אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אדר"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 2:
<small>דער ארטיקל איז איבער דעם אלגעמיינעם חודש '''אדר''', קוועטש '''[[אדר א']]''' און [[אדר ב']] צו זעהן באזונדערע אינפארמאציע איבער זיי.</small>
 
אין א געווענליך יאר איז '''אדר''' דער צוועלפטער [[חודש]] צוםצו דער ציילונג פון די [[חודש|חדשים]] ,<ref>''ר"ה ז' ע"א''</ref>, וועלכע ווערט געציילט פון [[ניסן]] (און דער זעקסטער [[חודש]] צום ציילונג פון יארן, וועלכע ווערט געציילט פון [[תשרי]] <ref>''ר"ה ב' ע"א''</ref> ).
 
אין אן [[אידישער לוח#שנה מעוברת|עיבור יאר]] לייגט מען צו א דרייצענטן חודש צום יאר אין מען מאכט צוויי אדר'ס.
שורה 8:
==קביעות - קאלענדאר==
===שנה פשוטה - א געווענליך יאר===
פון ווען ס'איז באשטימט געווארן דער יידישער קאלענדאר <small>(קביעות החדשים)</small>, איז '''אדר''' שטענדיג א פארקערצטער [[חודש]] <small>(חסר)</small>: א חודש פון ניין און צוואנציג טעג.<ref>''רמב"ם קידוש החודש פ"ה ה"ד''</ref>.
 
[[ראש חודש]] '''אדר''' איז שטענדיג צוויי טעג: דער דרייסיגסטער טאג פון [[שבט]], און צומארגענס, דער ערשטער טאג פון '''אדר''', וויבאלד [[שבט]] איז שטענדיג א פולער [[חודש]] <small>(מלא)</small>: ער האט שטענדיג דרייסיג טעג.
 
דער ערשטער טאג פון [[חודש]] '''אדר''' קען נאר אויספאלן פיר טעג פון דער וואך: ('''ב ד ו ז''') [[מאנטיק]], [[מיטוואך]], [[פרייטיק]], [[שבת]].<ref>''או"ח תכ"ח ב'''</ref> .
 
אין די צייטן ווען [[בית דין]] האט [[קידוש החודש|מקדש]] געווען דעם [[חודש]] איז פארהאן א מחלוקת פון תנאים צו זיי האבן געקענט - אויב [[בית דין]] האט עס געפינען נויטיג - אויסברייטערן דעם [[חודש]] <small>(מעובר)</small> אויף דרייסיג טעג<ref>''בכורות נ"ח ע"א''</ref>.
 
אין דער [[משנה]] לערנט מען,<ref name=RH18>''ר"ה י"ח ע"א''</ref>, אז '''אדר''' איז איינס פון די זעקס [[חודש|חדשים]] וואס [[בית דין]] האט געשיקט [[שלוחים]] צו די ווייטע ערטער פון [[ירושלים]], באקאנט מאכן וועלכן טאג זיי האבן [[קידוש החודש|מקדש]] געווען [[ראש חודש]] '''אדר''', וועגן דעם קומענדיגן [[פורים]].
 
===שנה מעוברת - אן עיבור יאר===
שורה 24:
[[ראש חודש|ראשי חודש]] פון '''ביידע אדר''' זענען שטענדיג צוויי טעג: דער דרייסיגסטער טאג פון [[שבט]], און צומארגענס, דער ערשטער טאג פון '''ערשטען אדר''', וויבאלד [[שבט]] איז שטענדיג א פולער [[חודש]] <small>(מלא)</small>: ער האט שטענדיג דרייסיג טעג. אזוי אויך, דער דרייסיגסטער טאג פון '''ערשטען אדר''', און צומארגענס, דער ערשטער טאג פון '''צווייטן אדר''', וויבאלד דער '''ערשטער אדר''' איז שטענדיג א פולער [[חודש]] <small>(מלא)</small>: ער האט שטענדיג דרייסיג טעג.
 
דער ערשטער טאג פון '''ערשטעןערשטן אדר''' קען נאר אויספאלן פיר טעג פון דער וואך: ('''ב ד ה ז''') [[מאנטיק]], [[מיטוואך]], [[דאנערשטיק]], [[שבת]], פון '''צווייטן אדר''' קען נאר אויספאלן פיר טעג פון דער וואך: ('''ב ד ו ז''') [[מאנטיק]], [[מיטוואך]], [[פרייטיק]], [[שבת]], <ref>''או"ח תכ"ח ב'''</ref>.
 
אין די צייטן ווען [[בית דין]] האט [[קידוש החודש|מקדש]] געווען דעם [[חודש]] איז פארהאן דריי מייינונגן אין [[גמרא]] וויפיל טעג די צוויי אדר'ס האבן געהאט, און צו בית דין האט געשיקט [[שלוחים]] צו די ווייטע ערטער פון [[ירושלים]], באקאנט מאכן וועלכן טאג זיי האבן [[קידוש החודש|מקדש]] געווען [[ראש חודש]] פון '''צווייטן אדר''', איז אפהענגיק אין די מיינונגן<ref>''ר"ה י"ט ע"א''</ref>. .
שורה 33:
 
==ספעציעלע טעג פון חודש אין חז"ל==
פארשידענע טעג פון [[חודש]] '''אדר''' האבן די חז"ל אויסגעריפן אלס יו"ט און פארבאטן צו פאסטן אין די טעג, '''יב''', '''יג''', '''יד''', '''טו''', '''טז''', '''יז''', '''כ''', '''כח''', ווי ס'ווערט געשריבן אין [[מגילת תענית]]. די [[הלכה]] איז "בטלה מגילת תענית"<ref>''ר"ה י"חname=RH18 ע"ב''</ref>, און די ימים טובים גייען היינט נישט מער אָן, אויסער [[חנוכה]] און [[פורים]].
{{הויפט ארטיקל|שקלים}}
[[א' אדר]] האט [[בית דין]] ארויסגעשיקט [[שלוחים]] אין אלע יידישע שטעט ארויסריפן יעדער זאל ברענגען זיינע [[שקלים]]<ref>''רע"ב שקלים פ"א מ"א''</ref>, וויבאלד פון [[ראש חודש]] [[ניסן]] דארף מען שוין ברענגען די [[קרבנות]] פון די נייע [[שקלים]]<ref>''מגילה כ"ט ב'''</ref>. (דאס איז אויך דער [[טעם]] פארוואס מען לייענט [[פרשת שקלים]] דעם [[שבת]] וואס איז - אדער פאר - [[ראש חודש]] '''אדר''')<ref>''חינוך מצוה ק"ה''</ref>.
שורה 47:
"משנכנס אדר מרבין בשמחה"<ref>''תענית כ"ט א'''</ref>, [[חודש]] '''אדר''' דארף מען זיין מער פרייליך, וויבאלד אין דעם [[חודש]] איז פארגעקומען [[ניסים]] פאר די יידן<ref>''רש"י שם''</ref>, דערפאר זאגט די גמרא ווען א ייד האט א געריכט מיט א גוי זאל ער עס באשטימען אויף חודש אדר, ווייל אין דעם חודש איז דער מזל גוט פאר יידן<ref>''תענית כ"ט ב'''</ref>.
 
[[ז' אדר]] שטייט אין [[שלחן ערוך]] מען זאל פאסטן וויבאלד אין דעם טאג איז [[משה רבינו]] נפטר געווארן<ref name=OC580>''או"ח תק"ף''</ref>.
[[ט' אדר]] שטייט אויך אין [[שלחן ערוך]] מען זאל פאסטן וויבאלד אין דעם טאג האבן זיך ארומגעקריגט די [[בית שמאי]] און [[בית הלל]]<ref>''או"ח תק"ף''<name =OC580/ref>.
 
[[י"ג אדר]] איז [[תענית אסתר]]
גענומען פֿון "https://yi.wikipedia.org/wiki/אדר"