אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "יואל טייטלבוים"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
שורה 46:
ער האט קודם פרובירט זיך צו אריבערשווערצן דעם רומענישן גרעניץ ווי ער מיט נאך פילע אידן זענען געפארן אין א [[רויטן קרייץ]] טראק פון סאטמאר קיין קלויזנבורג, א וועג פון בערך 3-4 שעה, אנקומענדיג אהין און מיטן נאכט ביים גרעניץ האט זיך ארויסגעשטעלט אז דער איד וואס האט געדארפט אנווייזן די וועג אריבער דעם גרעניץ איז ארונטערגעבליבן און איז נישט מיטגעקומען, צוליב פרעמדע אידן וואס האבן זיך אריינגעשטיפט און מיטן די טימעלניש איז דער איד נישט מיטגעקומען, דער פירער פונעם טראק האט מיט רעגעניש זיי אלע אראפגעווארפן פונעם טראק שיצלאז און מיטן פרייען גאס, ווי יעדער איז זיך צולאפן. די אלע אידן צוזאמען מיט ר' יואל האבן די געסטאפא געכאפט און ארעסטירט און דערנאך זיי אריינגעשיקט און די קלויזנבורגער געטא.
 
דערנאךנאכן האטזיצן מעןאפאר מיטוואכן שווערעאינעם אינטערווענצןקלויזענבורגער ארלעדיגטגעטא, און די דייטשן האבן אנגהויבן צו דעפארטירן די קלויזענבורגער אידן קיין אוישוויץ, האבן זיינע חסידים איבער די וועלט אנגעהויבן צופארארבעטן איהם ווי אמשנעלסטן ארויסצוראטעווען איידער מ'דעפורטירט איהם, און מיט שווערע אינטערווענצן פון געטאשוחד און שתדלנות איז געלונגען אריינצושטעלן איהם אריינגעשטעלטמיט זיין פרוי מרת אלטא פייגא און זיין גבאי ר' יוסף אשכנזי, און א ספעציעלער באן קיין בודאפעסט מיט בערך 2000 אידן וואס א געוויסער ציוניסטישער אקטיוויסט [[רודאלף קאסטנער]] מיטן היופט עס עס [[אדאלף אייכמאן]] האבן פארהאנדלט אפצוראטווען פאר שווערע געלטער, גאלד און צירונגען אטזיי דיצו אידןארויספירן קיין שווייץ. כאטש ער (קאסטנער) האט נאר געוואלט ראטעווען אונגארישע [[ציוניסט]]ן מיט דער [[באן]], וואס איז געפארן אויף דער [[שווייץ]], דאך האט ער מיט געלאזט אפאר [[רעליגיע|רעליגיעזע]] [[איד|אידן]] און צווישן זיי דער [[סאטמאר]]ער רבי '''רבי יואל''' פאר אסאך געלט וואס איז צאמגעשטעלט געווארן דורך זיינע חסידים און אונטערגעשמירטסימפאטיקער קאסטנעראיבער די וועלט. אויפן וועג איז די [[באן]] פארדרייט געווארן דורך די [[דייטשן]] צו [[בערגן בעלזן]] וואו זי איז געבליבן פיר [[מאנאט]]ן צוליבן אויסרייד אז מען האט נישט אויסגעצאלט די גאנצע צוגעזאגטע געלט, און עס האט 2 מאל געהייסן אז מ'פארקירעוועט דעם באן קיין אוישוויץ צו פארניכטונג, אבער נאך גאר אינטענסיווע פארהאנדלונגען און גרויסע געלטער וואס איז אפגעשיקט געווארן פון אמעריקע איז ר' יואל מיט די איבעריגע אידן אריבער דער [[שווייץ]] אום כ"א כסלו תש"ה .
 
[[סאטמאר]]ער [[חסידים]] גלייבן אז די סיבה פארוואס קאסטנער האט אים מיטגענומען איז צוליב א [[חלום]] וואס קאסטנער'ס [[שווער]] האט געהאט וואס זיין [[מאמע]] קומט אים אין [[חלום]] אז אויב דער רבי וועט נישט זיין אויפן באן, וועט קיינער נישט איבערלעבן.