעםאין דער [[רוסישןרוסישער אימפעריע]]. [[פאגראמען]] זענען פארגעקומען אין יאר 1821, 1859, 1871, 1882, און אין 1905, אסאך פון די יידן האבן דערפאר עמיגרירט קיין [[פאלעסטינעארץ ישראל]], און צו די [[פאראייניגטע שטאטן]].

אין דידעם 19טן יארהונדערט, איז די השכלה באוועגונג זייער שטארק געווען אין אדעס, א [[ציוניסט]]ישע פיליאלע איז געווען אין דעםדער שטאט. ביים [[חורבן אייראפע]], זענען בערך 100,000, יידן אומגעקומען אין אדעס דורכן [[נאצי]] מארד מאשין. נאכןנאך דער [[צווייטעצווייטער וועלט מלחמה]], האט זיך די שטאט צוריק געשטעלט אויף די פוספיס, און א יידישע קהילה איז צוריק אויפגעשטעלט געווארן.

רוב יידן האבן פארלאזט די שטאט צווישן די 1970ע1970ער יארן, און 1990ע1990ער יארן קודם דורך אינערליכע עמיגרירונג, און דערנאך קיין [[ישראל]]. היינט וווינען דארט עטליכע טויזענטטויזנט יידן וואס האבן [[בית מדרש|בתי מדרשים]], [[שולעסשולע]]ס און אנדערע אינסטיטוציעס. [[חב"ד]] איז אויך אקטיוו דארט.