|
== דער נס פון געוואונען דעם קריג מיט די יונים ==
חנוכה איז באשטימט פאר א זכר וואס האט פאסירט מיט די אויל, נישט א זכר פון דעם קריג וואס יהודה המכב"י מיט זיינע ברודער האבן אנהגעפירט, די מעשה ווערט געשילדערט מיט אלע דעטאלן אין מגילת תענית און אויך אין מגילת החשמונאים, די סיבה שטייט עטליכע טעמים אין די מפורשים. קודם וויבאלד לויט די געזעצען פון די תורה האבן די חשמונאים נישט געטארט נעמען די אידישע קעניגרייך, ווייל די אידישע קעניגרייך געהערט בלויז פאר [[מלכות בית דוד]], ווען עס קריגט אויף די קעניגרייך פון בית דוד איז ווי גלייך ער קריגט אויך די שכינה. אזוי שטייט אין רמב"ן פרשת ויחי אויפן פסוק לא יסור שבט מיהודה. אבער אין של"ה שטייט אז די כוונה פון די חשמונאים איז געווען צום גוטען, זיי האבן געמאכט א גרייז.
== דידער סדר פון אנצוידנעןאנצינדן חנוכה ליכט ==
די מצוה פון צינדן די חנוכה ליכט איז פון ווען עס גייט אינטעראונטער די זיהןזון, ביז מענטשן הערן זיך אויף דרייען אין דידער גאס (משתשקע החמה עד שתכלה רגל מן השוק), ווייל נאכדעם איז שוין נישט דא קיין פרסומי ניסא. דער עיקר מצוה איז צו אנצודעןאנצוצינדן יעדן טאג איין ליכטעלליכטל, אבער כדי צו מאכן א צווישענשייד צווישן די טעג האלטן די בית שמאי אז מען צינד אהן דעם ערשטן טעג אכט ליכט דעם צווייטן טאג זיבן דעם דריעןדריטן טעג זעקס ביז צום לעצטן טאג צינד מען איינס, די בית הלל האלטן פארקערט דעם ערשטען טאג איינס דעם צווייטן טעג צוויי, דעם לעצטן טאג אלע אכט ליכטליךליכטלעך.
דער בעל הבית צינד אהן פאר אלע שטוב מענטשן, מען לייגט אריין שמן זית עס זאל קענען ברענען א האלבע שעה, מען פירט זיך בדרך כלל אז מען לייגט עס קעגן איבער די מזוזה כדי עס זאל זיין די ליכט אויף דידער לינקעלינקער זייט און די מזוזה אויף דידער רעכטערעכטער זייט (של"ה), חוץ אויב מען וואונטוואוינט אויף א שטאק האבן א טייל דעם מנהג לייגט מען עס ביים פענסטער וואס מען קען פון דארט זעהן די גאס, אויב האט מען מורא פון גוים אדער פון א סכנה איז גענוג עס צו לייגן אויפן טיש אין הויז, אין ארץ ישראל פירן זיך אסאך אז מען לייגט עס אין א קלאזערנעגלאזערנעם קאסטן אויף דידער גאס פאר פרסומי ניסא.
ווען מען צינדט אין דער שול לייגט מען די [[מנורה]] פון צפון אויף דרום, מען הייבט אהן צו צינדן ביי די רעכטע זייט פון דידער מנורה, כאטש עס ווערט דערמאנט אין (מהר"יל) מען זאל אנהייבן ביי די לינקע זייט,. מען טאר זיך נישט באנוצעןבאניצן מיט די ליכט פאר אאן אנדערעאנדער זאך עס איז בלויז פאר קוקןזען די ליכט, דעירבערדעריבער לייגט מען צו צו יעדעיעדער מנורה נאך א ליכט וואס דאס הייסט א שמש, וואס דערמיט באנוצטבאניצט מען זיך פאר אנדערע זאכן ווי למשל פאר אנצינדעןאנצינדן די חנוכה ליכט, דער מהרי"ל האט די שמש ליכט געלייגט העכער פון דעםדער גאנצעגאנצער מנורה.
דעם ערשטעןערשטן טאג מאכט מען דריי ברכות. להלדיק, שעהשעשה נסים, שהחיינו, די אנדערע טעג מאכט מען בלויז צוויי: להדליק ושעשהאון שעשה נסים. דידער נוסח פון די ברכה איז להדליק נר חנוכה, עס איז אנדערש ווי דער נוסח פון ליכט צינדען איןצינדן שבת להדליק נר "של" שבת, ווייל די ליכט פון חנוכה טאר מען זיך דערמיט נישט באנוצעןבאניצן עס איז בלויז פאר די מצוה פון חנוכה דאס הייסט להדליק נר חנכה דאס איז ליכט פון חנוכה, אבער די ליכט פון שבת איז דירעקט געמאכט עס זאל זיין ליכטיג אין שטוב מען זאל זיך יא דערמיט באנוצען דעריבער מאכט מען "של" שבת דאס איז ליכט פאר שבת (ברכי יוסף להחיד"א).
דאָס זאָגט מען ווען מען צינדט אָן די ליכט דער נוסח פון פון [[מסכת סופרים]] און עס ווערט דערמאטדערמאנט אין רא"ש (מסכת שבת פ"ב):<br>
הַנֵּרוֹת הַלָּלוּ אָֽנוּ מַדְלִיקִין. עַל הַנִּסִּים וְעַל הַפּוּרְקַן
== היַינט ==
היינט ווערט חנוכה געפיירטגעפייערט דורך יעדן איינעם אפילו דורך אידן וואס א גאנץ יאהר האבן זיי נישט קיין גרויסע שייכות צו די תורה. ס'איז אויך געווארן א מנהג לעצטן'ס צו עסן [[פאנטשקעס]] חנוכה.
==חנוכה פירונגען==
אום חנוכה קומען זיך משפחות צוזאם און מען פראוועט גרויסע סעודות, מען עסט פרישע לאטקעס און מען זינגט חנוכה לידער. עס איז א איינגעפירטע מנהג אז מען שפילט [[דריידל]].
אין די פוסקים ווערט דערמאנט דידער מנהג פון עסן מילכיגס, צוליב דעם נס וואס עס איז געשען אז [[יהודית]] האט געגעבן צו עסן פאר [[האליפורני]] קעז און מילך, און אזוי האט זי זיך געקענט שטארקן אויף איהם (כלבו, רמ"א שו"ע או"ח).
{{ייִדישע חגים}}
{{תרי"ג מצוות}}
{{שבע}}
[[קאַטעגאָריע:ימים טובים]] ▼[[קאַטעגאָריע:חנוכה]]
▲[[קאַטעגאָריע: ימים טוביםחנוכה]]
[[קאטעגאריע:תרי"ג מצוות]]
[[en:Hanukkah]]
| 