אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דער איד"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
תיקונים
אין תקציר עריכה
שורה 1:
'''דער איד''' איז אַ [[יידיש|אידיש]] [[שפּראך|שפּראַכיקע]] [[סאַטמאַר]]-[[זאליס]] [[צייטונג]], אָריגינעל געגרינדעט דורך ר' [[אַהרן ראָזמאַרין]] ז"ל. כאָטש וואָס אָריגינעל איז דאָס געשריבן אויף אידיש, אָבער האַלב פֿון אירע ווערטער זײַנען ענגלישע ווערטער. - וואָס איז דער מצבֿ פֿון דער הײַנטיגער אידיש וואָס רוב זענען חסידים וואָס וווינען אין [[אִמעריקע]].
 
[[סאַטמאַר]]ער חסידים האָבן דאָס פֿון אים אפּגעקויפֿט אין תשט"ו.
שורה 10:
דער איד איז יאָרנלאַנג געוואָרן געדרוקט דורך [[דײַטש פּרינטינג]], וואָס איז אָנגעפֿירט געוואָרן דורך ר' [[סענדר דײַטש]]. ר' סענדער איז אויך געווען איר לאַנגיעריקער רעדאַקטאָר.
 
אין די אנהייב 80ער יאָרן האָט [[משה גבאי]] אינוועסטירט טויזנטער דאָלאַרן, און איבערגענומען, לויט די אַהרונים, דאָס גאַנצע [[ווירטשאַפֿט]] דערפֿון. ממילא דינט דאָס די אינטערעסן פֿון די [[זאליסר' זלמן לייב טייטלבוים]] אַנטקעגן ר' [[אַהרן טייטלבוים]], נאָכדעם וואָס דער איד האָט אים געבויט פֿאַר די פּאַרטיייִשע לייענער יאָרנלאִנג.
 
דער איד איז פֿאַר 40 יאָר געווען די איינציקע אידישע צײַטונג פֿאַר חרד'ישע ייִדןאיִדן אין אַמעריקע. אין 1986 האָט ר' [[אַברהם פֿרידמאַן]], זון פון [[ליפא פרידמאן]], איבערגעלאָזט [[דער איד]] און האָט זיך געעפֿנט אַן אייגענע צײַטונג מיטן נאָמען [[די צייטונג]].
 
און יאָר תש"ס, עטוואָס נאָך דער [[סאַטמאַרער מחלוקה]] האָט אויסגעבראָכן, האָבן די [[אַהרונים]] געעפֿנט אן אייגענע צײַטונג [[דער בלאַט]], אויפֿן זעלבן סאַטמאַרער אַנטי-ציוניסטישן סטיל ווי דער איד, וואָס האָט זיך דערוואָרבן פֿאַר אַן ערנסטע קאָנקורענץ צו דער איד ביזן הײַנטיגן טאָג.
שורה 18:
און א פרואוו אונטערצוברענגען [[דער בלאט]], האט דער איד פובליצירט אין זייער צייטונג אן אנגעבליכע בריוו פון סאטמארער רבי'ן, אז ער אסר'ט אלע סאטמארער חסידים צו ליינען [[דער בלאט]].
 
די [[אהרונים]], וואס ווי באקאנט, זענען אלס געווען די געטרייע חסידים פון רבי'ן, האבן זיך אויסגעלאכט דערפון, זאגנדיג אז דער איסור קען מען צולייגן צו דער לאנגער ליסטע פון געפעלשטע בריוון און בעפעלן פון רבי'ן מ'כלומרשט קעגן זיינע געטרייע חסידים. די אהרונים געבן אן א געשיכטע אז [[משה פרידמאןפריעדמאן]], דער הויפט פיגור קעגן די אהרונים, האט דעמאלטס גאראנטירט אז ביז א דריי חדשים וועט [[דער בלאט]] אונטערגיין.
 
איר היינטיגער רעדאקטאר איז ר' [[אהרן פרידמאן]] אבער די [[עדיטאריעל]] ווערט געשריבן דורך ר' [[משה לייב דייטש]], ווי ער שרייבט די רעגלמעסיגע עדיטאריעלס צו ווי ער שפאסט און רייסט אראפ דעם סאטמארער רבי פון קרית יואל, ר' [[אהרן טייטלבוים]], מיט זיינע חסידים.
 
פון אירע שרייבער איז ר' [[וואלף דייטש]] און זיין טאטע ר' דייטש וואס ער איז א זון פון איר לאנג יעריגער רעדאקטאר, ר' [[סענדער דייטש]].
 
אויך לויפן וואכענטליך ארטיקלן פון דעם באקאנטן חרדישן שריפטשטעלער ר' [[הערשל פרידמאןפריעדמאן]] וואס איז א ברודער פון איר רעדאקטאר ר' אהרן פרידמאןפריעדמאן, אונטערן פענע נאמען פ הירש און באבד און נאך נעמען.
 
דער איד אָפֿט האָט אַרטיקלען װאָס מאַכן װיצן פֿון אַלגעמײנע ייִדןאיִדן װאָס זײַנען נישט סאַטמאַר. זײ '''ניצן נישט''' כּלל־ייִדישכּלל־איִדיש לױט ייִװאָ "סטאנדארדטן".