אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מנחם מענדל בייליס"

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
נײַע אַרטיקל: כאטש אין כמעט אלע לענדער אין גלות אייראפא האבן די יודן געליטן פון שנאה דורך די גוים, מיט דעם אלע...
 
א ביסל פארוויקיט
שורה 1:
'''מנחם מענדל בייליס''' ({{שפראך-ru||Менахем Мендель Бейлис}} געב. [[1874]]-[[1934]] איז געווען א ייד פון [[אוקראינע]] וואס מען האט אים באשולדיגט מיט אן [[עלילת דם]], מיט כלומרשט דער רציחה פון א רוסיש קינד. דער פראצעס האט אנגעצינדן אינטערנאציאצעלן קריטיק קעגן רוסיש שנאת ישראל.
 
כאטש אין כמעט אלע לענדער אין גלות אייראפא האבן די יודן געליטן פון שנאה דורך די גוים, מיט דעם אלעם איז רוסלאנד זיכער געווען "אויסגעצייכנט" אין איר שנאת ישראל.. די רוסן האבן קיינמאל נישט ליב געהאט די יודן וועלכע האבן ביי איר געוואינט. זיי האבן געהאלטן אז זיי ברענגען צרות.. אין די יארן ה' ת"ח ות"ט זענען פארגעקומען די ביטערע גזירות ווען א גרויסע חלק פון די יודן פון אוקריינא זענען אומגעקומען על קידוש השם. אפילו ווען די גוים האבן געזען אז די יודן זענען ווערד צו האבן וועגן זיי ברענגען אריין אסאך געלט פאר די מדינה, האבן זיי אסאך מאל מוותר געווען אויפ'ן תועלת אבי "פטור" צו ווערן פון דעם גרויסן "פיינט" די יודן. אין פולין איז דער מצב געווען אביסל אנדערש. בערך זעקס הונדערט יאר צוריק האט דער קעניג בוליסלאוו, וועלכע איז געווען מחסידי אומות העולם, איינגעלאדנט די יודן צו קומען וואוינען אין פולין און דערביי זיך אפרוען פון די רדיפות פון וועלכע זיי האבן כסדר געליטן. עס איז געווארן א גרויסע יודישע ישוב אין פולין, וועלכע האט געהאנדלט און געוואוינט רוהיגערהייט, במשך בערך 400 יאר, ביז דער מלכות פון פולין איז אונטערגעגאנגע, אין יאר תקנ"ב. דעמאלס איז פולין געווארן צוטיילט צווישן עסטרייך, רוסלאנד, און פרוסיא [א מלכות וועלכע איז נעלם געווארן נאך די ערשטע וועלט-מלחמה].
 
 
אין דעם תקופה האבן זיך מער ווי א מיליון יודן זיך געפונען אונטער די רוסישע מלוכה, וועלכע האט זיי בכלל נישט געוואלט האבן. די רוסן האבן אנגעהויבן זוכן "עצות" וויאזוי מ'ווערט פטור פון די יודן [רח"ל]. איינער פון די זאכן איז געווען דעם "באוואוינונג געגענט". יודן האבן נאר געמעגט וואוינען אין איין געוויסע געגענט וועלכע האט זיך געצויגן [בערך] פון דער שווארצן ים ביז דער באלטישער ים. באלד דערנאך איז געקומען א גזירה אז יודן מעגן נישט וואוינען אין דערפער נאר אין די גרויסע שטעט, פארשידענע זאכן וואס יודן טארן נישט טון פאר פרנסה, וכו' וכו'. די יודן האבן זיך געטראפן באגרעניצט און צוגעשפארט פון אלע זייטן.
== שנאת ישראל אין רוסלאנד ==
 
 
כאטש אין כמעט אלע לענדער אין גלות אייראפאאייראפע האבן די יודן געליטן פון שנאה דורך די גוים, מיט דעם אלעם איז [[רוסלאנד]] זיכער געווען "אויסגעצייכנט" אין איר שנאת ישראל.. די רוסן האבן קיינמאל נישט ליב געהאט די יודן וועלכע האבן ביי איר געוואינטגעוואוינט. זיי האבן געהאלטן אז זיי ברענגען צרות.. אין די יארן ה' ת"ח ות"ט זענען פארגעקומען די ביטערע גזירות ווען א גרויסע חלק פון די יודן פון אוקריינאאוקריינע זענען אומגעקומען על קידוש השם. אפילו ווען די גוים האבן געזען אז די יודן זענען ווערד צו האבן וועגן זיי ברענגען אריין אסאך געלט פאר דידער מדינה, האבן זיי אסאך מאל מוותר געווען אויפ'ן תועלת אבי "פטור" צו ווערן פון דעם גרויסן "פיינט" די יודן. אין פולין[[פוילן]] איז דער מצב געווען אביסל אנדערש. בערך זעקס הונדערט יאר צוריק האט דער קעניג בוליסלאוו[[באליסלאוו]], וועלכעוואס איז געווען מחסידי אומות העולם, איינגעלאדנט די יודן צו קומען וואוינען אין פוליןפוילן און דערביי זיך אפרוען פון די רדיפות פון וועלכע זיי האבן כסדר געליטן. עס איז געווארן א גרויסעגרויסער יודישעיודישער ישוביישוב אין פוליןפוילן, וועלכעוואס האט געהאנדלט און געוואוינט רוהיגערהייט, במשך בערך 400 יאר, ביז דערדעם מלכות פון פוליןפוילן איז אונטערגעגאנגע, אין יאר [[ה'תקנ"ב]]. דעמאלס איז פוליןפוילן געווארן צוטיילט צווישן עסטרייך, רוסלאנד, און פרוסיא [[פרייסן]] (א מלכות וועלכעוואס איז נעלם געווארן נאך דידער [[ערשטע וועלט-מלחמה]]).
 
אין דעםיענער תקופה האבן זיך מער ווי א מיליוןמיליאן יודן זיך געפונען אונטער דידער רוסישערוסישער מלוכה, וועלכע האט זיי בכלל נישט געוואלט האבן. די רוסן האבן אנגעהויבן זוכן "עצות" וויאזוי מ'ווערט פטור פון די יודן [רח"ל]. איינער פון די זאכן איז געווען דעם "באוואוינונג געגענט". יודן האבן נאר געמעגט וואוינען אין איין געוויסע געגענט וועלכע האט זיך געצויגן [בערך] פון דער שווארצן ים ביז דער באלטישער ים. באלד דערנאך איז געקומען א גזירה אז יודן מעגן נישט וואוינען אין דערפער נאר אין די גרויסע שטעט, פארשידענע זאכן וואס יודן טארן נישט טון פאר פרנסה, וכו' וכו'. די יודן האבן זיך געטראפן באגרעניצט און צוגעשפארט פון אלע זייטן.
 
אין יאר תקפ"ז, האט דער צאר ניקאליי [ימ"ש] באפוילן דעם טרויעריג-באוויסטע גזירה פון די "קאנטאניסטען". די גזירה איז געווען אויף יודישע קינדער אז זיי מוזן ווערן סאלדאטן אין די מיליטער פונ'ם צאר במשך 25 יאר! דאס איז געווען פון די ביטערסטע גזירות וואס כלל ישראל האט מיטגעלעבט מאז היתה לעם. טויזנטער טויזנטער יודישע נשמות זענען געווארן פארלוירן אויף אייביג צו יודישקייט ל"ע. אפשר מער ווי יעדן גזירה, האט דאס צובראכן דעם אחדות און צוזאמענקייט פון די יודישע קהילות. ברוב רשעותם, האבן די רוסן ארויפגעלייגט דעם אחריות אנצופילן דעם באשטימטן צאל, אויף די ראשי הקהילות אליינס. זיי האבן רח"ל זיך געדארפט מתייסר זיין מיט דיני נפשות בפועל ממש. טאטעס האבן געטון וואס נאר מעגליך צו ראטעווען זייער קינדער פון אזא מצב און עס איז נישט שייך פארצושטעלן די גרויסקייט פון די ביטערע צרה. די סיפורים אין דעם ענין זענען גוט באוויסט.
שורה 517 ⟵ 523:
 
א שטורעם האט אויסגעבראכן אין זאל ווען מר וויסימירסקי האט געענדיגט. מרת טשעביריאק איז געזעסן אינ'ם זאל, ווארטנדיג איבערצוגעבן איר עדות. זי איז געווארן ווייס ווי קאלעך, און דער הויפט-פון-געריכט, באלדירעוו, האט איר פרובירט צו בארוהיגן. כנראה איז ער געווען א גוטע חבר אירע.. אלע וועלכע זענען געזעסן נעבן איר האבן זיך אוועקגעריקט, כאילו זי האט אין זיי מעורר געווען א פחד. עס איז קלאר געווען אז די באשוואוירענע זענען זייער נתפעל געווארן פון וואס זיי האבן געהערט. דער הויפט-פון-געריכט האט זיך געקערט צום עד און געפרעגט: "אויב דו האסט דאס אלעס געוויסט, פארוואס האטסו געשוויגן אזא לאנגע צייט"? "איך האב נישט געוויסט אז מ'וועט מיר רופן מעיד זיין" האט מר וויסימירסקי מודה געווען, "חוץ מזה האב איך געגלבייט בתמים אז דער אמת וועט ארויסקומען פון זיך אליינס".. עס איז קלאר געווען אז דער הויפט-פון-געריכט האט נישט געוואלט אויסהערן דעם עד פאר נאך א רגע. למעשה וואלט ער שוין לאנג געוואלט פטור ווערן פון עם..
[[קאַטעגאָריע:היסטאריע]]
 
[[en:Menahem Mendel Beilis]]